ΤτΕ: Τα υψηλά επιτόκια έβαλαν «μαχαίρι» σε στεγαστικά και επιχειρηματικά δάνεια

Μόλις 1,18 δισ. ευρώ ήταν ολόκληρο το 2023 οι εκταμιεύσεις των τραπεζών για στεγαστικά δάνεια, καθώς χορηγούσαν κατά μέσο όρο 99 εκατ. ευρώ το μήνα για αγορά στέγης, ποσό που ήταν μειωμένο κατά 2 εκατ. ευρώ το μήνα σε σχέση με το 2022, που οι στεγαστικές χορηγήσεις  έφτασαν τα 1,212 δισ. ευρώ. Ενώ υψηλότερα, στα 1,3 δισ. ευρώ, διαμορφώθηκαν οι εκταμιεύσεις για καταναλωτικά δάνεια.

Βέβαια, μερικά χρόνια πίσω, προ μνημονίων, τα στεγαστικά δάνεια που  χορηγούσαν κάθε μήνα οι τράπεζες ξεπερνούσαν το 1 δισ. ευρώ.

Όπως αναφέρεται στην Έκθεση του Διοικητή Τράπεζας Ελλάδος για το 2023, η μείωση της ζήτησης από τα νοικοκυριά για στεγαστικά δάνεια οφείλεται κυρίως στην αύξηση των επιτοκίων και στην επιδείνωση των αποταμιεύσεων τους. Ωστόσο το δεύτερο τρίμηνο του 2023 με το πρόγραμμα Σπίτι μου παρατηρήθηκε αύξηση στα αιτήματα για λήψη στεγαστικών δανείων.

Μικρή αύξηση παρατηρήθηκε στην ζήτηση για καταναλωτικά δάνεια πέρυσι, με τις εκταμιεύσεις να διαμορφώνονται στα 108 εκατ. ευρώ το μήνα (από 98 εκατ. ευρώ το μήνα το 2022) και χορήγησαν συνολικά δάνεια ύψους 1,3 δις ευρώ.

Όπως δείχνουν τα στοιχεία της ΤτΕ πέρυσι ο  μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης των καταναλωτικών δανείων επιταχύνθηκε σε 2% (από το 0,7% το 2022), αλλά ο μέσος ετήσιος ρυθμός συρρίκνωσης των δανείων για αγορά κατοικίας έγινε εντονότερος και διαμορφώθηκε σε -3,7% (από -3,1% το 2022).

Στη ζώνη τώρα του ευρώ, τόσο η ζήτηση για στεγαστικά, όσο και για καταναλωτικά δάνεια πέρυσι κινήθηκε πτωτικά, ακριβώς λόγω των υψηλών επιτοκίων αλλά και της  επιδείνωσης της καταναλωτικής εμπιστοσύνης.

Επιχειρηματικά δάνεια

Μικρή επιβράδυνση εμφάνισε η αύξηση της ζήτησης για επιχειρηματικά δάνεια, με τα δάνεια μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά και τα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΤΕΠ και της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας να στηρίζουν τους μικρομεσαίους.

Μάλιστα, οι τράπεζες ανέφεραν πως καθ΄όλη τη διάρκεια του 2023, η πίεση του ανταγωνισμού συνέτεινε κάπως προς την κατεύθυνση χαλάρωσης των πιστοδοτικών κριτηρίων με  συρρίκνωση του περιθωρίου επιτοκίου για το μέσο όρο των δανείων.

Όπως αναφέρεται στην Έκθεση του Διοικητή ΤτΕ: Συνολικά, από τον Ιούνιο του 2022, δηλαδή από την πρώτη δανειακή σύμβαση μέσω του RRF έως τις 25 Ιανουαρίου 2024, είχαν υπογραφεί 271 δανειακές συμβάσεις ύψους 8 δισεκ. ευρώ. Από αυτά τα 4,5 δις ευρώ ήταν πόροι του Ταμείου και τα 3,5 δις ευρώ τραπεζικά δάνεια.  Περίπου το ήμισυ των δανειακών συμβάσεων (αξίας 1,2 δισεκ. ευρώ) αφορούσε επιχειρήσεις μικρομεσαίου μεγέθους. Και το μεσοσταθμικό επιτόκιο στα δάνεια του Μηχανισμού διαμορφώθηκε σε 2,1%, σημαντικά χαμηλότερο (κατά 3,6%) σε σχέση με το μέσο επιτόκιο των κοινών τραπεζικών επιχειρηματικών δανείων για το 2023. Και όπως αναφέρεται το ιδιαίτερα χαμηλό κόστος δανεισμού καθιστά ελκυστικά τα εν λόγω δάνεια, όπως αποτυπώνει η ισχυρή ζήτηση που καταγράφεται από τον αριθμό των αιτήσεων.

