Νέος Ποινικός Κώδικας: Αντιδράσεις για το βιασμό ως πλημμέλημα – Τι απαντά το Υπ. Δικαιοσύνης

Θύελλα αντιδράσεων προκαλεί  το άρθρο 336 του νέου Ποινικού Κώδικα που εμπεριέχει τον ορισμό του βιασμού. Με ανακοίνωσή της η Διεθνής Αμνηστία το χαρακτηρίζει «απαράδεκτο» ενώ φεμινιστικές οργανώσεις καλούν σε συγκέντρωση έξω από τη Βουλή σήμερα το απόγευμα.

Τις ενστάσεις της, αναφορικά  με τις αλλαγές στις προβλέψεις για το έγκλημα του βιασμού στον νέο Ποινικό Κώδικα, εξέφρασε η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Αννέτα Καββαδία η οποία μιλώντας στην αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή επεσήμανε ότι, «Το θύμα βιασμού είναι θύμα βιασμού σε κάθε περίπτωση, είτε τετελεσμένης πράξης βίας είτε απειλής παράνομης πράξης».

Ακόμα, υπογράμμισε την ανάγκη να ενθαρρύνονται οι γυναίκες για να καταγγέλλουν τέτοιου είδους εγκλήματα, διότι «όσο και αν οι απαντήσεις – σε νομικό επίπεδο – μπορεί να φαντάζουν ξεκάθαρες, δεν συμβαίνει το ίδιο με το πώς αυτές προσλαμβάνονται από την κοινωνία».

 

Σε μια προσπάθεια να δικαιολογήσει τις αλλαγές που φέρνει στον Ποινικό Κώδικα η κυβέρνηση σχετικά με τον ορισμό του βιασμού που ψηφίζεται αύριο στη Βουλή με τους ποινικούς κώδικες, προχωρά η ηγεσία του υπουργού Δικαιοσύνης.

Σημειώνεται πως οι διευκρινήσεις από την πλευρά του υπουργού, Μιχάλη Καλογήρου, έρχονται μετά από αιχμές που άφησαν οργανισμοί, όπως η Διεθνής Αμνηστία ή ακόμα και βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, όπως η Αννέτα Καββαδία.

Από την πλευρά του υπουργείου, αναφέρουν πως:

1. Τιμωρούνται ως κακουργήματα, με ποινή κάθειρξης, δηλαδή με ποινή από 5 έως 15 έτη, οι περιπτώσεις που

α) Ασκείται σωματική βία κατά του θύματος (άρθρο 336 παρ. 1). Ως σωματική βία θεωρείται και η περιαγωγή του θύματος σε κατάσταση αναισθησίας ή ανικανότητας για αντίσταση με υπνωτικά ή ναρκωτικά ή άλλα ανάλογα μέσα,

β) Ασκείται ψυχολογική βία κατά του θύματος, μέσω της έκφρασης απειλής σοβαρού και άμεσου κινδύνου για τη ζωή ή τη σωματική ακεραιότητα (άρθρο 336 παρ. 1),

2. Όταν στο θύμα ασκείται ψυχολογική βία χαμηλότερης έντασης, όταν δηλ. απειλείται με άλλη παράνομη πράξη ή παράλειψη και εξαναγκάζεται έτσι σε γενετήσια πράξη με τον δράστη, τότε επιβάλλεται ποινή από 3 έως 5 έτη.

Όπως αναφέρεται, σήμερα, η απειλή οποιασδήποτε παράνομης πράξης δεν περιγράφεται στο έγκλημα ως το αποκλειστικό στοιχείο που πρέπει να αναζητείται για την επιβολή τιμωρίας στο δράστη.

Έτσι, η νομολογία περιπτωσιολογικά αναζητούσε όχι οποιαδήποτε απειλή, αλλά επιπρόσθετα το στοιχείο του να είναι «άμεση» και «σπουδαία», καθώς και το στοιχείο του να στρέφεται κατά «ουσιώδους δικαιώματος» του δράστη, περιορίζοντας έτσι το πεδίο εφαρμογής του εγκλήματος.

Με το σχέδιο νέου Ποινικού Κώδικα δεν απαιτείται η αναζήτηση τόσων αξιολογικών και δυσαπόδεικτων στοιχείων, αλλά αρκεί μόνη η απειλή παράνομης πράξης για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος.

3. Τιμωρείται ως κακούργημα, με ποινή κάθειρξης έως 10 ετών, η περίπτωση που το θύμα «παγώνει», όταν αντιμετωπίζει το δράστη του εγκλήματος, εξαιτίας παροδικής εξ αυτού του λόγου ανικανότητάς του να αντισταθεί (άρθρο 338 παρ. 1).

