S&P: Αναβάθμισε το outlook της Ελλάδας σε Θετικό, διατήρησε το BB+ – Προβλέπει ανάπτυξη 2,5% το 2023

Τις προοπτικές της Ελλάδας αναθεώρησε σε θετικές από ουδέτερες η S&P Global Ratings, λίγο πριν τα μεσάνυχτα του Σαββάτου, με βάση τη βελτίωση της τροχιάς των δημοσιονομικών και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Παράλληλα, ο οίκος διατήρησε την αξιολόγηση της Ελλάδας στο BB+, μια θέση κάτω από την επενδυτική βαθμίδα.

Ειδικότερα, όπως αναφέρει η S&P Globan Ratings, oι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και η οικονομική ανθεκτικότητα της Ελλάδας, μαζί με την υποστήριξη της ΕΕ, έχουν βελτιώσει τα δημόσια οικονομικά και τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού τομέα της Ελλάδας.

Μετά την ταχύτερη δημοσιονομική εξυγίανση εντός της ΕΕ το 2022, το πρωτογενές ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης της Ελλάδας επέστρεψε σε πλεόνασμα και αναμένουμε περαιτέρω δημοσιονομικές βελτιώσεις τα επόμενα χρόνια, αναφέρει ο οίκος.

Οι επενδύσεις αυξήθηκαν στο 21% του ΑΕΠ στο τέλος του 2022, σημειώνοντας άνοδο κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες (ppts) τα τελευταία τρία χρόνια. Αναμένουμε ότι αυτή η αναπτυξιακή τάση θα συνεχιστεί στηριγμένη στα 30,5 δισεκατομμύρια ευρώ των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της ΕΕ (RRF) που διατίθενται στην Ελλάδα, προσθέτει.

Ως εκ τούτου, αναθεωρήσαμε την προοπτική μας για την Ελλάδα σε θετική από σταθερή και επιβεβαιώσαμε τις αξιολογήσεις στο ‘BB+/B’ αναφέρει ο οίκος.

Οι θετικές προοπτικές αντανακλούν την άποψη του οίκου ότι η Ελλάδα θα βασιστεί στο πρόσφατο ισχυρό ιστορικό της όσον αφορά την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Επιπλέον, η κυβέρνηση έκλεισε το δημοσιονομικό έλλειμμα πιο γρήγορα από ό,τι περίμενε, μέσω βελτιώσεων που θεωρούμε γενικά βιώσιμες.

Ανοδικό σενάριο

Σύμφωνα με τον οίκο, θα μπορούσε να αναβαθμίσει τις αξιολογήσεις για την Ελλάδα μέσα στους επόμενους 12 μήνες, εάν διατηρηθεί η δημοσιονομική πειθαρχία κατά την περίοδο πρόβλεψής έως το 2026. Οι ανοδικές αξιολογήσεις πιθανότατα θα εξαρτηθούν επίσης από τη διατήρηση του ρυθμού των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων από την επόμενη κυβέρνηση, ενισχύοντας έτσι την ελληνική οικονομική ανταγωνιστικότητα.

Πτωτικό σενάριο

«Θα μπορούσαμε να αναθεωρήσουμε τις προοπτικές σε σταθερές εντός των επόμενων 12 μηνών, εάν οι δημοσιονομικές επιδόσεις αποκλίνουν σημαντικά και αρνητικά από τις τρέχουσες προβλέψεις μας και οι εξωτερικές ανισορροπίες, όπως από το σημερινό αυξημένο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, επιδεινωθούν περισσότερο από ό,τι αναμένουμε», αναφέρει η S&P.

Τι αναφέρει για την Ελληνική Οικονομία

Αναλυτικά η S&P Global Ratings αναφέρει: 

Η ελληνική οικονομία έχει αποδειχθεί ανθεκτική παρά τις δύσκολες εξωτερικές μακροοικονομικές συνθήκες. Η οικονομική δραστηριότητα αυξήθηκε κατά 5,9% σε πραγματικούς όρους το 2022, ξεπερνώντας τα προ πανδημίας επίπεδα, παρά το ενεργειακό σοκ για την Ελλάδα και τους εμπορικούς της εταίρους. Οι επενδύσεις αυξήθηκαν στο 21,4% του ΑΕΠ στο τέλος του 2022, αυξημένες κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες από το τέλος του 2019, ενώ οι εξαγωγές ως ποσοστό του ΑΕΠ εκτιμάται ότι αυξήθηκαν κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες κατά την τελευταία δεκαετία.

