Alpha Bank: Ενισχύεται η δυναμική της ελληνικής βιομηχανίας

Περιεχόμενα

Η ανοδική πορεία της βιομηχανικής παραγωγής στην Ελλάδα διατηρήθηκε το πρώτο πεντάμηνο του έτους, ενώ η πορεία των πρόδρομων δεικτών συγκυρίας ενισχύει τις προσδοκίες για θετικές επιδόσεις τους επόμενους μήνες, επισημαίνει σε ανάλυσή της η Alpha Bank.

Συγκεκριμένα, τον Ιούλιο, ο δείκτης των υπευθύνων για τις προμήθειες στη μεταποίηση (Purchasing Managers’ Index, PMI) ανήλθε στη χώρα μας στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δεκατεσσάρων μηνών, σε αντίθεση με την καθοδική τάση του δείκτη στην Ευρωζώνη.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, το πρώτο πεντάμηνο του έτους, ο γενικός Δείκτης Βιομηχανικής Παραγωγής, ο οποίος εκφράζει τον όγκο παραγωγής (βλ. Σημείωση), αυξήθηκε κατά 2,1%, σε ετήσια βάση. Η εξέλιξη αυτή συνοδεύτηκε από την αύξηση της απασχόλησης στον βιομηχανικό τομέα κατά 4,6% το πρώτο τρίμηνο.

Ευνοϊκό παράγοντα για την άνοδο της βιομηχανικής παραγωγής αποτέλεσε η συνεχιζόμενη αποκλιμάκωση των τιμών του φυσικού αερίου από τις αρχές του έτους και η σταδιακή προσαρμογή του μισθολογικού κόστους έναντι των πληθωριστικών πιέσεων.

Καθοριστικό ρόλο για την άνοδο της βιομηχανικής παραγωγής το πρώτο πεντάμηνο του 2023 είχε η μεταποίηση -η οποία αντιπροσωπεύει περίπου το 73% του γενικού δείκτη- καθώς αυξήθηκε κατά 5,7% σε ετήσια βάση, έχοντας, ωστόσο, φθίνοντα ρυθμό αύξησης το δίμηνο Απριλίου-Μαΐου (Γράφημα 1α). Από τους υπόλοιπους τομείς της βιομηχανίας ανοδικά κινήθηκαν τα ορυχεία-λατομεία (9,6%), ενώ αντίθετα, πτώση κατέγραψε η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος (-12,3%) και η παροχή νερού (-1,7%).

Όσον αφορά στους επιμέρους κλάδους της μεταποίησης με βάση τη στάθμισή τους, η πλειονότητά τους κατέγραψε αύξηση της παραγωγής το πρώτο πεντάμηνο του 2023, με την υψηλότερη να έχει σημειωθεί στην παραγωγή φαρμάκων, ηλεκτρονικών υπολογιστών, ηλεκτρονικών και οπτικών προϊόντων, καθώς και στην παραγωγή προϊόντων καπνού και παραγώγων πετρελαίου (Γράφημα 2).

Αντίθετα, οι μεγαλύτερες μειώσεις σημειώθηκαν στην παραγωγή προϊόντων από ελαστικό και πρώτες ύλες και στη χαρτοποιία, ενώ μικρές μειώσεις καταγράφηκαν στην παραγωγή μεταλλικών προϊόντων, βασικών μετάλλων και ποτών.

Σημειώνεται ότι με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το πρώτο τρίμηνο του έτους ο κύκλος εργασιών και η απασχόληση στη μεταποίηση κατέγραψαν αύξηση κατά 8,9% και 2,6% σε ετήσια βάση.

Παράγοντες ενίσχυσης της δυναμικής στη βιομηχανική παραγωγή τους επόμενους μήνες

Η αύξηση της παραγωγής στη ελληνική μεταποίηση είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς λαμβάνει χώρα εν μέσω επιδείνωσης των λειτουργικών συνθηκών του μεταποιητικού κλάδου στην Ευρωζώνη, όπως υποδεικνύει η ανάλυση του δείκτη PMI στη μεταποίηση.

Ο εν λόγω πρόδρομος δείκτης βασίζεται σε μηνιαίες έρευνες που πραγματοποιούνται σε επιλεγμένες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη μεταποίηση και με βάση τις απαντήσεις που δίνουν σε πέντε πεδία (νέες παραγγελίες, παραγωγή, απασχόληση, χρόνος παράδοσης προμηθειών και αποθέματα) υπολογίζεται η επίδοση κάθε χώρας.

