Ευρωπαϊκό πτυχίο: Στην κούρσα για την απονομή κοινών τίτλων τα ελληνικά Πανεπιστήμια

Η Κομισιόν εξέπληξε την προηγούμενη εβδομάδα με την πρότασή της για ένα κοινό ευρωπαϊκό πτυχίο, το οποίο θα αναγνωρίζεται αυτόματα στις χώρες της Ευρώπης, δίνοντας την ευκαιρία για μεγαλύτερη ακαδημαϊκή κινητικότητα στους φοιτητές.

Τα ελληνικά Πανεπιστήμια βρίσκονται ήδη σε ζυμώσεις με άλλα ευρωπαϊκά Ίδρύματα και δεν θα είναι έκπληξη να δούμε μέσα στο 2025, τα πρώτα κοινά προγράμματα από Ιδρύματα της Ευρώπης, όπως σημειώνουν στο mononews.gr, Έλληνες ακαδημαϊκοί.

Τι είναι το ευρωπαϊκό πτυχίο

Με εθελοντική συμμετοχή στον θεσμό, τα ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια θα δημιουργούν προγράμματα bachelor (προπτυχιακά), master (μεταπτυχιακά) αλλά και διδακτορικά παρέχοντας στους φοιτητές τη δυνατότητα φοίτησης σε τουλάχιστον τρία Πανεπιστήμια και την αυτόματη αναγνώριση του τίτλου σπουδών τους στην Ευρώπη.

Η Κομισιόν έδωσε στη δημοσιότητα την πρότασή της για το ευρωπαϊκό πτυχίο, σημειώνοντας ότι αυτό θα είναι ανοιχτό σε όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, κρατικά ή μη κρατικά, αρκεί να πληρούν τα απαιτούμενα κριτήρια.

Οι επόμενοι μήνες θα είναι κρίσιμοι καθώς η πρόταση της Κομισιόν θα συζητηθεί με το Συμβούλιο της ΕΕ αλλά και τους εκπροσώπους των ευρωπαϊκών Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων, ώστε να θεσπιστεί η νέα πρωτοβουλία.

«Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι σε μερικά χρόνια από σήμερα το ευρωπαϊκό πτυχίο θα βρει τη θέση δίπλα στο καθεστώς Σένγκεν, το Erasmus+, την ενιαία αγορά, το ευρώ, ως ένα απτό ευρωπαϊκό επίτευγμα που καθιστά την Ευρώπη των πολιτών πιο κατανοητή και πιο παρούσα», τόνισε ο κ. Μαργαρίτης Σχοινάς, αναφερόμενος πριν λίγες ημέρες στην πρόταση της Κομισιόν.

Ο κ. Σχοινάς αναμένεται να βρεθεί στην Ελλάδα τον Απρίλιο στο πλαίσιο των εργασιών της Συνόδου των Πρυτάνεων στην Αλεξανδρούπολη, για να μιλήσει για την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία και να ζητήσει να προχωρήσουν οι διεργασίες με άλλα Πανεπιστήμια της Ευρώπης για την δημιουργία των πρώτων προπτυχιακών προγραμμάτων με κοινό ευρωπαϊκό πτυχίο.

Έτοιμα τα ελληνικά πανεπιστήμια για τα πρώτα ευρωπαϊκά πτυχία

Αν και η Κομισιόν παρουσίασε την πρότασή της μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, οι διεργασίες έχουν ξεκινήσει εδώ και αρκετά χρόνια, καθώς έδωσε κίνητρα για τη δημιουργία συμμαχιών μεταξύ ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων με στόχο τη διενέργεια κοινών προγραμμάτων.

Οι συμμαχίες αυτές έχουν τρεις στόχους:  να δημιουργήσουν κοινό εκπαιδευτικό, διοικητικό και ερευνητικό προσανατολισμό και η συμμετοχή των ελληνικών Πανεπιστημίων είναι ιδιαίτερα ισχυρή.

Σύμφωνα με τους εκπροσώπους των ελληνικών Ιδρυμάτων, η ερευνητική δραστηριότητα και η δημιουργία μιας κοινής διοικητικής λειτουργίας δεν αποτέλεσαν μεγάλες προκλήσεις.

Ιδρύματα όπως το ΕΚΠΑ και το ΑΠΘ αλλά και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, ήταν από τα πρώτα που συμμετείχαν σε αυτές τις συμμαχίες ήδη από το 2019 και ακολούθησαν κι άλλα ελληνικά Ιδρύματα τα επόμενα χρόνια.

«Οι συμμαχίες αυτές έγιναν υπό συνθήκες σκληρού ανταγωνισμού και αυστηρών προϋποθέσεων, με τις ομάδες Πανεπιστημίων που δημιουργήθηκαν να καλούνται να παρακάμψουν τα εμπόδια της γλώσσας αλλά και τα διαφορετικά συστήματα εκπαίδευσης ανά την Ευρώπη», εξηγεί ο κ. Δημήτρης Κωβαίος, πρώην Πρύτανης του ΑΠΘ.

Το μεγαλύτερο Πανεπιστήμιο της χώρας συμμετέχει στη συμμαχία EPICUR με άλλα οχτώ ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια από τη Γαλλία, τη Πολωνία, την Γερμανία, την Αυστρία, τη Δανία και την Γαλλία.

