Νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας: Οι βασικές αλλαγές και η υποτροπή – Τι προβλέπει το νέο νομοσχέδιο για τα πρόστιμα

Ριζικές αλλαγές όσον αφορά στον τομέα της εφαρμογής των προστίμων φέρνει ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, που ξεκίνησε χθες, Τρίτη 3 Ιουνίου 2025, να εξετάζεται και να τίθεται σε επεξεργασία στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου και την Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Οδικής Ασφάλειας της Βουλής.

Η χρήση κινητού τηλεφώνου (με ή χωρίς πρόκληση συμβάντος), η μη χρήση κράνους, η μη χρήση ζώνης, η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, η παραβίαση ορίου ταχύτητας, η παραβίαση σηματοδότη, η παραβίαση Stop (με ή χωρίς πρόκληση συμβάντος), η οδήγηση χωρίς δίπλωμα, η παρακώλυση της κίνησης των σιδηροδρόμων, η παρακώλυση της δημόσιας συγκοινωνίας, τα ταξί σε λεωφορειολωρίδες και η στάθμευση σε θέση ΑμεΑ είναι μερικές από τι αιτίες παράβασης του νέου Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, με τις πολλαπλές παραβάσεις πλέον να λειτουργούν σωρευτικά, με την έννοια της υποτροπής να δημιουργεί νέα δεδομένα.

Σκοποί του υπουργείου παραμένουν η οδική ασφάλεια, όπως επίσης και η βιωσιμότητα στις μεταφορές με τη μηδενική εκπομπή ρύπων, γεγονός που αποδεικνύεται και με δράσεις όπως ο στόχος της πλήρους ανανέωσης του στόλου των λεωφορείων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη με νέα ηλεκτρικά λεωφορεία έως το 2027.

Τι ισχύει με τα πρόστιμα ανά κατηγορία

1.Χρήση κινητού τηλεφώνου

Η χρήση του κινητού τηλεφώνου κατά τη διάρκεια της οδήγησης, αποτελεί την τρίτη αιτία πρόκλησης τροχαίου ατυχήματος στην Ελλάδα, με την απόσπαση της προσοχής του οδηγού. Μέχρι πρόσφατα, η ποινή που επιβαλλόταν στους οδηγούς ήταν η αφαίρεση της άδειας οδήγησης και των πινακίδων του οχήματος για δύο μήνες. Με τον νέο ΚΟΚ, σε περίπτωση που δεν προκληθεί κάποιο τροχαίο ατύχημα, θα του επιβληθεί πρόστιμο 350 ευρώ και αφαίρεση της άδειας οδήγησης για ένα μήνα. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που προκληθεί συμβάν. Ωστόσο, τα δεδομένα αλλάζουν και στις δύο περιπτώσεις σε περίπτωση που υπάρχει επανάληψη της παράβασης.

Ειδικότερα, αν ένας οδηγός κατόπιν δεύτερου ελέγχου διαπιστωθεί ότι χρησιμοποιεί το κινητό του κατά την οδήγηση θα λάβει πρόστιμο 1.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 6 μήνες, ενώ στην 3η υποτροπή θα πληρώσει πρόστιμο 2.000 ευρώ και θα του αφαιρεθεί η άδεια για ένα έτος. Ωστόσο, οι ποινές είναι αυστηρότερες όταν προκαλείται τροχαίο ατύχημα. Στην 1η υποτροπή το πρόστιμο φτάνει τα 2.000 ευρώ και η άδεια του οδηγού αφαιρείται για 4 χρόνια, ενώ στη 2η υποτροπή το πρόστιμο είναι 4.000 ευρώ και η άδεια αφαιρείται για 8 χρόνια.

Εξίσου σοβαρές είναι και οι ποινικές κυρώσεις σε περιπτώσεις πρόκλησης συμβάντος, καθώς το άρθρο 290Α του Ποινικού Κώδικα προβλέπει ποινή κάθειρξης έως 10 έτη αν είχε ως αποτέλεσμα τη βαριά σωματική βλάβη ή προκάλεσε βλάβη σε κοινωφελείς εγκαταστάσεις, κάθειρξη από 10 έως 20 έτη αν είχε ως αποτέλεσμα θανατηφόρο τροχαίο και ισόβια κάθειρξη σε περίπτωση που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο πολλών ανθρώπων.

