Ένα πυργόσπιτο του 17ου αιώνα στην Νάξο τιμήθηκε με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Η ιστορική οικία Κάμπονες της Νάξου, ένα βενετσιάνικο πυργόσπιτο του 1615 βρίσκεται μεταξύ των φετινών Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς – Europa Nostra, που μόλις ανακοινώθηκαν.

Το βραβείο, που εντάσσεται στην κατηγορία «Συντήρηση και Προσαρμοστική Επανάχρηση» αποδόθηκε στην οικία Κάμπονες, δεδομένου ότι διατηρεί ως σήμερα αρχιτεκτονική, γεωργική και πολιτιστική κληρονομιά πέντε αιώνων. Ενώ αξιοσημείωτη είναι η αποκατάστασή του, καθώς για το έργο χρησιμοποιήθηκαν παραδοσιακές τεχνικές συνδυάζοντας την βιωσιμότητα και την βιοτεχνία με αποτέλεσμα την ένταξή του στην κοινότητα δημιουργώντας έτσι, ένα πρότυπο για την αγροτική αναγέννηση με γνώμονα την πολιτιστική κληρονομιά στην Ευρώπη.

Συνολικά φέτος τα κορυφαία βραβεία της Ευρώπης στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς απονεμήθηκαν σε 30 επιτεύγματα από 24 χώρες σε όλη την ήπειρο. Οι υποψηφιότητες ωστόσο, που είχαν υποβληθεί από οργανισμούς και άτομα ήταν 251 προερχόμενες από 41 ευρωπαϊκές χώρες.

Όπως αναφέρθηκε εξάλλου, συγκεκριμένα για την οικία Κάμπονες από την Κριτική Επιτροπή των Βραβείων «Η αποκατάσταση αυτής της οικίας σε ένα κυκλαδίτικο νησί διατήρησε την αυθεντικότητα του κτηρίου χρησιμοποιώντας παραδοσιακά υλικά και τεχνικές. Μέσω παρεμβάσεων χαμηλού αντίκτυπου και παραδοσιακών μεθόδων, το έργο πέτυχε σύγχρονη άνεση, συμβάλλοντας παράλληλα στην κλιματική ανθεκτικότητα. Η οικία Κάμπονες είναι ένα μοντέλο για τη βιώσιμη προστασία της υπαίθρου στην Ευρώπη».

Η αποκατάσταση του κτηρίου

Σε συνεχή χρήση για πάνω από 500 χρόνια, το συγκρότημα Κάμπονες περιλαμβάνει μια κατοικία, ένα ελαιοτριβείο, γεωργικές εγκαταστάσεις και ένα σπάνιο παρεκκλήσι, που αντιπροσωπεύει τόσο τις ορθόδοξες όσο και τις καθολικές παραδόσεις. Χαρακτηρισμένο ως προστατευόμενο μνημείο το 1975 βρίσκεται σε ένα κτήμα 2.000 στρεμμάτων γεμάτο με αρχαία ελαιόδενδρα και οικόσιτα ζώα.

Η αποκατάσταση ξεκίνησε από τους ιδιοκτήτες, το 2012, όταν το σπίτι του πύργου αντιμετώπισε την επικείμενη κατάρρευση, λόγω δομικών ρηγμάτων, που προκλήθηκαν από τη διείσδυση νερού. Για πάνω από δέκα χρόνια διήρκεσαν οι εργασίες περιλαμβάνοντας τοίχους, δάπεδα, γύψινα, ξύλα και στέγη αλλά χρησιμοποιώντας για όλα, παραδοσιακά υλικά και μεθόδους. Όλες οι παρεμβάσεις εξάλλου, εποπτεύονταν από αρχιτέκτονες σε συνεννόηση πάντα με τις αρμόδιες υπηρεσίες προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Οι επισκευές επεκτάθηκαν επίσης σε έπιπλα, χάλκινα σκεύη και υφάσματα αναβιώνοντας την εγχώρια κληρονομιά, παράλληλα με την αρχιτεκτονική ενώ σύγχρονες προσαρμογές, όπως η ηλιακή θέρμανση για το νερό, ακόμη και η προσθήκη ορισμένων υδρόβιων πτηνών έγιναν, χωρίς να μεταβάλλουν τον ιστορικό χαρακτήρα του κτηρίου.

Η σύγχρονη χρήση

Η περιβαλλοντική βιωσιμότητα υπήρξε εξάλλου, σημαντική για την αποκατάσταση του συγκροτήματος. Έτσι το σπίτι λειτουργεί χωρίς θέρμανση ή κλιματισμό, βασιζόμενο στην παθητική ψύξη μέσω των ισχυρών πέτρινων τοίχων του και της παραδοσιακής μόνωσης, που επιτυγχάνεται με τοπικά υλικά, όπως ο γύψος και τα φύκια. Επιπλέον τα λύματα υποβάλλονται σε καθαρισμό και επαναχρησιμοποιούνται για άρδευση ενώ όλα τα άλλα απόβλητα ανακυκλώνονται. Τέλος, βότανα και φυτά, ανθεκτικά στην ξηρασία καλλιεργούνται στον κήπο.

Αλλά και τα γεωργικά στοιχεία μετά την επισκευή τους έχουν προσαρμοστεί σήμερα για χρήση: Το ελαιοτριβείο φιλοξενεί συναυλίες μικρής κλίμακας, μαθήματα μουσικής, εκδηλώσεις γευσιγνωσίας και διάφορες συγκεντρώσεις με τις πολιτιστικές δραστηριότητες να περιλαμβάνουν εργαστήρια κεντήματος, λογοτεχνικές βραδιές και εποχιακές εκδηλώσεις των κατοίκων της περιοχής. Το παρεκκλήσι επίσης, παραμένει σε χρήση για βαπτίσεις, γάμους και ιδιωτική προσευχή.

Η απονομή των βραβείων

Να σημειωθεί ότι οι νικητές των φετινών βραβείων θα τιμηθούν στην Τελετή Απονομής των Ευρωπαϊκών Βραβείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς που θα γίνει στις 13 Οκτωβρίου στο Flagey, το εμβληματικό κτήριο Art Deco στις Βρυξέλλες. Στην εκδήλωση, στην οποία θα συμμετάσχουν ο ευρωπαίος Επίτροπος Glenn Micallef και ο εκτελεστικός πρόεδρος της Europa Nostra Hermann Parzinger θα ανακοινωθούν οι νικητές των «Grand Prix», καθώς και ο νικητής του Βραβείου Κοινού / «Public Choice» Award, που θα επιλεγούν μεταξύ των φετινών νικητών και θα λάβουν 10.000 ευρώ έκαστος. (Για το Βραβείο Κοινού ειδικά μπορούν να ψηφίσουν διαδικτυακά όλοι οι ευρωπαίοι πολίτες ως τις 12 Σεπτεμβρίου.)

Η τελετή θα είναι το επίκεντρο της Συνόδου Κορυφής για την Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Κληρονομιά 2025, που θα πραγματοποιηθεί στις 12-14 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες.

 

Διαβάστε επίσης 

Μαρέβα Μητσοτάκη από το Λονδίνο: Τα γλυπτά του Παρθενώνα ανήκουν στο μνημείο

Νέος ευρωπαϊκός κανονισμός, πλήγμα στην παράνομη διακίνηση αρχαιοτήτων και έργων τέχνης

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού: Συμμετέχει στην κορυφαία έκθεση Εκτεταμένης Πραγματικότητας, Augmented World Expo