Τη συντηρητική οδό της αναβάθμισης σε αυτή τη φάση μόνο των προοπτικών (outlook) της αξιολόγησης επέλεξε τελικά η Fitch, μεταφέροντας στο φθινόπωρο και στην επόμενη αξιολόγηση τις προσδοκίες για μια νέα αναβάθμιση του rating το οποίο αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο ΒΒΒ- με σταθερή προοπτική. Με μία, σε γενικές γραμμές, θετική έκθεση ο διεθνής οίκος αναγνωρίζει την πρόοδο που συντελείται στα δημοσιονομικά, με σταθερά υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα αλλά και συνολικά πλεονάσματα, υψηλότερα από το μέσο όρο που καταγράφεται στις χώρες που έχουν την αντίστοιχη αξιολόγηση. Ο οίκος αναμένει συνολικό πλεόνασμα κάτω του 1% στη διετία 2025 – 2026 ενώ παράλληλα στέκεται ιδιαίτερα στη μεγάλη μείωση του δημοσίου χρέους, που αν και παραμένει σε υψηλά επίπεδα έχει αφήσει πίσω του τα υψηλά του 209% του ΑΕΠ που κατέγραφε το 2009, υπογραμμίζοντας την αξία της συνεπούς στρατηγικής γρήγορης αποκλιμάκωσης του λόγου χρέους προς ΑΕΠ.
Ενδιαφέρον έχουν οι  έμμεσες επισημάνσεις του οίκου για την προοπτική των παροχών καθώς όπως αναφέρει μεταξύ άλλων η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας διατηρεί ισχυρή δημόσια στήριξη από τις εκλογές του 2023. “Ωστόσο, η αργή πρόοδος στη διερεύνηση του σοβαρού σιδηροδρομικού ατυχήματος του Φεβρουαρίου 2023 (σ.σ. Τέμπη) οδήγησε σε νέο κύμα δημόσιων διαμαρτυριών στις αρχές του 2025. Πέρα από τις άμεσες πολιτικές επιπτώσεις, η δυσαρέσκεια του κοινού θα μπορούσε να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση στην κυβέρνηση να χαλαρώσει σημαντικά τον δημοσιονομικό της προσανατολισμό.» επισημαίνεται στην έκθεση του οίκου.
Αυτό θέτει στο μικροσκόπιο των ξένων τις κινήσεις στο πεδίο των παροχών (ενόψει και ΔΕΘ) καθώς μπορεί η δημοσιονομική πρόοδος να είναι ισχυρή και αυτό να αναγνωρίζεται από όλους τους ξένους, αλλά η εγχώρια οικονομία παραμένει σε ένα πλαίσιο που πρέπει ακόμη να «περνάει» διαδοχικές «εξετάσεις» δημοσιονομικής συνέπειας ενώπιον των οίκων και των διεθνών αγορών, ειδικά σε καιρούς έντονης αβεβαιότητας όπως είναι η τρέχουσα συγκυρία.
Ο οίκος ωστόσο αναμένει υψηλή ανάπτυξη στην Ελλάδα και σταθερή υπεραπόδοση σε σχέση με την ευρωζώνη, με μέσο ρυθμό ανάπτυξης στην περιοχή του 2%, θεωρεί επίσης πως η χώρα είναι θωρακισμένη έναντι των κινδύνων του εμπορικού πολέμου, εκτός βέβαια ενός ακραίου απροόπτου μεγάλης επιδείνωσης στην Ευρώπη εξαιτίας αυτού. Τυχόν όμως βελτίωση στη μεσοπρόθεσμη δυνητική ανάπτυξη είτε λόγω επενδύσεων ή/και διαρθρωτικών αλλαγών θα συνηγορούσε υπέρ μιας νέας αναβάθμισης.
Σε γενικές γραμμές η αποτίμηση της προόδου είναι θετική κάτι που διατρέχει τα συμπεράσματα της έκθεσης και πλέον η προσοχή στρέφεται στην επόμενη αξιολόγηση για το πρώτο εξάμηνο που θα έλθει στις 30 Μαίου από το γερμανικό οίκο Scope Ratings. Σε κάθε περίπτωση η “σοδειά” του πρώτου εξαμήνου ήταν θετική, αφού η χώρα κατάφερε δύο σημαντικά ορόσημα: Την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από την αυστηρή Moody’s και την νέα, απροσδόκητη, αναβάθμιση από τον έτερο μεγαλύτερο διεθνώς οίκο Standard & Poor’s που έστειλε ηχηρό σήμα αξιοπιστίας για την προοπτική της ελληνικής οικονομίας στις διεθνείς αγορές.

Τα βασικά σημεία

Μεταξύ των επισημάνσεων που ξεχωρίζουν στην έκθεση που συνόδευσε τη χθεσινή απόφαση του διεθνούς οίκου είναι τα εξής:

–          Η σημασία που αποδίδουν οι οίκοι στην κατάκτηση όχι μόνο πολύ υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων αλλά και γενικών πλεονασμάτων με τον οίκο να αναμένει πλεόνασμα στον προϋπολογισμό του 2025 και 2026 κοντά στο 1%.