Να σημειωθεί ότι ταυτόχρονα σε αξιόποινες πράξεις εισάγεται η άρση του απορρήτου των επικοινωνιών και των δεδομένων θέσης και κίνησης αυτών, με την τήρηση των εγγυήσεων και τις διαδικασίες, που προβλέπονται από τον ίδιο τον νόμο.

2.Μη χρήση κράνους

Μία ακόμα παραβίαση του νέου ΚΟΚ αποτελεί και η μη χρήση κράνους κατά την οποία προβλεπόταν η αφαίρεση άδειας οδήγησης για 2 μήνες, όπως επίσης και των πινακίδων για το ίδιο χρονικό διάστημα, ενώ ο συνεπιβάτης πλήρωνε πρόστιμο 50 ευρώ. Πλέον, με τον νέο ΚΟΚ επιβάλλεται στο οδηγό πρόστιμο 350 ευρώ και αφαίρεση της άδειας για ένα μήνα. Στην 1η υποτροπή όμως το ποσό αγγίζει τα 1.οο0 ευρώ, με αφαίρεση άδειας για έξι μήνες. Στην 2η υποτροπή το πρόστιμο φτάνει τα 2.οοο ευρώ και αφαίρεση άδειας έως 12 μήνες.  Την ίδια ώρα αν ο συνεπιβάτης δε φοράει κράνος πληρώνει πρόστιμο 350 ευρώ, όπως και ο ίδιος ο οδηγός, ακόμη και αν φορούσε.

3.Μη χρήση ζώνης

Αντίστοιχα είναι και τα πρόστιμα που επιβάλλονται για τη μη χρήση ζώνης. Με βάση τον παλιό ΚΟΚ, η ποινή για τον οδηγό ήταν η αφαίρεση άδειας και πινακίδων για 2 μήνες και για τον συνεπιβάτη πρόστιμο 50 ευρώ. Πλέον, με τον νέο ΚΟΚ ισχύουν τα εξής:

α) πρόστιμο 350 ευρώ και αφαίρεση άδειας για ένα μήνα, β) πρόστιμο 1.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για μισό χρόνο στην πρώτη υποτροπή και γ) στη δεύτερη υποτροπή τα πρόστιμα και οι ποινές διπλασιάζονται. Παράλληλα, οδηγός και συνοδηγός πληρώνει πρόστιμο 150 ευρώ έκαστος ακόμα και αν ο ίδιος ο οδηγός φορούσε ζώνη.

4. Οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ

Νέο κυρωτικό πλαίσιο εφαρμόζεται και στην οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, ανάλογα με τα ίχνη αλκοολούχων ουσιών στα επίπεδα του αίματος. Η εν λόγω παράβαση μέχρι πρότινος είχε ποινή προστίμου από 200 έως 700 ευρώ, συμπεριλαμβανομένης της αφαίρεσης της άδειας οδήγησης για διάστημα έως τριών μηνών με ποινικές διώξεις σε περιπτώσεις ατυχημάτων.

Με τον νέο κώδικα το πλαίσιο αυτό αυστηροποιείται και παράλληλα, καθιερώνονται νέα μοντέλα ανίχνευσης ουσιών, ενώ το όχημα – όπως συμβαίνει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες- ακινητοποιείται υποχρεωτικά και φυλάσσεται.  Έτσι, στους οδηγούς στο αίμα των οποίων θα ανιχνευθεί ποσότητα αλκοόλ από 0,5 έως 1,1 g/l, επιβάλλεται πρόστιμο 350 ευρώ και αφαίρεση άδειας για ένα μήνα. Το πρόστιμο αυτό διπλασιάζεται για το όριο 0,80 g/l – 1,10 g/l, αγγίζοντας τα 700 ευρώ, με την άδεια να αφαιρείται για τρεις μήνες.

