Έρχονται εφιαλτικές περικοπές 15-30% στις κύριες συντάξεις από το 2019

Εφιαλτικό διαμορφώνεται το σκηνικό στις συντάξεις, καθώς έχει πέσει στο τραπέζι των συζητήσεων το κούρεμα 1 εκατ. συντάξεων, τη στιγμή που η ελληνική πλευρά προσπαθεί να διαφυλάξει τα χαμηλότερα εισοδήματα ενώ το ΔΝΤ εξακολουθεί να πιέζει για το θέμα της προσωπικής διαφοράς.

Ειδικότερα, οι δανειστές τονίζουν το ζήτημα της εξοικονόμησης στο ασφαλιστικό που ανέρχεται σε μεικτό ποσό 2 δισ. ευρώ, καθώς προσδοκούν 1,5 δισ. ευρώ καθαρό όφελος από τη μείωση των συνταξιοδοτικών δαπανών, με την αιτιολογία ότι οι περικοπές στις συντάξεις συμβάλλουν στη μείωση των φόρων και της παρακράτησης υπέρ του ΕΟΠΥΥ και του ΑΚΑΓΕ.

Στην ουσία αυτό μεταφράζεται ως περικοπές της τάξεως του 6% στις συντάξεις, χωρίς ωστόσο να πρόκειται για οριζόντιες, καθώς θα προκύψει σύνδεση με την προσωπική διαφορά, η οποία θα διαμορφωθεί από τον επανυπολογισμό των καταβαλλόμενων συντάξεων, κάτι που πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους.

Όμως, η προσωπική διαφορά σημαίνει μειώσεις έως και 30% στις μισές τρέχουσες συντάξεις – εξαιρούνται του ΟΓΑ – με το μεγαλύτερο χάσμα να εντοπίζεται στις τραπεζικές και σε εκείνες των ΔΕΚΟ, του ΤΕΒΕ, των πανεπιστημιακών υπαλλήλων και των γιατρών του ΕΣΥ. Για παράδειγμα μια σύνταξη ΤΕΒΕ ύψους 912 ευρώ με τον επανυπολογισμό μειώνεται στα 694 ευρώ και η προσωπική διαφορά διαμορφώνεται στα 218 ευρώ. Παράλληλα, το οικονομικό επιτελείο προσπαθεί να εφαρμόσει ένα «πλέγμα προστασίας», όπως έκανε στην περίπτωση των μειώσεων στις επικουρικές συντάξεις, με σκοπό να διασωθούν τα εισοδήματα κάτω των 1.000 ευρώ.

Από την άλλη, το επικρατέστερο και συνάμα εφιαλτικό σενάριο προβλέπει περικοπές 15%-18% στις κύριες συντάξεις άνω των 1.000 ευρώ, ενώ, στα υψηλότερα συνταξιοδοτικά κλιμάκια, το κούρεμα μπορεί να αγγίξει ακόμη και το 30%. Στην περίπτωση που δεν υπάρξει αποτέλεσμα, οι περικοπές θα εφαρμοστούν και στα 800 ευρώ κύρια σύνταξη και θα λαμβάνεται υπόψη το εισόδημα από την επικουρική (μέσος όρος επικουρικών 170 ευρώ) έτσι ώστε να διασωθούν όσοι εισπράττουν αθροιστικά (κύρια και επικουρική) έως 1.000 ευρώ το μήνα.

Σημειώνεται ότι η Ντέλια Βελκουλέσκου ήταν ανένδοτη στην αξίωσή της να καταργηθεί το σύνολο της προσωπικής διαφοράς από το 2019. Η ελληνική πλευρά έχει αντιπροτείνει τη σταδιακή εξάλειψη της προσωπικής διαφοράς (π.χ. σε ποσοστό 10%-20% σε ετήσια βάση) σε βάθος τριετίας έως το 2021. Στη ζώνη «υψηλού κινδύνου» περικοπών της προσωπικής διαφοράς εντάσσονται περί τους 720.000 συνταξιούχους. Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα μέτρα θα είναι πάλι σε ευθεία αντίθεση με κάθε έννοια ασφαλιστικής ανταποδοτικότητας καθώς βαρύτερες απώλειες θα υποστούν οι ασφαλισμένοι που πλήρωναν υψηλές εισφορές για πολλά έτη (από 30 και άνω). Στους χαμένους συγκαταλέγονται δημόσιοι υπάλληλοι που έχουν συνταξιοδοτηθεί με 35ετία, ένστολοι, γιατροί του ΕΣΥ και πανεπιστημιακοί.

Μεγάλες προσωπικές διαφορές εμφανίζουν ωστόσο και χαμηλοσυνταξιούχοι που εισπράττουν τα κατώτατα όρια καθώς και οι μητέρες ανηλίκων που βγήκαν με μειωμένη σύνταξη. Για παράδειγμα, η σύνταξη των κατωτάτων ορίων του ΙΚΑ, ύψους 486 ευρώ, με τον επανυπολογισμό μειώνεται στα 391, που σημαίνει προσωπική διαφορά 95 ευρώ. Ακόμη, συνταξιούχος του ΙΚΑ, μητέρα ανηλίκου που εισπράττει σήμερα σύνταξη 612 ευρώ, με τον επανυπολογισμό η σύνταξή της διαμορφώνεται στα 529 ευρώ, που σημαίνει προσωπική διαφορά 83 ευρώ.

Το υπουργείο Εργασίας διαβεβαιώνει ότι αυτές οι προσωπικές διαφορές δεν θα αποσβεστούν καθώς θα τεθεί προστατευτικό πλαφόν για τα χαμηλά εισοδήματα.

Το ΔΝΤ επιμένει ότι παρά το κούρεμα των συντάξεων, το ασφαλιστικό στην Ελλάδα παραμένει «σε μεγάλη ανισορροπία» καθώς το έλλειμμά του είναι τετραπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αγγίζοντας το 11% του ΑΕΠ. Αν η ελληνική πλευρά δεν καταφέρει να μειώσει τις απαιτήσεις, θα προσπαθήσει να εξισορροπήσει τις απώλειες με τα «αντισταθμιστικά μέτρα». Αυτό σημαίνει ότι οι συνταξιούχοι που θα επιβαρυνθούν από τα νέα μέτρα δεν θα είναι οι ίδιοι άνθρωποι που θα δουν ελαφρύνσεις μέσω των αντισταθμιστικών μέτρων που υποσχέθηκε η κυβέρνηση.

Το οικονομικό επιτελείο αρχικά είχε ρίξει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και το πολυετές πάγωμα όλων των κύριων συντάξεων ώστε να μη δοθεί καμία ονομαστική αύξηση από το έτος 2020 και μετά. Ένα ακόμα επιχείρημα της ελληνικής πλευράς για να περιορίσει το νέο κούρεμα στις συντάξεις είναι ότι η επένδυση των αποθεματικών των Ταμείων στον λογαριασμό του Ειδικού Κεφαλαίου της Τραπέζης της Ελλάδος αποδίδει 400 εκατ. ευρώ ετησίως.