Το «αισχύλειο» Τρίπτυχο του Μπέικον εκτιμάται με «χαμηλό» τα εξήντα εκατομμύρια δολάρια από τον Sotheby’s

Στη περίζηλη βραδινή δημοπρασία σύγχρονης τέχνης στη Νέα Υόρκη, ο οίκος Sotheby’s «έχει την τιμή» (όπως σημειώνει ο υπεύθυνος του τμήματος), να παρουσιάσει το σπουδαίο Τρίπτυχο εμπνευσμένο από την Ορέστεια του Αισχύλου το οποίο ο (μετά)μοντέρνος ζωγράφος από την Αγγλία Φράνσις Μπέικον (1909-1992) φιλοτέχνησε με έμπνευση από τις μεταφυσικές γραμμές του κορυφαίου έλληνα τραγικού όπως υποδηλώνει και ο μακρόσυρτος τίτλος του.

Μάλιστα το συγκεκριμένο έργο μεγάλης κλίμακας θα συμμετάσχει στη δημοπρασία με τιμή εκτίμησης τα εξήντα με ογδόντα εκατομμύρια δολάρια (το χαμηλό και το ψηλό της αρχικής εκτίμησης), αξία που μπορεί βέβαια να ξεπεραστεί κατά πολύ εάν παρουσιαστεί ζωηρό ενδιαφέρον (ένα προβληματικό ζήτημα, καθώς η δημοπρασία θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακά). Υπάρχει προσδοκία δηλαδή για νέο ρεκόρ.

«Τα λίγα πράγματα που έχουν σημασία», δήλωνε ο Φράνσις Μπέικον το 1981 στην ώριμη και τεχνικά πιο άρτια φάση της τέχνης του όταν δημιούργησε και το Τρίπτυχο, «μπορούν να συμπυκνωθούν και να εκφραστούν με πολύ πιο λιτό τρόπο». Είχε ακόμη το σθένος να ζωγραφίζει όλη μέρα και να πίνει με τους φίλους του όλο το βράδυ και ύστερα να ξαναπιάνει τα πινέλα του στο στούντιο αφήνοντας τους συντρόφους του σε αφασία. Έτσι δημιουργήθηκαν εκατοντάδες έργα ιλιγγιώδους ρυθμού και αφαιρετικής δύναμης στην όψιμη περίοδό του.

Εκείνη την εποχή, σχεδόν ως μοναχικός καβαλάρης ανάμεσα στα πυροτεχνήματα της ποπ τέχνης, ο Μπέικον παρέμεινε έμμονα προσηλωμένος στην αναπαράσταση της βίας, στην τραγωδία και το θάνατο. Ολόκληρη την προηγούμενη δεκαετία είχε σφυρηλατήσει τη φήμη του. Το 1971, η πρώτη έκθεση έργων του στο περίφημο Γκραν Παλέ (Grand Palais) στο Παρίσι αποτελούσε δικαίωση όλη της «αγωνίας της επίδρασης» όπως γράφει και ο κριτικός, για την υστεροφημία του παρότι το γεγονός είχε επισκιάσει η αυτοκτονία του συντρόφου του Τζορτζ Ντάιερ δύο μέρες πριν. Ωστόσο, ο Μπέικον είχε κατακτήσει το υψιπετές του όνειρο, να φιλοξενηθεί στις μεγάλες πινακοθήκες που είχε κατακτήσει πριν από αυτόν ο κορυφαίος ισπανός ζωγράφος του Μοντερνισμού Πάμπλο Πικάσο. Λίγο αργότερα οργανώθηκε έκθεση στο Μητροπολιτικό μουσείο τέχνης στη Νέα Υόρκη εξασφαλίζοντάς του αέναα μια θέση στο πάνθεον της ζωγραφικής του εικοστού αιώνα.

Όμως, η τάση προς την καταγραφή και τη μελέτη της ενοχής, δεν τον εγκατέλειψε ποτέ. Επανήλθε στο διάσημο έργο … όπου αναπαριστά τον θάνατο του Ντάιερ και σε διάφορα άλλα τρίπτυχα λίγο πριν αγοράσει το μικρό του στούντιο στη διάσημη Place des Vosges (Πλατεία Βοζ) στο Παρίσι, κοντά στο Γκραν Παλέ και το ξενοδοχείο όπου τρία χρόνια πριν  άφησε την τελευταία του πνοή ο σύντροφός του.

Παρά την έλλειψη συστηματικής παιδείας ο Μπέικον είχε φανερώσει το ενδιαφέρον για την ελληνική μυθολογία αλλά και τον Αισχύλο από πολύ νωρίς. Έχει υποστηριχθεί ότι έναυσμα για αυτήν τη διαχρονική ενασχόληση αποτέλεσε η παράσταση The Family Reunion του ποιητή Τ.Σ. Έλιοτ που ο ζωγράφος παρακολούθησε στο Λονδίνο το 1939. Το έργο του νομπελίστα ποιητή εξάλλου δανείζεται στοιχεία από την Ορέστεια. Τόσο πολύ τον γοήτευσε ο μύθος που εντρύφησε στην τραγωδία διαβάζοντας απαιτητικές ακαδημαϊκές μελέτες κλασικών φιλολόγων. Αποστήθιζε φράσεις από τις φοβερές Ερινύες που καταδιώκουν τον Ορέστη και διάφορα διάσημα αποσπάσματα που οι αγγλοσάξονες ακαδημαϊκοί μετέφραζαν στα αγγλικά όπως «το χυμένο αίμα δεν γυρίζει πίσω».

Διόλου τυχαίο ότι και η Ορέστεια αποτελεί τη μοναδική σωζόμενη τριλογία του αρχαίου δράματος, όπως και το επίμαχο Τρίπτυχο επηρεασμένο από την Ορέστεια του Αισχύλου.

Η δημοπρασία του Sotheby’s θα πραγματοποιηθεί ζωντανά με δημοπράτη αλλά κεκλεισμένων των θηρών στις 30 Ιουνίου.