BERLIN, GERMANY – NOVEMBER 19: Austrian Chancellor Werner Faymann (not pictured) and German Chancellor Angela Merkel give a joint press conference at the German Chancellery on November 19, 2015 in in Berlin, Germany. Austrian Chancellor Faymann has called for more intensive border checks on migrants in the aftermath of the Paris attacks, as he and Chancellor Merkel also called for an increase in help amongst EU countries for the refugee crisis. (Photo by Zick,Jochen-Pool/Getty Images)
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Αν και δεν είναι ορατό , ακόμα, η κυριαρχία της Angela Merkel στο ευρωπαϊκό πολιτικό σκηνικό δεν είναι τόσο δυνατή , όσο θα ήθελε να δείχνει.Η δυναμική της ξεθωριάζει όχι μόνο γιατί ο κόσμος κουράστηκε να γυρίζει σε ένα φαύλο κύκλο λιτότητας χωρίς αποτελέσματα αλλά κυρίως επειδή η επιρροή της σιδηράς κυρίας της Ευρώπης δεν είναι πλέον η ίδια στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό κόμμα.
Οι χριστιανοδημοκράτες είχαν πάντα τη συνήθεια να συναντιούνται στις Βρυξέλλες, λίγες ώρες πριν τις Συνόδους, για να συζητήσουν το πλαίσιο των θέσεων που θα υποστηρίξουν. Στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής δεν συναντήθηκαν γιατί τόσο η κεντροδεξιά όσο και η Angela Merkel έχουν αρχίσει να χάνουν τη στήριξη τους, για τους εξής πέντε λόγους:
Οι ψηφοφόροι εκκενώνουν το κέντρο
Η τελευταία συνάντηση του ΕΛΚ, πριν από τη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου το Δεκέμβριο, ήταν κάτι πολύ περισσότερο από χάσιμο χρόνου για τους δημοσιογράφους. Το μόνο που άκουγαν ήταν από τους συμβούλους του Νικολά Σαρκοζί τα σχέδιά του να επιστρέψει στην εξουσία , το Συντηρητικό Κόμμα της Ισπανίας να ανησυχεί για την πιθανότητα να μην μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση και πιθανόν να αναγκαστεί να προσφύγει σε νέες εκλογές ή την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προσπαθεί – ανώφελα- να υπερασπιστεί τη στρατηγική που ακολουθείται στο προσφυγικό ζήτημα.
Αλλά για την ουσία του θέματος δεν ακούστηκε τίποτα. Και το μεγάλο ζήτημα είναι ότι το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα έχει αποδυναμωθεί και τιμωρηθεί από μια σειρά εκλογικά αποτελέσματα σε ολόκληρη την περιοχή.
Οι Έλληνες επέλεξαν μια ακροαριστερή εναλλακτική λύση από τον Αντώνη Σαμαρά και τη Νέα Δημοκρατία του, στην Πορτογαλία τιμωρήθηκε ο Pedro Passos Coelho για την εξαιρετικά σκληρή λιτότητα , που επιβάλλει εδώ και χρόνια.Την ίδια στιγμή, στη Φινλανδία ο Alexander Stubb υποβιβάστηκε από πρωθυπουργός σε υπουργό οικονομικών ενώ οι Πολωνοί απέρριψαν τη συμμαχία από μέλη του ΕΛΚ « Πλατφόρμα Πολιτών» και του Λαϊκού Κόμματος της Πολωνίας δείχνοντας πιο ακροδεξιά τάση. Παράλληλα, οι Ισπανοί ψηφοφόροι στέρησαν την πλειοψηφία από το Λαϊκό Κόμμα του Mariano Rahoi αναγκάζοντας τον μετά από πολλά χρόνια να αναζητά λύσεις συμμαχίας με κόμματα που δεν έχει τίποτα κοινό.
Μόνο η Angela Merkel έχει απομείνει σε όλη την Ευρώπη η μοναδική επικεφαλής κυβέρνησης συντηρητικού κόμματος , που ανήκει στην ευρύτερη πολιτική οικογένεια του Λαϊκού Κόμμματος. Κατά συνέπεια οι ιδεολογικοί της εταίροι εξαφανίζονται όπως και η στήριξη των πολιτικών της.
