Θολώνει το τοπίο της ανάκαμψης – Τέλη 2022 -και αν- η επιστροφή στο 2019

Δύο εξωγενείς παράγοντες, η ταχύτητα με την οποία η ευρωπαϊκή μηχανή θα εκταμιεύσει πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης για να αναθερμάνει την ελληνική αγορά και ο αριθμός τουριστών από μεγάλες αγορές – στόχους που θα βγει από την καραντίνα και θα έλθει φέτος Ελλάδα, θα κρίνουν εάν η οικονομία φέτος θα πετύχει μια μέτρια ανάκαμψη 3,5% – 4% ή εάν θα διολισθήσει προς πιο αναιμικούς ρυθμούς στην ζώνη του 2% χάνοντας τα στοίχημα της δυναμικής επανεκκίνησης.

Στο βασικό σενάριο, που η υγειονομική κρίση εκτονώνεται από τον Απρίλιο – Μάιο και μετά, μεγάλο στοίχημα παραμένει μια δυναμική ανάκαμψη στο δεύτερο εξάμηνο για να αναστηλωθούν τα φορολογικά έσοδα και ο προϋπολογισμός αλλά κυρίως να περιοριστούν οι απώλειες θέσεων εργασίας, όταν πια θα αποσύρονται τα μέτρα στήριξης.

Με το πρώτο τρίμηνο χαμένο πλέον από πλευράς ύφεσης, κυβερνητικοί παράγοντες εμφανίζονται καθησυχαστικοί για την προοπτική της ανάκαμψης από το χρονικό σημείο που η υγειονομική κρίση θα ξεκινήσει να εκτονώνεται, καλώς εχόντων των πραγμάτων από τα τέλη Απριλίου και μετά. Για την ένταση όμως της ανάκαμψης οι απόψεις διίστανται.

Ωστόσο επί του παρόντος ακόμη και τα πιο συντηρητικά στελέχη θεωρούν πολύ ακραίο σενάριο την διολίσθηση του ρυθμού ανάπτυξης στην ζώνη της στασιμότητας, κλίνοντας προς την εκτίμηση της Κομισιόν για ανάπτυξη 3,5% φέτος. Σε κάθε σενάριο, ο μεγάλος στόχος, κοινός για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, που είναι η επιστροφή της οικονομίας στα επίπεδα του 2019 πριν μας κτυπήσει ο Covid, τοποθετείται προς τα τέλη του 2022 και βλέπουμε.

Ποιος ζει, ποιος πεθαίνει στο δεύτερο εξάμηνο;

Πέραν από την δυναμική του τουρισμού και του Ταμείου Ανάκαμψης, καθοριστικής σημασίας θα είναι οι συζητήσεις που θα γίνουν τις επόμενες εβδομάδες σε επίπεδο ΕΕ, με πρώτο σημαντικό ορόσημο τον Απρίλιο, για το πως και πότε θα ξεκινήσει η σταδιακή απόσυρση των μέτρων στήριξης από τις ευρωπαϊκές οικονομίες και κυρίως με ποιους όρους.

Όπως εξηγούν παράγοντες με καλή γνώση των διαβουλεύσεων είναι δεδομένο πως θα αλλάξει ο τρόπος στήριξης των οικονομιών και θα πάμε από το οριζόντιο στο πιο στοχευμένο, όπως έχει γράψει το Mononews, με μεγάλο θέμα όμως που αφορά όλη την Ευρώπη, με ποιους κανόνες θα γίνει το μεγάλο «ξεσκαρτάρισμα», ειδικά στις επιχειρήσεις. Δηλαδή πως και ποιος θα αποφασίσει για το ποιες είναι καταδικασμένες και ποιες είναι τραυματισμένες, αλλά βιώσιμες και με ποιον τρόπο θα συνεχιστεί η στήριξη και η χρηματοδότηση της ανάκαμψης τους.

Επάνω σε αυτή την συζήτηση θα κουμπώνουν σταδιακά μέσα στους επόμενους μήνες πολλές παρεμβάσεις, μέτρα και κίνητρα για την αναθέρμανση της οικονομίας και την στήριξη της απασχόλησης, στο πλαίσιο του τελικού σχεδίου των προτάσεων για την αξιοποίηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης που παραδίδεται στην Κομισιόν μέσα στις επόμενες 6 εβδομάδες.