Με οικονομικές  επιπτώσεις να εξακολουθούν να υπάρχουν το 2023, μια σταθερή επενδυτική προοπτική και χωρίς σημάδια άμβλυνσης των αριθμών του τουρισμού, βλέπουμε την οικονομική ανάπτυξη να φτάνει τουλάχιστον στο 2,5% το 2023 και στη συνέχεια να κυμαίνεται κατά μέσο όρο λίγο κάτω από το 3% την περίοδο 2024-2026.

Η καθαρή αρνητική πιστωτική ώθηση από τις τράπεζες φαίνεται να έχει αντιστραφεί το 2022. Για πρώτη φορά από το 2010, η καθαρή αύξηση των πιστώσεων του ιδιωτικού τομέα ήταν θετική. Οι προσπάθειες εκκαθάρισης των ισολογισμών σε όλο το σύστημα απέδωσαν αποτελέσματα, με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ) να μειώνονται στο 8,2% των ακαθάριστων δανείων τον Δεκέμβριο του 2022, το οποίο αν και εξακολουθεί να είναι αυξημένο είναι πολύ κάτω από το ανώτατο όριο του 49,2% τον Ιούνιο του 2017. Ενώ οι ανησυχίες παραμένουν για την ποιότητα του κεφαλαίου των τραπεζών (οι αναβαλλόμενες φορολογικές εκπτώσεις εξακολουθούν να αποτελούν περίπου τα δύο τρίτα του εποπτικού κεφαλαίου), ο χρηματοπιστωτικός τομέας εμφανίζεται πιο σταθερός από ό,τι τα τελευταία χρόνια.

Οι δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις αρχίζουν επίσης να αποδίδουν μερίσματα. Οι αρχές έχουν επικεντρωθεί στη βελτίωση της συμμόρφωσης και της ψηφιοποίησης των υπηρεσιών, η οποία ενισχύει τα έσοδα παράλληλα με τον υψηλό πληθωρισμό. Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση παρείχε σημαντική στήριξη το 2022 μέσω ενεργειακών επιδοτήσεων, εκτιμούμε πρωτογενές πλεόνασμα της γενικής κυβέρνησης το 2022, το οποίο σηματοδοτεί σημαντική εξυγίανση. Αναμένουμε περαιτέρω δημοσιονομικά κέρδη τα επόμενα χρόνια, καθώς άλλες μεταρρυθμίσεις, όπως αυτές για τις συντάξεις και την εξάλειψη του COVID-19, και η ενεργειακή στήριξη συμβάλλουν στην κάλυψη του δημοσιονομικού κενού.

Η Ελλάδα έλαβε τη δεύτερη πληρωμή RRF ύψους 3,6 δισεκατομμυρίων ευρώ (σχεδόν 2% του ΑΕΠ) τον Ιανουάριο του 2023 μετά την πρόωρη ψήφιση των σχετικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται για την απελευθέρωση της χρηματοδότησης. Αυτό ανεβάζει τις συνολικές εκταμιεύσεις σε 11,1 δισεκατομμύρια ευρώ από το μέγιστο ποσό των 30,5 δισεκατομμυρίων ευρώ για επιχορηγήσεις και δάνεια που είναι διαθέσιμα στην Ελλάδα έως το 2026. Πιστεύουμε ότι το σχέδιο μεταρρυθμίσεων παρέχει μια σταθερή άγκυρα και θα πρέπει να ενθαρρύνει έναν συνεχή ρυθμό διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα και το μέλλον της Ελλάδας ικανότητα εξυπηρέτησης χρέους.

