Αντώνης Ι. Αντωνόπουλος
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Την ώρα που αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση για να αποκαλυφθεί ο χρόνος της προκήρυξης των εθνικών εκλογών, το “φάντασμα” της απλής αναλογικής πλανάται απειλητικά πάνω από τα κομματικά επιτελεία. Ένα σκληρό πολιτικό πόκερ είναι σε πλήρη εξέλιξη με τον κάθε “παίχτη” να καταστρώνει τα σχέδια του για την πρώτη Κυριακή… ή για τον επόμενο γύρο!
Τα επικρατέστερα σενάρια των τελευταίων ωρών θέλουν τον πρώτο γύρο των εθνικών εκλογών να κλειδώνουν στις 26 Μαρτίου , 2 Απριλίου ή στις 9 Απριλίου. Πέρα όμως από το πέπλο μυστηρίου που καλύπτει τον χρόνο διεξαγωγής των εκλογών εκείνο το στοιχείο που προκαλεί “ισχυρές ημικρανίες” στα στελέχη των κομματικών επιτελείων είναι ο γρίφος της απλής αναλογικής.
Τι είναι όμως η απλή αναλογική; Με απλά λόγια πρόκειται για ένα εκλογικό σύστημα σύμφωνα με το οποίο υπολογίζεται η εκπροσώπηση των κομμάτων στη βουλή και συγκεκριμένα το σύστημα όπου το κάθε κόμμα παίρνει σχεδόν ακριβώς όσες έδρες αναλογούν στο ποσοστό που πήρε στις εκλογές.
Το “πρόβλημα” με αυτό το σύστημα είναι ότι για να σχηματιστεί αυτοδύναμη κυβέρνηση πρέπει το πρώτο κόμμα να πάρει το 50,1% των ψήφων, ειδάλλως απαιτείται συνεργασία πολλών κομμάτων. Στη παραλλαγή της απλής αναλογικής που θα εφαρμοστεί στις επερχόμενες εκλογές περιλαμβάνεται ένα ελάχιστο όριο 3% για την είσοδο των κομμάτων στη βουλή . Με το σύστημα αυτό η αυτοδυναμία παραμένει “άπιαστο όνειρο”.
Ένα από τα κλειδιά αυτού του εκλογικού συστήματος είναι και το ποσοστό που θα συγκεντρώσουν τα κόμματα που δεν θα συγκεντρώσουν 3% για την είσοδό τους στη Βουλή. Στις εκλογές του Ιουλίου 2019 το αθροιστικό ποσοστό τους ήταν 8,07% και η ΝΔ κατέκτησε την αυτοδυναμία με ποσοστό 39,85%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι με το ίδιο ποσοστό των κομμάτων που έμειναν εκτός Βουλής, η ΝΔ για να πάρει την αυτοδυναμία με απλή αναλογική θα χρειαζόταν 46,27% . Ένα από τα τελευταία ρεαλιστικά μοντέλα πάνω σε πιθανούς συνδυασμούς με απλούς μαθηματικούς υπολογισμούς έχοντας ως δεδομένο προβάδισμα της ΝΔ μέχρι και 8 μονάδες ήταν αυτό της Pulse για τον ΣΚΑΙ .
Κάλπη απλής αναλογικής, πεντακομματική Βουλή: στις πρώτες κάλπες με απλή αναλογική, πεντακομματική Βουλή και σύνολο δυνάμεων εκτός Βουλής 11,6%, η κατανομή των εδρών έχει ως εξής ΝΔ: 124 έδρες ΣΥΡΙΖΑ: 97, ΠΑΣΟΚ: 44,ΚΚΕ: 20, Ελληνική Λύση: 15.