Για παράδειγμα ένα από τα σενάρια που εξετάζονται είναι η παροχή φορολογικών και άλλων κινήτρων για συγχωνεύσεις εταιρειών στο πλαίσιο του σχεδίου ανάκαμψης, όπως έχει γράψει το Mononews. Πράγματι, λένε στελέχη, αυτό θα ήταν ένα πιθανό σενάριο. Ωστόσο κάτι τέτοιο εκτιμάται πως αφορά περισσότερο επιχειρήσεις για παράδειγμα στον τομέα της μεταποίησης, που απασχολούν μεν πολλούς εργαζομένους, αλλά δεν είναι ο κύριος όγκος των επιχειρήσεων στην Ελλάδα, που ως επί το πλείστο είναι πολύ μικρές, μικρές και μικρομεσαίες.

Ιδιαίτερα ευάλωτος κρίνεται πάντως από τεχνοκράτες ο κλάδος του λιανεμπορίου και λιγότερο για παράδειγμα ο κλάδος της εστίασης, που ναι μεν έχει δεχθεί ισχυρό πλήγμα θεωρείται όμως πως είναι ένας από τους κλάδους που θα ανακάμψουν γρήγορα παρασυρμένος και από μια αναζωπύρωση της τουριστικής κίνησης στο τρίτο τρίμηνο.

Εν τω μεταξύ,  όπως προκύπτει από συζητήσεις με κυβερνητικά στελέχη, καταβάλλονται προσπάθειες να έλθουν μπροστά όσο το δυνατόν περισσότερες πληρωμές είναι εφικτό για να στηριχθεί η δραστηριότητα στο δεύτερο εξάμηνο. Μεταξύ αυτών στόχος είναι αρκετές πρωτοβουλίες για την τόνωση της απασχόλησης, μεταξύ αυτών και πρωτοβουλία που δρομολογείται για ψηφιακή κατάρτιση, προϋπολογισμού 200 εκατ. ευρώ η οποία θα προβλέπει και την χορήγηση σχετικών πιστοποιήσεων.

Θερμό τρίμηνο

Το μόνο βέβαιο είναι πως από τον Μάιο και μετά, εκτός πολύ σοβαρού απροόπτου, οι εξελίξεις θα ξεκινήσουν να επιταχύνονται και εκτιμάται πως το Eurogroup του Ιουνίου θα είναι ένα turning point από πολλές απόψεις.  Τότε λογικά θα έχει ολοκληρωθεί και η 10^η αξιολόγηση από την οποία η Ελλάδα έχει να προσδοκά κεφάλαια, ενώ μέχρι τότε καλώς εχόντων των πραγμάτων θα έχουν ξεκαθαρίσει πολλά ως προς το πώς θα αποσύρεται η στήριξη από την οικονομία καθώς και για τις προοπτικές της θερινής , τουριστικής, σεζόν.

Παρά την αισιοδοξία θεσμικών παραγόντων της τουριστικής σεζόν, η εικόνα παραμένει ακόμη θολή και δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά σε αυτή την φάση. Όπως μάλιστα λένε στελέχη ένας από τους δείκτες που παρακολουθούν με ευλάβεια στο οικονομικό επιτελείο είναι οι διαδικασίες  του εμβολιασμού σε αγορές στόχους για την Ελλάδα, όπως είναι το Ισραήλ, η Μεγάλη Βρετανία και η Γερμανία.

Προς το παρόν και καθώς οι τεχνοκράτες ανταλλάσσουν στο παρασκήνιο προτάσεις, εισηγήσεις και μέτρα για την ομαλή προσγείωση της ευρωπαϊκής οικονομίας στην Post Covid εποχή, ενδιαφέρον θα έχει σε λίγες μέρες το στίγμα που θα δώσουν οι πιστωτές της Ελλάδας στην έκθεση για την 9^η αξιολόγηση που αναμένεται να δημοσιοποιηθεί στις 24 Φεβρουαρίου και να συζητηθεί στο Eurogroup της 15^ης Μαρτίου. Εκεί αναμένεται η αξιολόγηση για την πορεία των ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου, θέμα που απασχολεί τους θεσμούς, αλλά και για την πορεία της δευτερογενούς νομοθεσίας στον πτωχευτικό κώδικα καθώς και για τις ευρύτερες εξελίξεις στον τραπεζικό τομέα. Θα έχει προηγηθεί στις 8 Μαρτίου η δημοσιοποίηση των εκτιμήσεων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για το πώς έκλεισε η ύφεση στο περσινό τελευταίο τρίμηνο, που θα δείξει και από ποια βάση τελικά ξεκινά η δύσκολη πορεία προς την ανάκαμψη φέτος.