«Αναπτύξαμε από κοινού ένα σύστημα ηλεκτρονικής επικοινωνίας, μία κοινή γραμματεία από την οποία οι φοιτητές λαμβάνουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες. Ήδη τρέχουμε προγράμματα μικρής διάρκειας (microcredentials) και είμαστε σε προχωρημένες συζητήσεις για τη δημιουργία προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων», σημειώνει.

Η συμμαχία ήδη έχει δημιουργήσει ομάδες μαθημάτων ανοιχτές σε όλους τους φοιτητές και ομάδες νεαρών ερευνητών που συνεργάζονται μεταξύ τους και βρίσκεται σε στάδιο προετοιμασίας του επόμενου βήματος.

Εξελίξεις μέσα στο 2025

Το ΕΚΠΑ συμμετέχει κι αυτό στη συμμαχία του CIVIS, στην οποία συνεργάζονται 13 Πανεπιστήμια, 11 από την ΕΕ και δύο Ιδρύματα από Γλασκώβη και Λωζάνη, τα οποία δεν ανήκουν στο μπλοκ.

Το ευρωπαϊκό πτυχίο προβλέπει τη δημιουργία ενός προπτυχιακού ή μεταπτυχιακού προγράμματος σε συνεργασία μεταξύ τουλάχιστον τριών Πανεπιστημίων. Ο φοιτητής θα παρακολουθεί δια ζώσης μαθήματα σε δύο τουλάχιστον από τις χώρες που εδρεύουν τα Πανεπιστήμια και online μαθήματα από την τρίτη.

«Έχουμε ήδη 150 μικροπρογράμματα (microcredentials) που προσφέρουμε ως συμμαχία, τα οποία είναι είτε summer schools είτε βραχυπρόθεσμης διάρκειας έως έξι μήνες. Η Ελλάδα είναι πολύ δημοφιλής χώρα μεταξύ των ευρωπαίων φοιτητών και επιλέγουν συχνά να παρακολουθήσουν μαθήματα εδώ», αναφέρει η κ. Σοφία Παπαϊωάννου, Αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών, Διεθνών Σχέσεων και Εξωστρέφειας του ΕΚΠΑ.

Το αρχαιότερο Πανεπιστήμιο της χώρας δεν έχει περιοριστεί όμως μόνο σε αυτά. Έχει ήδη καταθέσει προτάσεις για τη δημιουργία κοινών μεταπτυχιακών προγραμμάτων με άλλα Πανεπιστήμια.

Το ΕΚΠΑ έχει καταθέσει τέσσερις προτάσεις και συνολικά θα αξιολογηθούν 18 με19 προτάσεις για μεταπτυχιακά, τα οποία θα μπορούσαν να ξεκινήσουν εντός των επόμενων δύο χρόνων.

Τα κριτήρια είναι σε διαδικασία διαμόρφωσης με στόχο τη δημιουργία μεταπτυχιακών προγραμμάτων τριών ή τεσσάρων εξαμήνων, με φοίτηση σε δύο χώρες και παρακολούθηση διαδικτυακών μαθημάτων από την τρίτη.

Οι προκλήσεις

Το εγχείρημα αν και πολλά υποσχόμενο, αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις. Αυτό φαίνεται άλλωστε και από τις διαφορετικές ταχύτητες που συναντώνται στις δεκάδες συμμαχίες που έχουν δημιουργηθεί ανά την Ευρώπη.

Από την πλευρά της Ελλάδας, εκτός από το ΕΚΠΑ και το ΑΠΘ, συμμετέχουν σε ευρωπαϊκές συμμαχίες το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθήνας, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το ΕΜΠ, το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το Πολυτεχνείο Κρήτης και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

Η εύρεση κοινού τόπου για τη δημιουργία προγραμμάτων, η συμφωνία για το αντικείμενο σπουδών, τη διαδικασία των εξετάσεων, την προσαρμογή στα διαφορετικά εκπαιδευτικά συστήματα έχουν αποδειχθεί σημαντικές προκλήσεις για τα ευρωπαϊκά Ιδρύματα.

Αυτό παραδέχονται Πανεπιστήμια που ήδη συμμετέχουν στις συμμαχίες και δεν έχουν καταφέρει να καταλήξουν σε συμφωνίες ή στην κατάθεση προτάσεων.

«Οι συζητήσεις για τα bachelor είναι διαρκείς, όμως δεν έχουν καταλήξει ακόμα κάπου. Έχουμε βάλει στόχο μέσα στα επόμενα δύο χρόνια να αφιερωθούμε σε αυτό. Όμως υπάρχουν όπως εμπόδια, όπως το πιο απλό: να βρεθεί ένας τρόπος εξετάσεων που να ικανοποιεί όλες τις χώρες», υπογραμμίζει η κ. Παπαϊωάννου.

Διαβάστε επίσης:

Στο μικροσκόπιο των αμερικανικών Ιδρυμάτων συνεργασίες με τα ελληνικά Πανεπιστήμια

Κυριάκος Πιερρακάκης: «Η Ελλάδα δεν μπορεί να περιμένει την αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος»

Συνεργασία ΕΚΠΑ-Πανεπιστημίου Σορβόννης: Τα κοινά σχέδια για τις σχολές Ιατρικής, Φιλοσοφικής και Θετικών Επιστημών