Να σημειωθεί ότι μέχρι τις 25 Ιανουαρίου φέτος είχαν κατατεθεί 640 αιτήσεις δανειοδότησης, ύψους 17,1 δισεκ. ευρώ (9,4 δισεκ. ευρώ δάνεια ΤΑΑ, 7,8 δισεκ. ευρώ τραπεζικά δάνεια).

Στην Έκθεση επισημαίνεται ακόμη πως το 2023 υπήρξε επιβράδυνση στη χρηματοδότηση προς τις μεγάλες επιχειρήσεις. Η μέση μηνιαία ακαθάριστη ροή δανείων (τακτής λήξης) προς τις μεγάλες επιχειρήσεις μειώθηκε σε 1 δισ ευρώ το 2023, από 1,5 δις ευρώ το 2022.  Αντίθετα, η αντίστοιχη ροή προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις κινήθηκε ανοδικά κατά 4,6% και διαμορφώθηκε στα 396 εκατ. ευρώ το μήνα.

Να σημειωθεί ότι τη μεγαλύτερη συμβολή στη συνολική ροή των επιχειρηματικών δανείων είχαν οι τομείς της βιομηχανίας, της ενέργειας και του εμπορίου. Ειδικότερα, τα νέα δάνεια προς τον τομέα της βιομηχανίας το 2023 ανήλθαν σε 2,6 δισεκ. ευρώ, και αντιπροσωπεύουν το 28,5% της συνολικής ροής δανείων προς τις επιχειρήσεις (ύψους 9 δισεκ. ευρώ). Η αντίστοιχη ροή δανείων προς τον τομέα της ενέργειας και του εμπορίου διαμορφώθηκε σε 1,6 δισεκ. ευρώ αντίστοιχα.

Αυτοί οι τομείς εμφάνισαν τα υψηλότερα μερίδια στο συνολικό υπόλοιπο των τραπεζικών δανείων προς τις επιχειρήσεις τον Δεκέμβριο του 2023: βιομηχανία στο  21,5%, εμπόριο στο 18,6%, ενέργεια με 15,7%, ακολουθεί ο τουρισμός με 13,8%, οι κατασκευές με 3,7% και ουραγός η γεωργία με 1,4%.

Σε ότι αφορά την πιστωτική επέκταση για φέτος, στην Έκθεση του Διοικητή επισημαίνεται πως, η μείωση των επιτοκίων θα ενισχύσει τη ζήτηση για δάνεια από τα νοικοκυριά.

Όπως αναφέρει: ο ρυθμός της πιστωτικής επέκτασης αρχικά κατά το 2024 θα συνεχίσει να επηρεάζεται αρνητικά από τις προγενέστερες αυξήσεις των επιτοκίων. Στη συνέχεια, η διατήρηση ή ενδεχόμενη μείωση τους θα επιδράσει θετικά αλλά προοδευτικά, λόγω των σχετικών χρονικών υστερήσεων που εκτιμάται ότι υπάρχουν.

Ενώ η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων αναμένεται ότι θα συνεχίσει υποστηρίζεται τα επόμενα χρόνια, τόσο από τα χαμηλότοκα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αλλά και από τη διάθεση νέων χρηματοδοτικών προγραμμάτων που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της υλοποίησης του ΕΣΠΑ 2021-2027 .

Διαβάστε επίσης

Στουρνάρας: Το δημόσιο κέρδισε 3,5 δισ. από την στήριξη των τραπεζών

Ιστορικά ρεκόρ για τα επιχειρηματικά κέρδη στη διετία 2021 – 2022: Πρωταθλητές… βιομηχανία, κατασκευές και υπηρεσίες

Στουρνάρας: Ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας προβλέπεται να επιταχυνθεί το 2024 σε 2,3% – Υποχώρηση πληθωρισμού στο 2,8%