Νέες συμμαχίες
Υποθέτουμε, φυσικά, ότι εξακολουθεί να υπάρχει η επιθυμία για κοινή ευρωπαϊκή πολιτική ή για στήριξη της ηγεσίας της καγκελαρίου, η οποία ωστόσο βρίσκεται όλο και περισσότερο υπό αμφισβήτηση. Στη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου του ΕΛΚ,όμως, η Angela Merkel και o ηγέτης της Ουγγαρίας, Viktor Orbán, διατυπώνουν εκ διαμέτρου αντίθετα επιχειρήματα στη συζήτηση για το προσφυγικό, με τον Ιρλανδό πρωθυπουργό Enda Kenny ως το μόνο εθνικό ηγέτη που θα μπορούσε να επηρεάσει τη διαδικασία.
Παρά το γεγονός ότι στη συνέντευξη τύπου οι Ευρωπαίοι ηγέτες έκαναν κοινές δηλώσεις για τους πρόσφυγες, επί της ουσίας Μέρκελ και ο Ορμπάν εξακολουθούν να έχουν εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις, παρά την επιμονή του Προέδρου της Επιτροπής Jean-Claude Juncker για την εξεύρεση κοινών λύσεων.
Σε αυτή την κρίση – σε αντίθεση με τις οικονομικές προκλήσεις που έχουν κυριαρχήσει στην ατζέντα της ΕΕ τα τελευταία χρόνια – οι περιφερειακές συμμαχίες και όχι τόσο η πίστη στο κόμμα αποδεικνύονται καθοριστικές. Η εισροή των προσφύγων έχει εδραιώσει την Ομάδα Visegrád , δηλαδή τη συνένωση εθνικό – συντηρητικών της Πολωνίας, την ακροαριστερή τάση της Σλοβακίας του Ρόμπερτ Φίκο και την εθνικοσοσιαλιστική πολιτική υπόσταση του Τσέχου Bohuslav Sobotka.
Αν και οι Βρυξέλλες, διαθέτουν τα νομικά μέσα για να ανταποκριθούν όταν, για παράδειγμα, μια χώρα μέλος δεν συμμορφωθεί με κάποια οδηγία της ΕΕ για τα απόβλητα, είναι ανίσχυρες απέναντι σε πολιτικές που υπονομεύουν τις θεμελιώδεις πεποιθήσεις της ΕΕ, όπως με το όραμα Orbán περί “ανελεύθερης δημοκρατίας” ή με το κόμμα του Νόμου και της Δικαιοσύνης υπό την ηγεσία του Jaroslav Kazinski.
Την ίδια στιγμή, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην προσπάθεια της να φανεί ότι υπερασπίζεται ακόμα θεμελιώδεις αρχές της δημοκρατίας, κινητοποιείται εναντίον της Πολωνίας, που θέλει να έχει τον απόλυτο έλεγχο της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης αλλά επί της ουσίας κινδυνεύει να ταιριάξει πιο πολύ στο αφήγημα της Βαρσοβίας περί μίας Ευρωπαϊκής Ένωσης, που μοιάζει με συμμαχία αριστερών κυβερνήσεων κάτω από Γερμανική ηγεσία
Ανεξάρτητα ιδρύματα
Αν και οι συμβατικές κομματικές συμμαχίες σε ολόκληρη την Ευρώπη έχουν αποδυναμωθεί εξαιτίας της Γερμανίας, η εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, υπό την ηγεσία του Junker και του Martin Schulz , έχουν ενισχύει την ανεξαρτησία των θεσμικών οργάνων από το Βερολίνο και το Παρίσι.
Ο διακηρυγμένος στόχος του Junker Γιούνκερ για μια «πιο πολιτική » Επιτροπή «ξεβολεύει» τη γερμανική κυβέρνηση, η οποία έγραψε στους βουλευτές της χώρας πριν από τα Χριστούγεννα ότι η Επιτροπή δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα και πολιτική και αμερόληπτη θεματοφύλακας των Ευρωπαϊκών Συνθηκών.
Προτεραιότητα του Κοινοβουλίου, υπό την ηγεσία Schulz, είναι να αναζητήσει υποστήριξη για το πρόγραμμα της Επιτροπής, ακόμη και αν συναντά αντιδράσεις από τις εθνικές πρωτεύουσες. Χωρίς να χρειαστεί να παρέμβει στις Συνθήκες , η Επιτροπή έχει μετατραπεί σε μια κυβέρνηση που ελέγχεται από ένα Κοινοβούλιο , το οποίο κυριαρχείται από ένα «μεγάλο συνασπισμό» Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών.