Η μέτρηση του δείκτη πάνω από τις 50 μονάδες υποδηλώνει βελτίωση των λειτουργικών συνθηκών του μεταποιητικού κλάδου, ενώ, αντίθετα, η μέτρηση κάτω από τις 50 μονάδες υποδηλώνει επιδείνωση των λειτουργικών συνθηκών.

Στη χώρα μας, ο δείκτης PMI ανήλθε τον Ιούλιο στις 53,5 μονάδες, καταγράφοντας την υψηλότερη μέτρηση από τον Μάιο του 2022 και παραμένοντας πάνω από τις 50 μονάδες για έκτο διαδοχικό μήνα. Η άνοδος του δείκτη αποδίδεται στην αύξηση της παραγωγής, των νέων παραγγελιών και της απασχόλησης, ως αποτέλεσμα της αύξησης της ζήτησης από πελάτες εσωτερικού και εξωτερικού.

Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, ο αριθμός των απασχολούμενων στις εταιρείες της μεταποίησης αυξήθηκε τον Ιούλιο με τον ταχύτερο ρυθμό που έχει καταγραφεί σε διάστημα άνω του ενός έτους. Παράλληλα, τα αποθέματα συρρικνώθηκαν, ενώ καταγράφηκε επιμήκυνση των χρόνων παράδοσης των παραγγελιών.

Αντίθετα, ο δείκτης PMI στην Ευρωζώνη υποχώρησε τον Ιούλιο για έκτο διαδοχικό μήνα, για να διαμορφωθεί στις 42,7 μονάδες, δηλαδή στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Μάιο του 2020. Η πτώση του δείκτη αποδίδεται στην μείωση της παραγωγής, των νέων παραγγελιών και της απασχόλησης, παρά τη μείωση των χρόνων παράδοσης των παραγγελιών, εξαιτίας της εξασθένησης της ζήτησης, καθώς και των αποθεμάτων.

Από τις οκτώ χώρες που συμμετέχουν στον καταρτισμό του εν λόγω δείκτη, μόνο ο αντίστοιχος δείκτης της Ελλάδας υπερέβη τις 50 μονάδες (Γράφημα 1β), ενώ στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 38 μηνών κινήθηκε ο δείκτης PMI στην Ιρλανδία (47 μονάδες), στην Γαλλία (45,1 μονάδες) και στην Γερμανία (38,8 μονάδες) και 39 μηνών στην Αυστρία (38,8 μονάδες). Επιπλέον, σε σύγκριση με τις επιδόσεις του Ιουλίου του 2022, μόνο στην Ελλάδα, από τις επιλεγμένες χώρες που παρουσιάζονται στο γράφημα, έχει σημειωθεί βελτίωση του δείκτη.

Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τη μηνιαία έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG ECFIN), ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στη βιομηχανία, στην Ελλάδα, υποχώρησε μεν τον Ιούλιο (1,2 μονάδες έναντι 4 μονάδων τον Ιούνιο), ωστόσο η επίδοση είναι σημαντικά υψηλότερη από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης (-9,4 μονάδες έναντι -7,3 μονάδων τον Ιούνιο), με τον αντίστοιχο δείκτη στην πλειονότητα των κρατών-μελών να κινείται σε αρνητικό έδαφος.

Από τους τρεις υποδείκτες του δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών στη βιομηχανία, τις καλύτερες επιδόσεις έχουν οι προσδοκίες για την εξέλιξη της παραγωγής τους επόμενους τρεις μήνες, οι οποίες διαμορφώθηκαν στην Ελλάδα σημαντικά υψηλότερα σε σύγκριση με την Ευρωζώνη (20,1 μονάδες έναντι -1,8 μονάδων), παραμένοντας υψηλότερα από τον μέσο όρο του 2022 (18 μονάδες).

Η Ελληνική Οικονομία σε Αριθμούς

Πληθωρισμός και οικονομική μεγέθυνση στην Ισπανία: Καλές Επιδόσεις και Κίνδυνοι

H οικονομία της Ζώνης του Ευρώ (ΖτΕ), επέστρεψε σε αναπτυξιακή τροχιά, αν και αναιμική, το δεύτερο τρίμηνο του 2023, έπειτα από μια περίοδο στασιμότητας. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, που ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat), η οικονομική μεγέθυνση βρέθηκε σε θετικό έδαφος και συγκεκριμένα στο 0,3% σε τριμηνιαία βάση, κυρίως χάρη στην υψηλή απόδοση της Ιρλανδίας (3,3%).