Στη δεύτερη υπόθεση εργασίας, η κατανομή εδρών στα κόμματα με εξακομματική Βουλή και 8,6% τα κόμματα εκτός κοινοβουλίου, τα ποσοστά διαμορφώνονται ως εξής: ΝΔ: 120,ΣΥΡΙΖΑ: 93,ΠΑΣΟΚ: 42, ΚΚΕ: 20,Ελληνική Λύση: 15, ΜέΡΑ25: 10
Στην εκδοχή της επτακομματικής Βουλής, με ποσοστό εκτός κοινοβουλίου 5,6%, οι έδρες διαμορφώνονται ως εξής: ΝΔ: 116,ΣΥΡΙΖΑ: 90,ΠΑΣΟΚ: 41,ΚΚΕ: 19,Ελληνική Λύση: 14,ΜέΡΑ25: 10,Έλληνες: 10
Στο πεδίο τώρα των εκλογικών συνεργασιών για την επίτευξη αυτοδυναμίας με τα παραπάνω στοιχεία ένα εφικτό σενάριο είναι η συνεργασία ΝΔ-ΠΑΣΟΚ που στη πρώτη περίπτωση δίνει άθροισμα 168 εδρών. Το ίδιο και στη δεύτερη περίπτωση με 162 έδρες ενώ στο ενδεχόμενο επτακομματικής Βουλής η συνεργασία των δυο μπορεί να δώσει μέχρι και 157 έδρες.
Τώρα τα σενάρια για την επίτευξη της αυτοδυναμίας (151 έδρες) με την ενισχυμένη αναλογική έχουν ως εξής:
α) κόμματα εκτός Βουλής 6%, 1ο κόμμα 38,5%,
β) εκτός Βουλής 8%, 1ο κόμμα 37,9%,
γ) εκτός Κοινοβουλίου 10%, 1ο κόμμα 37,5% και
δ) εάν τα κόμματα που θα μείνουν εκτός της Βουλής συγκεντρώσουν 12%, τότε το πρώτο κόμμα θα πρέπει να αγγίξει το ποσοστό του 36,8% για να πετύχει την αυτοδυναμία.
Με απλά λόγια, όσο αυξάνει ο αριθμός των κομμάτων εκτός Βουλής τόσο μειώνεται ο πήχης του πρώτου κόμματος για την αυτοδυναμία και το αντίστροφο. Δηλαδή όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό των κομμάτων που δεν θα καταφέρουν να μπουν στη Βουλή, τόσο μικραίνει ο πήχης της αυτοδυναμίας για το πρώτο κόμμα. Από την άλλη πλευρά το ενδεχόμενο “προοδευτικής διακυβέρνησης” που επιδιώκει ο Αλέξης Τσίπρας προϋποθέτει αφενός ΣΥΡΙΖΑ να είναι πρώτο κόμμα έστω και με μία ψήφο διαφορά να βρεθεί πρώτο κόμμα ο ΣΥΡΙΖΑ και τότε θα επιδιώξει την κυβερνητική σύμπραξη με ΚΙΝΑΛ, ΚΚΕ και το ΜέΡΑ25.
Για την ιστορία, το Σύνταγμα προβλέπει στην περίπτωση μη αυτοδυναμίας διερευνητικές εντολές στα πρώτα τρία σε εκλογική δύναμη κόμματα για σχηματισμό κυβέρνησης. Για να τελεσφορήσει μια διερευνητική εντολή θα πρέπει να προκύπτει από τις διαβουλεύσεις με τα άλλα κόμματα είτε πλειοψηφία 151 ψήφων είτε 120 θετικών ψήφων εφόσον αποτελούν πλειοψηφία επί των παρόντων.
Αυτό σημαίνει ότι κάποιοι βουλευτές θα απέχουν από τη διαδικασία παροχής ψήφου εμπιστοσύνης ώστε διά της ανοχής τους να διευκολύνουν τον σχηματισμό κυβέρνησης δίχως να την έχουν ψηφίσει δηλαδή σχηματισμό κυβέρνησης μειοψηφίας με την ανοχή κάποιου κόμματος. Βασική προϋπόθεση να ψηφίσουν συνολικά 239 βουλευτές ώστε να προκύπτει η απαιτούμενη απόλυτη πλειοψηφία 120 έναντι 119 επί των παρόντων βουλευτών.
Διαβάστε επίσης:
