Ρωμαϊκό ναυάγιο στη Σητεία αποκαλύπτει το αρχαίο εμπόριο και τους ναυτικούς δρόμους

Τμήμα μινωικού πίθου συσσωματωμένο στο βυθό

Είχε ξεκινήσει φορτωμένο από την Ιβηρική χερσόνησο και βγήκε στα νερά της Μεσογείου στο δύσκολο ταξίδι του στη θάλασσα, όπως ήταν όλα άλλωστε στην αρχαιότητα.

Είχε κατορθώσει να φθάσει ως τη Σητεία στην Κρήτη μεταφέροντας πάντα τους γεμάτους αμφορείς του, γιατί το εμπόριο δεν σταματούσε ποτέ. Εκεί όμως, άγνωστο από ποια αιτία το πλοίο αυτό, του 2ου μ.Χ. αιώνα ναυάγησε και όλα βρέθηκαν στο βυθό.

Το σκάφος, το φορτίο του, πιθανώς και οι άνθρωποι.

Μία από τις χιλιάδες ιστορίες, που έχουν εκτυλιχθεί στη θάλασσα μερικές χιλιάδες, επίσης, χρόνια τώρα. Η συγκεκριμένη ήρθε στο φως από την αρχαιολογική έρευνα στον κόλπο του Παλαικάστρου Σητείας, προσφέροντας περαιτέρω στοιχεία στη συζήτηση για τα σχήματα του αρχαίου εμπορίου και των αντίστοιχων ναυτικών δρόμων που διασχίζουν την Μεσόγειο και περιλαμβάνουν την Κρήτη στην περίοδο αυτή.

Κατάλοιπα ρωμαϊκών κτιρίων στον κόλπο Κουρεμένου

Η υποβρύχια έρευνα έγινε από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Τορόντο, την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου και τη Βρετανική Σχολή Αθηνών και κατά την διάρκειά της διερευνήθηκε η παράκτια ζώνη στον κόλπο, όπου διαπιστώθηκε η ύπαρξη βυθισμένης αρχαίας ακτογραμμής. Εντοπίσθηκαν μάλιστα βυθισμένα κτιριακά κατάλοιπα δύο τουλάχιστον περιόδων.

Ο αρχαιολόγος – δύτης στο φορτίο του ρωμαϊκού σκάφους με τους αμφορείς

Στο μέσον και τα νότια του κόλπου του Κουρεμένου βρέθηκαν διάφορες κτιριακές δομές και μεγάλα όστρακα από πίθους, συσσωματωμένα στα πετρώματα του βυθού, με χρονολόγηση στη Μινωική εποχή. Στα βόρεια, επίσης, του κόλπου εντοπίσθηκε εκ νέου και τεκμηριώθηκε αυτή τη φορά, ένας βυθισμένος λιμενοβραχίονας των ρωμαϊκών χρόνων, γνωστός ήδη από το δεκαετία του 1980, όταν κατασκευαζόταν το λιμενικό καταφύγιο. Σε άμεση γειτνίαση εξάλλου βρέθηκα και μία έκταση, στην οποία σώζονται τοίχοι και αποσυντεθειμένο οικοδομικό υλικό από ρωμαϊκά κτίρια.

Ανάλογη είναι τέλος και η εικόνα που παρατηρείται στα βόρεια του κόλπου της Χιόνας, όπου όμοιοι πεσμένοι τοίχοι, δάπεδα και θεμέλια δείχνουν ότι και σε αυτό το σημείο υπήρχε μία ρωμαϊκή εγκατάσταση.

Για την τεκμηρίωση όλων αυτών έγιναν από τους αρχαιολόγους φωτογραφική και κινηματογραφική αποτύπωση, τρισδιάστατες απεικονίσεις των δομών και του ναυαγίου, καθώς και εναέριες λήψεις κατά μήκος των ακτών για τη δημιουργία ορθοφωτοχαρτών και τη συσχέτιση γεωγραφικά (GIS) και αρχαιολογικά των ευρημάτων.

Στην ερευνητική ομάδα έλαβαν μέρος οι: Θεοτόκης Θεοδούλου – δρ αρχαιολόγος, Γεώργιος Τσιμπούκης – δρ αρχαιολόγος, και Γιάννης Κτιστάκης – σχεδιαστής της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, καθώς και οι εθελοντές Αλέξανδρος Τούρτας – δρ αρχαιολόγος, Πέτρος Βακόνδιος – τεχνικός βυθού και Νικόλαος Ψαράκης – δύτης / χειριστής του σκάφους υποστήριξης. Με την ομάδα συνεργάστηκε στενά ο καθηγητής Carl Knappett του Πανεπιστημίου του Τορόντο, το οποίο κάλυψε και τη δαπάνη της έρευνας.