Επίσης, η οικονομική μεγέθυνση τόσο της Γαλλίας (0,5%), όσο και της Ισπανίας (0,4%) αποτέλεσε καταλυτικό παράγοντα, ώστε να μετριαστούν οι επιπτώσεις των αρνητικών αποτελεσμάτων άλλων χωρών που παρουσίασαν ύφεση, ή στασιμότητα όπως η Ιταλία και η Γερμανία.

Οι χώρες της ΖτΕ συνεχίζουν να έρχονται αντιμέτωπες με πληθώρα προκλήσεων, όπως οι γεωπολιτικές εντάσεις σε παγκόσμιο επίπεδο, η κλιματική αλλαγή, οι «μετασεισμοί» του πολέμου στην Ουκρανία και οι επιπτώσεις στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων, καθώς και η συνέχιση της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), για την αντιμετώπιση του επίμονου πληθωρισμού.

Αναμφίβολα, μια χώρα που εντυπωσιάζει με τις επιδόσεις της και έχει παρουσιάσει αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα είναι η Ισπανία, με την ιδιωτική κατανάλωση και τις επενδύσεις να συνεισφέρουν καταλυτικά στην αναπτυξιακή προοπτική της χώρας.

Η Ισπανία κατάφερε να περιορίσει αισθητά τον πληθωρισμό, σε επίπεδα πέριξ του 2%, που αποτελεί άλλωστε και το μεσοπρόθεσμο στόχο της ΕΚΤ. Χαρακτηριστικά, τον Ιούνιο ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) αυξήθηκε κατά μόλις 1,6% σε ετήσια βάση, ενώ τον Ιούλιο αυξήθηκε κατά 2,1%, σημαντικά χαμηλότερα από το μέσο όρο της Ευρωζώνης.

Μάλιστα, η κεντρική τράπεζα της Ισπανίας (BDE), σε μελέτη της (Economic Bulletin, Q2/2023, Ιούνιος 2023) εκτιμά ότι ο πληθωρισμός θα μειωθεί αισθητά, στο 1,8% το 2025, με το δομικό (εξαιρεί τις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων) στο 1,7% το 2025, ενώ η οικονομία αναμένεται να επιτύχει ρυθμό ανάπτυξης άνω του 2% τα επόμενα έτη (Γράφημα 3). Προς αυτήν την κατεύθυνση, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στην έκθεση του Ιουλίου, αναθεώρησε τις προοπτικές της ισπανικής οικονομίας στο 2,5% από 1,5%.

Πως κατάφερε όμως η Ισπανία να περιορίσει τον πληθωρισμό, σε αντίθεση με τις άλλες χώρες της ΖτΕ;

Για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού και των επιπτώσεων σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ακολουθήθηκε ένα μείγμα στοχευμένης επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής, με σκοπό την ανακούφιση των πολιτών και των επιχειρήσεων, καθώς και πρωτοβουλιών για την ενέργεια, όπως η έγκαιρη αποσύνδεση της τιμής του φυσικού αερίου από την ηλεκτρική ενέργεια (MIBEL, απόφαση 8.6.2022, Ευρ. Επιτροπή), με αποτέλεσμα να περιοριστούν οι ενεργειακές ανατιμήσεις.

Συγκεκριμένα, από τον Ιούνιο του 2021, η κυβέρνηση της Ισπανίας έλαβε μια σειρά δημοσιονομικών μέτρων για να περιορίσει τις αυξήσεις στις τιμές καθώς και να μετριάσει τις συνέπειες στους πιο πληττόμενους παραγωγικούς κλάδους, τα νοικοκυριά και τις ευάλωτες ομάδες. Χαρακτηριστικά, τα μέτρα μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε: α) μέτρα που στοχεύουν στη μείωση των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας (μείωση του ΦΠΑ στους λογαριασμούς ρεύματος και φυσικού αερίου, αρχικά στο 10% και μετά στο 5% από 21%, πλαφόν στις αυξήσεις του αερίου για νοικοκυριά και επιχειρήσεις), β) μέτρα που στοχεύουν στην προστασία των νοικοκυριών από τις ενεργειακές ανατιμήσεις (αύξηση του κατώτατου μισθού, αυξήσεις σε δημόσιους υπαλλήλους και συνταξιούχους, πλαφόν στην αύξηση των ενοικίων κατοικίας, μείωση αντιτίμου για τα μέσα μαζικής μεταφοράς και επιδόματα σε ελεύθερους επαγγελματίες) και γ) μέτρα για τη μείωση των έκτακτων κερδών που παράγονται από επιχειρήσεις στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας (Jorge Uxo, 2022: Inflation and counter-inflationary policy measures: the case of Spain, IMK, No. 83-5).

