Το… κλίμα στον λαιμό μας

Πυρκαγιές, καταιγίδες, πλημμύρες…

Οι εικόνες καταστροφής από το δάσος του Αμαζονίου, αλλά και την πρωτοφανή οικολογική καταστροφή που συντελέστηκε φέτος το καλοκαίρι στον Αρκτικό Κύκλο σήμαναν, για μία ακόμη φορά, συναγερμό για το μέλλον του πλανήτη μας. Συναγερμό που όλοι ακούμε, χωρίς να δίνουμε όμως τη δέουσα σημασία.

Το ότι ακούμε τον συναγερμό είναι σίγουρο. Οι κίνδυνοι που αφορούν το περιβάλλον αναδείχθηκαν και φέτος, για τρίτη χρονιά στη σειρά, μεταξύ των σημαντικότερων κινδύνων που αντιμετωπίζει ο κόσμος μας, όπως φαίνεται από την έκθεση Global Risks Report 2019 του World Economic Forum. Όπως επισημαίνεται όμως, από όλους τους κινδύνους που αντιμετωπίζουμε σήμερα ως ανθρωπότητα, οι περιβαλλοντικοί είναι εκείνοι στους οποίους δίνουμε τη μικρότερη σημασία. Είναι χαρακτηριστικό άλλωστε ότι η φράση που χρησιμοποιείται είναι πως ως ανθρωπότητα «υπνοβατούμε», οδεύοντας κατευθείαν «προς την καταστροφή».

Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος (Intergovernmental Panel on Climate Change – IPCC) ανέφερε ορθά-κοφτά τον Οκτώβριο του 2018 ότι ο χρόνος που έχουμε για να προλάβουμε μια αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη πάνω από τον στόχο των 1,5 βαθμών Κελσίου της Συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή είναι μόλις 12 χρόνια.

Την ίδια ώρα, άλλη εκτίμηση κάνει λόγο για αύξηση της μέσης θερμοκρασίας στον πλανήτη έως και κατά 5 βαθμούς Κελσίου μέχρι το τέλος του αιώνα.

Είναι, όμως, μόνο η αύξηση της θερμοκρασίας που πρέπει να μας ανησυχεί ή μήπως δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ακόμα τις ποικίλες προεκτάσεις που συνδέονται με τα ακραία, όπως λέμε, καιρικά φαινόμενα;

Η αλήθεια είναι πως οι εικόνες που φτάνουν στους περισσότερους από εμάς κρύβουν απειλές πολύ πιο τρομακτικές. Όπως η απώλεια της βιοποικιλότητας. Ο δείκτης Living Planet, ο οποίος παρακολουθεί περισσότερα από 4.000 είδη στον πλανήτη, δείχνει ότι το μέσο επίπεδο αφθονίας έχει μειωθεί κατά 60% από το 1970 και μετά.

Η κλιματική αλλαγή έχει δραματικές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα του πλανήτη και μας παγιδεύει σε έναν αναπόδραστο φαύλο κύκλο. Αναπόδραστο αν δεν πάρουμε άμεσα σκληρά μέτρα.

Ο λόγος είναι απλός: πολλά από τα οικοσυστήματα που πλήττονται (βλ. δάση και ωκεανοί) είναι σημαντικά για την απορρόφηση των ρύπων. Αυτό που δεν έχουμε συλλάβει όμως είναι ότι την ίδια ώρα δημιουργούνται σοβαρές απειλές και για την κοινωνική και οικονομική σταθερότητα. Σύμφωνα με μία εκτίμηση, η υποθετική οικονομική αξία των υπηρεσιών που μας παρέχουν τα οικοσυστήματα (οφέλη για τον άνθρωπο, όπως το πόσιμο νερό, η επικονίαση ή η προστασία από τις πλημμύρες) ανέρχεται σε 125 τρισ. δολάρια ετησίως. Είναι δηλαδή περίπου κατά 60% μεγαλύτερη από το παγκόσμιο ΑΕΠ.

Σε ό,τι αφορά συγκεκριμένα τον άνθρωπο, η απώλεια της βιοποικιλότητας επηρεάζει την υγεία και την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη. Με αρνητικές συνέπειες για την ευημερία, την παραγωγικότητα, ακόμη και την ασφάλειά μας.

Η έλλειψη πρόσβασης σε ποιοτικές και επαρκώς ποικίλες τροφές επηρεάζει σήμερα, ούτε λίγο ούτε πολύ, 2 δισ. άτομα. Σχεδόν το 50% των φυτικής προέλευσης θερμίδων που καταναλώνονται σήμερα προέρχεται από μόλις τρεις καλλιέργειες: ρύζι, στάρι και καλαμπόκι. Και, σαν να μην έφτανε αυτό, τα αυξανόμενα επίπεδα εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα επηρεάζουν με τη σειρά τους τη θρεπτική σύσταση βασικών ειδών διατροφής, όπως το ρύζι και το σιτάρι. Οι έρευνες δείχνουν ότι μέχρι το 2050, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε έλλειψη ψευδαργύρου για 175 εκατ. άτομα, έλλειψη πρωτεϊνών για 122 εκατ. από εμάς και έλλειψη σιδήρου για 1 δισ. ανθρώπους.

Την ίδια ώρα, με τις φυσικές καταστροφές, δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα στην παραγωγή, αλλά και στη διανομή. Προβλήματα που γίνονται ιδιαίτερα αισθητά και στην ανεπτυγμένη κοινωνία μας. Έστω κι αν τις περισσότερες φορές δεν συνειδητοποιούμε πού οφείλεται η απουσία ενός προϊόντος από το ράφι του σουπερμάρκετ…

Και σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί ο παράγοντας σκουπίδια. Το 2018, η Κίνα απαγόρευσε την εισαγωγή απορριμμάτων από το εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένων 9 εκατ. τόνων πλαστικού, για να περιορίσει τη ρύπανση και την επιβάρυνση των δικών της οικοσυστημάτων. Μια απαγόρευση που έφερε στην επιφάνεια την αδυναμία πολλών χωρών της Δύσης να αντιμετωπίσουν από μόνες τους το μείζον πρόβλημα των σκουπιδιών. Πρόβλημα με το οποίο ερχόμαστε σε επαφή καθημερινά στη γωνία του σπιτιού μας.

Ο συναγερμός σήμανε λοιπόν… Και εξακολουθεί να ηχεί… Το θέμα είναι αν θα συνεχίσουμε να τον ακούμε απαθείς ή αν θα κοιτάξουμε να προστατευθούμε… Πριν έρθει η καταστροφή.

Υ.Γ.: Στο πλαίσιο αυτό, το mononews.gr εγκαινίασε από χθες μία νέα στήλη για την Κλιματική Αλλαγή. Ευελπιστώντας ότι θα συμβάλει με αυτόν τον τρόπο, έστω και ελάχιστα, στην ευαισθητοποίηση όλων μας.