Δ.Σ. Μουσείου Μπενάκη: Ψηφίζει Κοινωνική τέχνη και Ρικ Λόου

Η διοικητική επιτροπή του Μουσείου Μπενάκη ετοιμάζει μεγάλη έκθεση. Παρουσιάζει τον αμερικάνο καλλιτέχνη Ρικ Λόου (Rick Lowe), «ήρωα» της κοινωνικής τέχνης, στην έκθεση Hic Sunt Dracones (Εδώ υπάρχουν δράκοντες), Χαρτογραφώντας το άγνωστο, Ένα Project του Rick Lowe.

Η διοικητική επιτροπή απαρτίζεται από τους Αντώνη Καραμπατζό, Γιάννη Πυργιώτη, Κωνσταντίνο Μαρτίνο, Γεράσιμο Γιαννόπουλο, Κωστάντζα Σμπώκου – Κωνσταντακοπούλου, Δέσποινα Γερουλάνου, Βασίλη Αντωνιάδη, Λάρα Μπαράζι – Γερουλάνου, Μαρία Βασιλάκη, Εβίτα Αράπογλου, Αλέξανδρο Παππά. Με πρόεδρο την Ειρήνη Γερουλάνου, που έχει αφοσιώσει τη ζωή της στο Μουσείο υπηρετώντας το περισσότερο από τριάντα πέντε χρόνια.

Για τη φροντίδα της κοινωνίας

Η κοινωνική τέχνη διεκδικεί την πιο περίοπτη θέση ανάμεσα στους φιλότεχνους. Εντάσσεται στο μαζικό, παγκόσμιο κίνημα κοινωνικής ευαισθησίας, συμπερίληψης, σεβασμού, που εδραίωσε η γενιά gen Z.

Πρόκειται για τέχνη που σέβεται και ενσωματώνει το περιβάλλον και τον ανθρώπινο ιστό στο κοινωνικό, τελικά, έργο τέχνης. Προϋποθέτει ενεργό συμμετοχή από τις κοινωνίες και προσβλέπει στη φροντίδα τους.

Η κοινωνική τέχνη στην Αθήνα

Το Μπενάκη οργανώνει αυτήν την έκθεση σε μία εξαιρετικά ευαίσθητη συγκυρία της χώρας: Τη στιγμή που προσπαθεί να επουλώσει τις πληγές της. Ο Ρικ Λόου διακρίθηκε για τις καταπληκτικές συνθέσεις του που αφιερώνονται στις κοινότητες των ανθρώπων ολόγυρά του.

Στην Ελλάδα, ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα κοινωνικής τέχνης εφαρμόζει πιστά, συνετά και με συνέπεια η Μαρία Θάλεια Καρρά. Με τη ΜΚΟ τέχνης Locus Athens και την αίθουσα Tavros, στον Ταύρο.

Το Μπενάκη με κοινωνικό πρόσωπο

Το ΔΣ του Μπενάκη ορθώς επέλεξε αυτόν τον διεθνούς εμβέλειας καλλιτέχνη, για να πρωταγωνιστήσει στο κεντρικό μουσείο της Αθήνας ως εκπρόσωπος αυτής της τέχνης. Και να τη θέσει έτσι στο επίκεντρο του ευρύτερου δημόσιου διαλόγου.

Ο Ρικ Λόου ανήκει στο πάνθεον των σύγχρονων αμερικανών καλλιτεχνών. Γεννήθηκε το 1964 και έχει αφήσει πίσω του μεγάλη σειρά από σχέδια, έργα ζωγραφικής, εγκαταστάσεις και πολυάριθμα συνεργατικά πρότζεκτ στο πνεύμα του κοινωνικού γλυπτού, το καλλιτεχνικό ιδίωμα που αφομοίωσε από τον Τζόζεφ Μπόις.

Όχημα κοινωνικής αλλαγής

Στο Greenwood Art Project για παράδειγμα, ενεργοποίησε τοπικούς καλλιτέχνες και άλλους εθελοντές για να αφυπνίσουν τους πολίτες στην Αλαμπάμα σχετικά με την Σφαγή της Τάλσα (το 1922 όχλος λευκών επιτέθηκε στην κοινωνία των μαύρων στην Τάλσα της Οκλαχόμας καταστρέφοντας περιουσίας και σκοτώνοντας κόσμο). Και ο ίδιος ο Ρικ Λόου εκεί γεννήθηκε, σε αυτήν την ακραία συντηρητική και ρατσιστική κοινωνία. Όλη η πρακτική του Λόου εν γένει χαρακτηρίζεται από ευελιξία και εστιάζει στην ανάπτυξη σχέσεων, για να λειτουργήσει εν τέλει ως όχημα θετικής κοινωνικής αλλαγης.