Η χαμηλή ενεργειακή εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, και η εναλλακτική πηγή τροφοδότησης από χώρες της Αφρικής και τις ΗΠΑ, αποτέλεσε εξίσου σημαντικό παράγοντα. Όπως και η λεγόμενη «Ιβηρική εξαίρεση» που έδωσε τη δυνατότητα στην Ισπανία και την Πορτογαλία να ορίσουν ένα πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου, και να μην παρασυρθούν οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, βασιζόμενες στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) και προστατεύοντας έτσι τους πολίτες και τις επιχειρήσεις από τις ενεργειακές ανατιμήσεις.

Θα πρέπει να επισημανθεί ότι οι ΑΠΕ διαδραματίζουν σημαίνοντα ρόλο στο ενεργειακό μείγμα της χώρας και αναμένεται να ξεπεράσουν το 50% της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ισπανία το 2023. Μάλιστα, σύμφωνα με το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (PNIEC Spain, Ιούλιος 2023), εκτιμάται περαιτέρω μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ενώ κύρια δράση αποτελεί η προώθηση των ΑΠΕ και της αποθήκευσης της παραγόμενης από αυτές ενέργειας.

Καταλυτικό ρόλο στην ανασύνταξη της ισπανικής οικονομίας διαδραμάτισαν τα ευρωπαϊκά κονδύλια και κυρίως από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), με την Ισπανία να έχει καταθέσει αρχικά ένα ολοκληρωμένο σχέδιο με 247 επενδύσεις και 169 μεταρρυθμίσεις, ενώ έχουν πραγματοποιηθεί ήδη 3 εκταμιεύσεις άνω των Ευρώ 37 δισ., σε σύνολο Ευρώ 69,5 δισ. επιχορηγήσεων.

Άλλωστε, τον Ιούνιο η χώρα κατέθεσε ένα τροποποιημένο σχέδιο και αιτείται επιπλέον χρηματοδότηση από το ΤΑΑ Ευρώ 95 δισ. με τη μορφή δανείων, για την τόνωση των επενδύσεων, την πράσινη μετάβαση, τον ψηφιακό μετασχηματισμό και άλλα, ανεβάζοντας έτσι το αιτηθέν σύνολο στα Ευρώ 164 δισ.

Όμως, αξίζει να αναφερθεί ότι παρά τις ευοίωνες προοπτικές, η οικονομία μόλις πρόσφατα κατάφερε να επανέλθει στα προ πανδημικά επίπεδα, καθώς δέχθηκε συγκριτικά μεγαλύτερο πλήγμα κατά τη διάρκεια της πανδημίας (Γράφημα 4α), ενώ το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης να παραμένει ελλειμματικό και το δημόσιο χρέος υψηλό. Επιπρόσθετα, η ανεργία μειώθηκε αισθητά στο 11,6% το β΄τρίμηνο, που αποτελεί μεν χαμηλό της τελευταίας 15ετίας, αλλά παραμένει ακόμα σε υψηλά ποσοστά (Γράφημα 4β).

Παρά την άνθηση της ισπανικής οικονομίας οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η χώρα είναι πολλές. Υπάρχουν ενδογενείς παράγοντες όπως η πολιτική αστάθεια, με την αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης στις εκλογές του Ιουλίου, αλλά και εξωγενείς όπως οι γεωπολιτικές εντάσεις και ο παρατεταμένος καύσωνας στη Μεσόγειο και οι τυχόν συνέπειές του στον τουρισμό, που μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την οικονομία.

Τέλος, παρά το γεγονός ότι η δημοσιονομική πολιτική διαδραμάτισε καταλυτικό ρόλο στην αποκλιμάκωση του πληθωρισμού και στη στήριξη των εισοδημάτων, δεν θα πρέπει να αποκλειστεί ο κίνδυνος δευτερογενών επιδράσεων, εξαιτίας κυρίως του αυξημένου κόστους δανεισμού.