Αυτή η ανακήρυξη της « ανεξαρτησίας» των δύο θεσμών ήταν καρπός και νομική εμπειρία δύο Γερμανών: του Klaus Welle, γενικού γραμματέα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο οποίος έσπρωξε την ιδέα των “top υποψηφίων” στις τελευταίες ευρωπαϊκές εκλογές και ο Martin Selmayr, ο τρομερός επικεφαλής προσωπικού του προέδρου της Commission , Jean – Claude Junker.
Ευρωπαϊστές πιστοί στις Βρυξέλλες
Αυτοί οι Γερμανοί δεν λαμβάνουν τις παραγγελίες τους από το Βερολίνο. Ο Selmayr έχει μπει μάλιστα στο στόχαστρο του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, όταν ο Γερμανός τσάρος της οικονομίας τον κατηγόρησε για παρέμβαση στις ελληνικές διαπραγματεύσεις χρέους. O Σόιμπλε, ο οποίος ήταν υπό πίεση για να δεχτεί ένα τρίτο σχέδιο διάσωσης για την Ελλάδα , που θα έπρεπε να χρηματοδοτήσει το Βερολίνο, είχε δηλώσει ότι ο επικεφαλής προσωπικού του Junker, είχε υπερβεί τις αρμοδιότητές του.
Πράγματι, το ευρωπαϊκό ένστικτο του Selmayr ήταν αλάθητο: Τον Δεκέμβριο τα δημοσιευμένα στοιχεία σχετικά με την υποτιθέμενη απότομη πτώση της παράνομης μετανάστευσης προς την Ευρώπη, προφανώς για να δείξουν τη συνεργασία Τουρκίας-ΕΕ κάτω από ένα πρίσμα αλληλεγγύης, ήταν επιεικώς ανακριβή. Οι αριθμοί που χρησιμοποιήθηκαν ήταν εξαιρετικά επιλεκτικοί και δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα.
Ωστόσο, το περιστατικό απέδειξε πέρα από κάθε αμφιβολία, ότι αυτοί οι Γερμανοί συνεργάζονται όχι με το Βερολίνο, αλλά με τις Βρυξέλλες.
Μόνη στην κορυφή
Αυτές είναι δύσκολες στιγμές για έναν ηγέτη , που έχει ως βασικό στόχο την επίτευξη συναίνεσης: Η Merkel τονίζει σε κάθε ευκαιρία ότι η κρίση των προσφύγων είναι ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα, που απαιτεί ευρωπαϊκή απάντηση, αλλά αυτή τη στιγμή δεν διαθέτει ισχυρούς εταίρους να τη βοηθήσουν έτσι ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της.
Ως αδιαμφισβήτητη ανεπίσημη ηγέτης της Ευρώπης – αν δεν λάβουμε υπόψη τις σοβαρές φιλοδοξίες του Ιταλού πρωθυπουργού, Matteo Renzi σχετικά με τον τίτλο αυτό – η Merkel πάσχει από έλλειψη σοβαρών συνομιλητών υψηλού επιπέδου: ο François Hollande δεν είναι δημοφιλής, ο Rajoy μπορεί και να χάσει τη δουλειά του ενώ ο David Cameron έχει τη δική τoυ ατζέντα, όταν πρόκειται για την ΕΕ και τους μετανάστες.
Η έλλειψη ηγεσίας είναι πλέον προφανής,από τον αριθμό των άκαρπων συνόδων κορυφής της ΕΕ για την προσφυγική κρίση, η οποία κλιμακώθηκε κατά το δεύτερο εξάμηνο του περασμένου έτους.
Η άνοδος του ισλαμικού κράτους, οι τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι, η συνέχιση ενός αδιέξοδου πολέμου στη Συρία, οι σεξουαλικές επιθέσεις της Πρωτοχρονιάς στην Κολωνία συνδέονται. Τίποτα δεν μπορεί να χωριστεί σε διαχειρίσιμα ή μη διαχειρίσιμα προβλήματα. Από τη στιγμή λοιπόν που κανένας δεν είναι ικανός την βοηθήσει να αντιμετωπίσει έναν ωκεανό κρίσης, η Merkel κινδυνεύει να επωμιστεί την ευθύνη μόνη της.
Πηγή: POLITICO