1

–           Η αξία της πολιτικής προσήλωσης στην απότομη και σταθερή αποκλιμάκωση του δημοσίου χρέους. Αν και παραμένει 3 φορές υψηλότερο του μέσου όρου στην κατηγορία αξιολόγησης ΒΒΒ, το χρέος είναι πια σχεδόν 50 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο από τα υψηλά του 2020 ενώ η χώρα διαθέτει παράλληλα υψηλά ταμειακά διαθέσιμα (36 δισ. ευρώ ή 16% του ΑΕΠ) που καθησυχάζουν τους επενδυτές πως η χώρα μπορεί να καλύψει τις λήξεις του χρέους για την προσεχή τριετία. Ο οίκος αναμένει μάλιστα πως η ταχεία μείωση του χρέους θα συνεχιστεί μεσοπρόθεσμα με το χρέος στο 120% του ΑΕΠ το 2030 στο βασικό σενάριο που υιοθετεί.

–          Η ψήφος εμπιστοσύνης στην αταλάντευτη δημοσιονομική πειθαρχία. Το δημοσιονομικό αποτέλεσμα υπογραμμίζει τη δέσμευση της κυβέρνησης στη δημοσιονομική πειθαρχία και στο πλαίσιο των νέων δημοσιονομικών κανόνων. Θεωρούμε αξιόπιστη τη δέσμευση της κυβέρνησης σε μικρά, συνολικά δημοσιονομικά πλεονάσματα και στη σταθερή μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ, εκτίμηση που στηρίζεται και στο ιστορικό της μετά πανδημικής περιόδου αναφέρεται χαρακτηριστικά.

–          Η σταθερή αναπτυξιακή υπεραπόδοση της ελληνικής οικονομίας με το διεθνή οίκο να εκτιμά πως η ανάπτυξη θα παραμείνει πάνω από το 2% το 2025 και το 2026, πολλαπλάσια του 0,4% που είναι η πρόβλεψη του οίκου για τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Η αξιολόγηση επίσης υποστηρίζεται από τα υψηλότερα κατά κεφαλήν εισοδήματα σε σχέση με εκείνα χωρών που είναι στην αντίστοιχη κατηγορία αξιολόγησης. Ωστόσο το έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμών παραμένει υψηλό και επίμονο κυρίως εξαιτίας του χαμηλού επιπέδου στην αποταμίευση.

–          Το χαμηλό χρηματοδοτικό ρίσκο για την ελληνική οικονομία. Με μέση ωρίμανση στα 19 χρόνια, υψηλά ταμειακά διαθέσιμα, ευνοϊκή δομή στα επιτόκια τα ρίσκα σε σχέση με την εξυπηρέτηση του χρέους σε συνθήκες μεγαλύτερης ρευστότητας στις αγορές είναι περιορισμένα.

–          Την πρόοδο στον τραπεζικό κλάδο (σ.σ. η Fitch είχε προχωρήσει σε αναβαθμίσεις το Μάρτιο του 2025) που αντανακλά τις βελτιώσεις στην επιχειρησιακή τους λειτουργία, το ιστορικό υγιούς κερδοφορίας, την εκκαθάριση των ισολογισμών, τις ενισχυμένες κεφαλαιακές θέσεις. Ο οίκος αναμένεται ότι τα έσοδα από δάνεια και προμήθειες θα συνεχίσουν να αυξάνοντα μεσοπρόθεσμα, παρά τη ρευστότητα στην αγορά ενώ κινήσεις εξαγορών σταδιακά θα αυξήσουν τη διεθνή παρουσία και τη διαφοροποίηση των πηγών στα έσοδα αν και η εστίαση των τραπεζών θα παραμείνει κυρίως στην εγχώρια αγορά. Ο οίκος αναφέρεται βέβαια στο κεφάλαιο της αναβαλλόμενης φορολογίας και εκτιμά πως τα σχέδια των τραπεζών σε αυτό το πλαίσιο θα συμβάλλουν στην εξομάλυνση της κεφαλαιακής τους διάρθρωσης τα επόμενα χρόνια.

–          Κίνδυνος υποβάθμισης θα προκύψει εάν καταγραφεί στασιμότητα στη μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ, εξαιτίας δημοσιονομικής χαλάρωσης ή/και υλοποίησης κινδύνων, αλλά και σε περίπτωση ενός σημαντικού εξωτερικού σοκ που θα επηρέαζε την αναπτυξιακή δυναμική της Ελλάδας μεσοπρόθεσμα.

–          Αντιθέτως αναβάθμιση θα σημάνει εάν ο οίκος αισθανθεί αυξημένη βεβαιότητα πως σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ θα παραμείνει υψηλή προτεραιότητα. Κίνητρο για αναβάθμιση θα αποτελέσει και περαιτέρω βελτίωση στο μεσοπρόθεσμο δυνητικό ρυθμό ανάπτυξης με όχημα τις επενδύσεις ή/και την υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.