Στην 1η υποτροπή το πρόστιμο είναι 1000 ευρώ και συνεπάγεται αφαίρεση της άδειας για έξι μήνες και στις δύο περιπτώσεις, ενώ στη 2η υποτροπή το πρόστιμο φτάνει στα 2.000 ευρώ και η άδεια του οδηγού αφαιρείται για ένα έτος.

Ακόμα αυστηρότερες είναι οι ποινές για την οδήγηση επί την επήρεια αλκοόλ με την ανιχνευμένη ουσία  να κυμαίνεται από 1,10 g/l και πάνω. Το πρόστιμο φτάνει τα 1.200 ευρώ με αφαίρεση της άδειας και των πινακίδων για 180 ημέρες, ενώ ταυτόχρονα το όχημα ακινητοποιείται υποχρεωτικά και φυλάσσεται. Επιπλέον, προβλέπεται ποινή φυλάκισης από 2 μήνες έως 5 έτη, αφαίρεση στοιχείων κυκλοφορίας οχήματος για 10 ημέρες και 6 μήνες από το δικαστήριο.

Στην πρώτη υποτροπή το πρόστιμο φτάνει τα 2.000 ευρώ με αφαίρεση διπλώματος για 7 έτη και στη δεύτερη υποτροπή το πρόστιμο διπλασιάζεται με αφαίρεση διπλώματος για 10 έτη.

Συλλήβδην, σε περίπτωση οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ με πρόκληση ατυχήματος, με βάση τον ποινικό κώδικα προβλέπεται:

α) κάθειρξη έως 10 έτη αν είχε ως αποτέλεσμα τη βαριά σωματική βλάβη ή προκάλεσε βλάβη σε κοινωφελείς εγκαταστάσεις

β) κάθειρξη από 10 έτη έως 20 έτη αν είχε ως αποτέλεσμα θανατηφόρο τροχαίο και

γ) ισόβια αν είχε ως αποτέλεσμα θάνατο μεγάλο αριθμό ανθρώπων.

5. Παραβίαση ορίου ταχύτητας

Όσον αφορά την παραβίαση ορίου ταχύτητας (υπέρβαση άνω των 50 χλμ. την ώρα), ο ΚΟΚ προέβλεπε την επιβολή προστίμου από 20 έως 175 ευρώ και την αφαίρεση άδειας οδήγησης για έως 60 ημέρες. Πλέον, με τον νέο ΚΟΚ το πρόστιμο φτάνει τα 700 ευρώ με αφαίρεση διπλώματος για 60 ημέρες. Στην πρώτη υποτροπή το πρόστιμο αγγίζει τα 1.000 ευρώ με αφαίρεση άδειας έως 180 ημέρες. Στη 2η υποτροπή επιβάλλεται πρόστιμο 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 1 έτος.

Την ίδια ώρα υπάρχουν και νομικές συνέπειες. Με βάση το άρθρο 290Α του Ποινικού Κώδικα προβλέπεται κάθειρξη έως 10 έτη αν η παραβίαση είχε ως αποτέλεσμα τη βαριά σωματική βλάβη ή προκάλεσε βλάβη σε κοινωφελείς εγκαταστάσεις, κάθειρξη από 10 έτη έως 20 έτη αν είχε ως αποτέλεσμα θανατηφόρο τροχαίο και ισόβια αν είχε ως αποτέλεσμα θάνατο μεγάλου αριθμού ανθρώπων.

Ακόμα πιο υψηλότερα είναι τα πρόστιμα για τις κόντρες με την ταχύτητα να ξεπερνά τα 200 χλμ. Το πρόστιμο είναι 2.000 ευρώ με αφαίρεση άδειας για 1 έτος, στην 1η υποτροπή 4.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 2 έτη και στη 2η 8.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 4 έτη.