Αλλά ακόμη και τα νεότερα έργα του, οι συνθέσεις ζωγραφικής του, εντάσσονται στο ρεύμα anti-painting (κυρίως σχετίζεται με τον Μιρό), την άρνηση της αναπαράστασης. Εφάρμοσε σύμβολα διαμαρτυρίας για να ενεργοποιήσει την κοινωνική συνείδηση σχετικά με θέματα θεσμικής βίας, πενίας, πολέμου…

Κοινωνικό γλυπτό

Σταδιακά, στο πλαίσιο της κοινωνικής γλυπτικής, άρχισε να αναπτύσσει πολυεπίπεδα έργα με σκοπό να αλλάξει κοινωνικοπολιτικές δομές. Έτσι, το 1993 δημιούργησε το εκτενές Project Row Houses στο Third Ward, μία από τις πιο χαρακτηριστικές αφροαμερικανικές συνοικίες του Χιούστον (όπου σήμερα κατοικεί). Με τη βοήθεια πολλών ομοτέχνων του, συνέβαλε στην αναστήλωσή της από χώρο γεμάτο παρακμιακά παραγκόσπιτα όλο σφαίρες, σε μια γειτονιά πολύχρωμη, πάλλουσα, εύθυμη.

Ο Λόου έχει ανέπτυξε τη δική του εικαστική γλώσσα με αεροφωτογραφίες που αποτύπωσαν τη διαδικασία αναγέννησης της περιοχής. Η σύνθεσή τους προσιδιάζει σε χάρτη.

Πρότζεκτ Πλατεία Βικτωρίας

Ένα κοινωνικό έργο στο οποίο επανέρχεται παραμένει το υπό εξέλιξη έργο Victoria Square Project, δηλαδή Πρότζεκτ Πλατεία Βικτωρίας. Ξεκίνησε στην Αθήνα το 2016 ύστερα από πρόσκληση της διεθνούς φουάρ Ντοκουμέντα 14 (το 2014 οργανώθηκε και στην Αθήνα).

Δημιουργώντας έναν ασφαλή χώρο ελεύθερου διαπολιτισμικού διαλόγου, το κοινωνικό γλυπό προωθεί τη δημιουργία κοινωνικών σχέσεων ανάμεσα στους πρόσφυγες, τους μετανάστες και από την άλλη την τοπική κοινότητα, τους τοπικούς φορείς. Με σκοπό βέβαια να εξασθενίσουν οι ξενοφοβικές τάσεις που βρίσκονται σε έξαρση την Αθήνα ύστερα από το ξέσπασμα της προσφυγικής κρίσης το 2015.

Ιστορική και πολιτική δυναμική

«Σε συνεργασία με διάφορες κοινοτικές πρωτοβουλίες, τοπικές επιχειρήσεις, ιδρύματα, τον Δήμο, καλλιτέχνες και άλλα άτομα και ομάδες, το Πρότζεκτ Πλατεία Βικτωρίας επιδιώκει να ανυψώσει τα πολιτιστικά και ιστορικά στοιχεία σε αυτό το ζωτικής σημασίας σταυροδρόμι της Αθήνας. Κάθε συμμετέχων μάς βοηθά να κατανοήσουμε καλύτερα την πολιτιστική, ιστορική και πολιτική δυναμική της περιοχής», σημειώνουν οι διοργανωτές.

Ο Ρικ Λόου ταξίδεψε από το Χιούστον για πρώτη φορά στην Αθήνα το 2015 για να παραστεί σε φιλανθρωπική εκδήλωση στη Βουλιαγμένη. Αποφασισμένος να γνωρίσει την πρωτεύουσα, πήρε το δρόμο για την Αθήνα με τα πόδια. Έφτασε ύστερα από τέσσερις ώρες.

Στο πλαίσιο του πρότζεκτ, ο Λόου επικοινωνεί ακόμη με ανθρώπους σε ιάφορες δομές (στην τέχνη, στις επιχειρήσεις, στην εκπαίδευση, στις κοινωνικές υπηρεσίες) προσκαλώντας τους να στρέψουν την προσοχή τους στην πλατεία Βικτωρίας.

Ένας επιφανής καλλιτέχνης στην Αθήνα

Ο Ρικ Λόου έχει παρουσιάσει έργα αφηρημένης ζωγραφικής στα σημαντικότερα μουσεία και εκθεσιακούς χώρους σε όλο τον κόσμο. Το 2013, ο Μπαράκ Ομπάμα τον τοποθέτησε επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου των Τεχνών (National Council on the Arts). Έχει διδάξει στα σημαντικότερα πανεπιστήμια της χώρας, ανάμεσα τους το MIT και το Χάρβαρντ.

Η τελευταία του μεγάλη έκθεση πραγματοποιήθηκε στην Αμερική, στην Gagosian.

Η Διοικούσα επιτροπή του Μουσείου Μπενάκη θα παρουσιάσει την έκθεση του Ρικ Λόου στην Αθήνα σε συνέντευξη τύπου, που θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη εβδομάδα.

Στην Πειραιώς

Έκθεση

Hic Sunt Dracones (Εδώ υπάρχουν δράκοντες), Χαρτογραφώντας το άγνωστο

Ένα Project του Rick Lowe

Μουσείο Μπενάκη/ Πειραιώς 138

Από τις 2 Ιουνίου έως τις 20 Ιουλίου 2023