Όταν οι Έλληνες πυροσβέστες ερεύνησαν την αιτία μιας θανατηφόρας πυρκαγιάς κοντά στην Αθηναϊκή Ριβιέρα τον περασμένο Αύγουστο, εντόπισαν έναν γνώριμο «ένοχο»: ένα φθαρμένο καλώδιο ρεύματος, του οποίου οι σπινθήρες μεταδόθηκαν με τον αέρα σε ξερό χορτάρι, προκαλώντας μέσα σε λίγες ώρες μια καταστροφική φωτιά.

Η έκθεση των ερευνητών, που περιήλθε στην κατοχή του πρακτορείου Reuters, κατέδειξε ότι το καλώδιο στην περιοχή της Κερατέας παρουσίαζε σημάδια οξείδωσης και ανεπαρκούς συντήρησης. Η φωτιά κόστισε τη ζωή ενός ανθρώπου και κατέκαψε 4.000 στρέμματα γης δίπλα σε δημοφιλείς παραλίες, νότια της Αθήνας.

1

«Ήταν αστραπιαίο», δήλωσε ο κάτοικος της Κερατέας, Μανώλης Παλαιολογκάς, δείχνοντας την καμένη γη λίγο έξω από την πόλη.

Τα ελαττωματικά καλώδια

Σύμφωνα με προκαταρκτικά στοιχεία της Πυροσβεστικής, τα οποία αποκαλύπτει αποκλειστικά το Reuters, τα προβληματικά καλώδια ηλεκτροδότησης αποτέλεσαν την κύρια αιτία μεγάλων δασικών πυρκαγιών το φετινό καλοκαίρι — ξεπερνώντας ακόμη και τους εμπρησμούς και την ανθρώπινη αμέλεια.

Από τις 41 μεγάλες πυρκαγιές που διερευνήθηκαν, οι 15 αποδόθηκαν στο δίκτυο ηλεκτρισμού, προκαλώντας συνολικά ζημιές σε 51.000 στρέμματα. Πρόκειται για αύξηση σε σχέση με το προηγούμενο έτος, γεγονός που αποδίδεται εν μέρει στην χρόνια υποεπένδυση στο δίκτυο λόγω της οικονομικής κρίσης της περιόδου 2009–2018.

«Για χρόνια εγώ και άλλοι επιστήμονες επισημαίνουμε το πρόβλημα των πυρκαγιών που προκαλούνται από τα καλώδια μεταφοράς ενέργειας», ανέφερε ο Παλαϊολόγος Παλαϊολόγου, αναπληρωτής καθηγητής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. «Δεν πρέπει να κρύβουμε το πρόβλημα κάτω από το χαλί.»

Δεν φέρουμε ευθύνη, λέει η ΔΕΔΔΗΕ

Η ΔΕΔΔΗΕ υπερασπίζεται το ιστορικό της, σημειώνοντας ότι το 2024 αύξησε τις δαπάνες συντήρησης στα 165 εκατ. ευρώ από 122 εκατ. το 2019. Το πλάνο της περιλαμβάνει αποψιλώσεις, κλαδέματα και ελέγχους ασφαλείας, ενώ έχει ξεκινήσει και τη σταδιακή υπογειοποίηση καλωδίων για τη μείωση του κινδύνου πυρκαγιάς.

Η ΔΕΔΔΗΕ προσθέτει ότι έχει καταδικαστεί μόνο σε τρεις υποθέσεις σχετικές με φωτιές από το 2012 έως σήμερα — ενώ το ίδιο διάστημα καταγράφηκαν περίπου 122.000 πυρκαγιές συνολικά.

Για την πυρκαγιά του Αυγούστου στην Κερατέα, αρνείται οποιαδήποτε σύνδεση με το δίκτυο, σημειώνοντας ότι είχε πραγματοποιηθεί προληπτική συντήρηση στις 14 Μαΐου και ότι είχε αποψιλωθεί ζώνη 4 μέτρων γύρω από τον πυλώνα, όπως προβλέπει ο νόμος.

Τεράστιες προκλήσεις για ένα γερασμένο δίκτυο

Η πρόκληση εκσυγχρονισμού του δικτύου είναι τεράστια. Πολλά από τα 4,5 εκατομμύρια ξύλινα στύλια του συστήματος βρίσκονται σε δασικές και απομακρυσμένες περιοχές που πλέον θεωρούνται «κόκκινες ζώνες» για πυρκαγιές.

Σε περιοχές όπως η Κερατέα, οι κάτοικοι κάνουν λόγο για καλώδια που χαμηλώνουν επικίνδυνα, σε σημείο που «μοιάζουν με απλώστρες». Σε τέτοια σημεία, η μεταφορά των καλωδίων, η αντικατάστασή τους ή η υπογειοποίηση είναι απαραίτητη, τονίζει ο Παλαϊολόγου.

Σύμφωνα με τον υφυπουργό Ενέργειας, Νίκο Τσάφο, υπογειώνονται περίπου 1.800 χιλιόμετρα καλωδίων ετησίως. Με αυτόν τον ρυθμό, θα χρειαστούν δεκαετίες για να καλυφθεί ολόκληρο το δίκτυο. «Ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς», δήλωσε χαρακτηριστικά στη Βουλή.

«Φτάσαμε στα όριά μας»

Η δυσφορία στις τοπικές κοινωνίες αυξάνεται. Ο Δήμαρχος Σαρωνικού, Δημήτρης Παπαχρήστου, δήλωσε στο Reuters ότι σκοπεύει να καταθέσει μήνυση κατά της ΔΕΔΔΥΕ για αμέλεια, αναφορικά με τουλάχιστον δύο πυρκαγιές που οφείλονται σε καλώδια φέτος το καλοκαίρι.

«Βλέπουμε το ίδιο έργο κάθε χρόνο, σε ολόκληρη την Ελλάδα», είπε. «Έχουμε φτάσει στα όριά μας.»