4. Τιμωρείται με φυλάκιση από 2 έως 5 έτη και χρηματική ποινή η περίπτωση που κάποιος υποχρεώνεται σε επιχείρηση ή ανοχή γενετήσιας πράξης, με κατάχρηση σχέσης εργασιακής εξάρτησης οποιασδήποτε φύσης, δηλαδή σε κάθε εργασιακό χώρο, (άρθρο 343 περ. α) ). Σήμερα η περίπτωση αυτή τιμωρείται με φυλάκιση από 1 έτος έως 5 έτη και δεν αφορά παρά τις περιπτώσεις εξαναγκασμού από δημόσιο υπάλληλο προσώπου που εξαρτάται από αυτόν υπηρεσιακά.

Για όλες τις παραπάνω πράξεις προβλέπεται ότι αν έχουν τελεστεί με ιδιαίτερη σκληρότητα ή κατά θύματος που δεν μπορούσε να προστατεύσει τον εαυτό του επιβάλλεται βαρύτερη ποινή (άρθρο 79 παρ. 5).

Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι «σε κάθε περίπτωση, για όλα τα παραπάνω, με το νέο σύστημα ποινών οι επιβαλλόμενες άνω των 3 ετών ποινές είναι σε κάθε περίπτωση εκτιτέες, ενώ με το προϊσχύσαν καθεστώς στις περιπτώσεις αυτές μπορούσε να χορηγηθεί αναστολή εκτέλεσης της ποινής ή μετατροπή της σε χρηματική ποινή. Η προστασία αυτών των αγαθών και η επιδιωκόμενη επιβολή του σεβασμού τους, σαφώς, είναι αυξημένη».

Διεθνής Αμνηστία: Απαράδεκτο

Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Διεθνής Αμνηστία, «ο νέος ορισμός στο σχέδιο του νέου Ποινικού Κώδικα, δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για το σοβαρό αυτό έγκλημα». Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, «κύριο ζήτημα αποτελεί το γεγονός ότι ο βιασμός εξακολουθεί να ορίζεται με βάση τη βία και όχι με βάση την απουσία συναίνεσης».

«Ο νομικός ορισμός του βιασμού με επίκεντρο τη βία ή την αντίσταση, όπως αυτός που περιλαμβάνεται στο νέο σχέδιο Ποινικού Κώδικα, σηματοδοτεί ότι μια σειρά εγκλημάτων βιασμού, στα οποία δεν φαίνεται η άσκηση ή η απειλή σωματικής βίας, ή η απόδειξη ή αδυναμία αντίστασης, ή δεν τεκμαίρεται εξαναγκασμός σε γενετήσια πράξη μετά από απειλή με παράνομη πράξη (όπως προβλέπεται στην παράγραφο 5), δεν θα διώκονται ως τέτοιοι. Επιπλέον, υιοθετείται ένας ακόμα πιο περιοριστικός από τον υπάρχον, ορισμός της απειλής», συμπληρώνει η Διεθνής Αμνηστία.

Ακόμη, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, «δεν υιοθετείται ο ορισμός ενός φάσματος επιβαρυντικών περιστάσεων», όπως επίσης κι «ένας σαφής ορισμός της πράξης του βιασμού».

«Στην πραγματικότητα, το υπουργείο δεν συμπεριέλαβε κανένα από τα σημεία που έχουν τεθεί στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης, τόσο από τη Διεθνή Αμνηστία, με επίσημο υπόμνημα που καταθέσαμε, όσο και από όλους τους υπόλοιπους φορείς και οργανώσεις, και το γυναικείο κίνημα», αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Καταλήγοντας, η Διεθνής Αμνηστία αναφέρει,  «Επαναλαμβάνουμε ότι ο μόνος ορισμός του βιασμού που μπορεί να γίνει αποδεκτός είναι αυτός που θα συνδέεται με την απουσία συναίνεσης. Καλούμε το υπουργείο Δικαιοσύνης, έστω και αυτή την ύστατη στιγμή, να αποσύρει το άρθρο 336 και να αντικαταστήσει τον ορισμό του βιασμού, έτσι ώστε αυτός να ορίζεται με βάση την απουσία συναίνεσης».

Στο μεταξύ αυτή την ώρα πραγματοποιείται συγκέντρωση στη Βουλή με την πρωτοβουλία της «Χωρίς ΣυΝΑΙνεση είναι Βιασμός», εκφράζοντας την αντίθεση φεμινιστικών οργανώσεων στο άρθρο 336 του νέου Ποινικού Κώδικα που ορίζει τον βιασμό.

Η πρωτοβουλία αναφέρει στο κάλεσμά της ότι το φεμινιστικό κίνημα διεκδίκησε τυποποίηση του βιασμού στη βάση της συναίνεσης και αντ’ αυτού πήρε πλημμεληματική ποινή.

Συνεχίζει λέγοντας πως η κυβέρνηση μας λέει κατάμουτρα ότι υπάρχουν ειδών και ειδών βιασμοί. Τους διαχωρίζει σε αυτούς που έγιναν κάτω από το καθεστώς μεγάλης και σπουδαίας απειλής για τη ζωή και τη σωματική ακεραιότητα, τους κακουργηματικούς, και αυτούς που τελέστηκαν υπό το καθεστώς «μικρής» απειλής (sic), τους πλημμεληματικούς.