6. Παραβίαση σηματοδότη

Αλλαγές έρχονται και στην παραβίαση σηματοδότη με το πρόστιμο στον νέο ΚΟΚ να φτάνει στα 700 ευρώ με αφαίρεση άδειας για 60 ημέρες, στην 1η υποτροπή στα 1000 ευρώ με αφαίρεση άδειας έως 180 μέρες και στη δεύτερη υποτροπή στα 2.οοο ευρώ και αφαίρεση άδειας για έναν χρόνο.

7. Παραβίαση STOP

Στην περίπτωση της παραβίασης STOP στον ισχύοντα ΚΟΚ δεν υπάρχει διάκριση με ή χωρίς πρόκληση ατυχήματος. Ωστόσο, στο νέο σχέδιο νόμου, χωρίς πρόκληση συμβάντος το πρόστιμο είναι 350 ευρώ με αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες. Στην 1η υποτροπή, το πρόστιμο είναι  1.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας έως 180 ημέρες και στη 2η υποτροπή 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 1 έτος.

Βέβαια, οι ποινές διπλασιάζονται σε περίπτωση πρόκλησης ατυχήματος. Δηλαδή, το πρόστιμο είναι 700 ευρώ με αφαίρεση άδειας για 60 ημέρες, στην 1η υποτροπή 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 4 έτη και στη 2η στα 4.000 ευρώ με αφαίρεση άδειας για 8 έτη. Επιπλέον, η παράβαση STOP εγείρει και νομικές συνέπειες με ποινή φυλάκισης έως 10 έτη, από 10 έως 30 έτη αλλά και ισόβια κάθειρξη, ανάλογα με το αποτέλεσμα.

8. Οδήγηση χωρίς δίπλωμα

Τσουχτερά πρόστιμα πληρώνουν και όσοι οδηγούν χωρίς δίπλωμα με τα πρόστιμα να ξεκινούν στα 1.000 ευρώ με αφαίρεση άδειας για 1 έτος και φυλάκιση έως 2 έτη και χρηματική ποινή 1.000 ευρώ. Στην 1η υποτροπή το ποσό ανέρχεται στα 2.000 ευρώ με αφαίρεση άδειας για 4 έτη, ενώ στη 2η υποτροπή στα 4.000 ευρώ με αφαίρεση άδειας για 8 έτη. Επίσης, σε περίπτωση επικίνδυνης οδήγησης, ισχύουν ποινές φυλάκισης με βάση τον ποινικό κώδικα.

9. Παρακώλυση κίνησης σιδηρόδρομων

Ο ισχύων κώδικας οδικής κυκλοφορίας αναφορικά με την παρακώλυση κίνησης σιδηρόδρομων προέβλεπε την επιβολή προστίμων από 40 έως 350 ευρώ και την αφαίρεση της άδειας έως 60 ημέρες και των πινακίδων του οχήματος έως 20 ημέρες.

Σύμφωνα με τον νέο ΚΟΚ, το πρόστιμο για την εν λόγω παράβαση ανέρχεται στα 1.200 ευρώ με επιτόπου αφαίρεση της άδειας για 60 ημέρες, ποινή φυλάκισης έως 5 έτη και χρηματική ποινή 2.000 ευρώ. Στην 1η υποτροπή το πρόστιμο είναι 2.000 ευρώ και αφαίρεση της άδειας για 4 έτη και στη 2η 4.000 ευρώ και αφαίρεση της άδειας για 8 έτη.

Επιπρόσθετα, σε περίπτωση πρόκλησης συμβάντος, ο ποινικός κώδικας προβλέπει με βάση το άρθρο 291 κάθειρξη έως 20 έτη αν είχε ως αποτέλεσμα τη βαριά σωματική βλάβη ή προκάλεσε βλάβη σε κοινωφελείς εγκαταστάσεις και ισόβια αν είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο.

10. Παρακώλυση δημόσιας συγκοινωνίας

Σχετικά με την παρακώλυση δημόσιας συγκοινωνίας, στον ισχύοντα κώδικα δεν υπήρχε κεντρική ρύθμιση για τη στάθμευση, παρά μόνο διάσπαρτες διατάξεις για υποπεριπτώσεις, με τα  πρόστιμα  να κυμαίνονται από 40 έως 100 ευρώ. Αυτό αλλάζει με τον νέο ΚΟΚ, όπου κωδικοποιείται η παράνομη στάση ή  στάθμευση που έχει αποτέλεσμα την παρεμπόδιση διέλευσης οχημάτων που εξυπηρετούν τη δημόσια συγκοινωνία ή λεωφορεία. Το πρόστιμο δε, ανέρχεται στα 350 ευρώ με αφαίρεση της άδειας για 70 ημέρες.

11. Ταξί και λεωφορειολωρίδες

Μήλο της έριδος έχουν γίνει οι λεωφορειολωρίδες το τελευταίο διάστημα με την «κόντρα» ΣΑΤΑ και υπουργείου  Υποδομών και Μεταφορών να κρατεί καλά. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, στα ταξί που κινούνται στις λεωφορειολωρίδες επιβάλλεται πρόστιμο 100 ευρώ, χωρίς να υπάρχει η δυνατότητα σύντομης στάσης σε λεωφορειολωρίδα.

Με τον νέο ΚΟΚ αυτή η παράβαση έχει πρόστιμο 150 ευρώ, ενώ  καταργείται η αφαίρεση διπλώματος. Πιο συγκεκριμένα, απαγορεύεται η κυκλοφορία ταξί (και έμφορτων) στη λεωφορειολωρίδα με σκοπό την ταχύτητα και την αξιοπιστία του νέου στόλου των λεωφορείων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, με στόχο την αναβάθμιση της επιβατικής εμπειρίας. Εξαίρεση αποτελούν οι περιπτώσεις επιβίβασης και αποβίβασης (όταν δεν παρεμποδίζεται λεωφορείο), οι νυχτερινές ώρες, τα ταξί μηδενικών ρύπων και τα ειδικά οχήματα των ΑμεΑ.

12. Παρκάρισμα σε θέση ΑμεΑ

Στην περίπτωση παρκαρίσματος σε θέση ΑμεΑ, η τροχαία προχωρούσε σε αφαίρεση άδειας οδήγησης για 60 ημέρες και στέρηση πινακίδων για 60 ημέρες. Εντούτοις ο νέος ΚΟΚ επιβάλλει αυξημένο διοικητικό πρόστιμο 150 ευρώ, με αφαίρεση άδειας και πινακίδων για 60 ημέρες, ενώ το όχημα απομακρύνεται επί τόπου.

Στην 1η υποτροπή επιβάλλεται  πρόστιμο 1.000 ευρώ και αφαίρεση διπλώματος για 180 ημέρες, ενώ στη 2η υποτροπή πρόστιμο 2.000 ευρώ με αφαίρεση διπλώματος για 1 έτος.

Αλλαγές στα όρια ταχύτητας

Τέλος, αλλαγές προβλέπονται και στα όρια ταχύτητας καθώς ορίζεται ως επιτρεπτό όριο ταχύτητας τα 30 χλμ σε κατοικημένες περιοχές και σε μία λωρίδα διπλής κατεύθυνσης, ενώ ορίζονται όριο ταχύτητας στο 50 χλμ, όταν υπάρχουν 2 τουλάχιστον λωρίδες διαχωριζόμενες με διαγραμμίσεις και στις οδούς διπλής κατεύθυνσης με διαχωριστική νησίδα, αλλά και στους οδούς διπλής κατεύθυνσης με τουλάχιστον 2 λωρίδες ανά κατεύθυνση διαχωριζόμενες με διαγραμμίσεις.

Διαβάστε επίσης:

Νέος ΚΟΚ: Κριτικές και ενστάσεις λίγο πριν την εισαγωγή στις επιτροπές της Βουλής

ΕΟΔΑΣΑΑΜ: Το σουηδικό Ινστιτούτο Rise θα δώσει απαντήσεις για το ζήτημα της πυρόσφαιρας

Κυρανάκης: Εμμένει στο μέτρο μεταφοράς μεθυσμένων με ταξί – Στόχος η μείωση των τροχαίων ατυχημάτων