Πιστεύουμε ότι τα προγράμματα NextGenerationEU (NGEU) και τα διαθέσιμα κεφάλαια RRF — καθώς και τα απτά οφέλη από τη σημαντική πρόοδο στην αναδιάρθρωση της οικονομίας την τελευταία δεκαετία — θα δώσουν κίνητρο στις εκλεγμένες αρχές να συνεχίσουν την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Ωστόσο, ο ρυθμός και το βάθος των μεταρρυθμίσεων, κατά την άποψή μας, θα εξαρτηθούν τελικά από την αποφασιστικότητα της επόμενης κυβέρνησης που θα σχηματιστεί μετά τις εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τις 21 Μαΐου 2023. Στις προβλέψεις μας, υποθέτουμε ότι η επόμενη κυβέρνηση θα συνεχίσει να επιδιώκει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Οι αξιολογήσεις μας για την Ελλάδα παραμένουν περιορισμένες από αυξημένες εξωτερικές ανισορροπίες. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών διευρύνθηκε στο 9,7% του ΑΕΠ το 2022 λόγω της ξαφνικής και σημαντικής αύξησης των τιμών εισαγωγής που σχετίζονται με τους υδρογονάνθρακες. Ωστόσο, εν μέρει ευθύνονται και οι εισαγωγές κεφαλαίων, παράλληλα με την ανάκαμψη της επενδυτικής δραστηριότητας. Η χαλάρωση των τιμών της ενέργειας μαζί με την περαιτέρω ανάπτυξη της τουριστικής δραστηριότητας αποτελούν τη βάση της προσδοκίας μας ότι το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών θα μετριαστεί τα επόμενα χρόνια.

Αν και εξακολουθεί να είναι αρκετά μεγάλο σε ονομαστικούς όρους, το προφίλ του χρέους της ελληνικής κυβέρνησης σε σχέση με τη λήξη και το κόστος των τόκων παραμένει ένα από τα πιο ευνοϊκά παγκοσμίως. Η υψηλή αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ (εν μέρει ενισχύθηκε από την πολύ μεγάλη επέκταση του αποπληθωριστή του ΑΕΠ) μείωσε σημαντικά τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ της Ελλάδας τα τελευταία χρόνια. Το καθαρό χρέος κορυφώθηκε στο 188% του ΑΕΠ το 2020 και εκτιμούμε ότι θα μειωθεί στο 145% του ΑΕΠ μέχρι το τέλος του 2023. Η Ελλάδα ξεχωρίζει μεταξύ των ομοτίμων της ΕΕ ως με την ταχύτερη μείωση του δείκτη χρέους της το 2022. Αναμένουμε περαιτέρω μειώνεται την περίοδο 2024-2026, σύμφωνα με τη σταθερή οικονομική ανάπτυξη και τη βελτίωση των δημοσιονομικών επιδόσεων.

Το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης της Ελλάδας παραμένει πολύ χαμηλό στο 1,54% περίπου, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του 2022. Παρά το μεγάλο χρέος της χώρας, αυτό είναι σημαντικά χαμηλότερο από το μέσο κόστος αναχρηματοδότησης για τα περισσότερα κρατικά κράτη στην κατηγορία αξιολόγησης «BB». Η μέση σταθμισμένη εναπομένουσα διάρκεια του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης ήταν 17,5 έτη στο τέλος του 2022. Αναμένουμε ότι αυτό και οι μελλοντικές πράξεις διαχείρισης του χρέους, συμπεριλαμβανομένων των διμερών δανείων, θα συμβάλουν στην ελάφρυνση του επιτοκιακού φόρτου της κυβέρνησης. Καθώς η Ελλάδα συνεχίζει να αντικαθιστά ένα αυξανόμενο μερίδιο του δημόσιου χρέους της με την έκδοση εμπορικών ομολόγων, το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους της ως μερίδιο των κρατικών εσόδων θα μπορούσε να αυξηθεί.

Ο πληθωρισμός αρχίζει να μειώνεται με τη χαλάρωση των τιμών της ενέργειας, μετά από άνοδο στο 9,3% το 2022. Ο αποπληθωριστικός αντίκτυπος της πτώσης των τιμών που σχετίζονται με τους υδρογονάνθρακες μας οδηγεί σε προβλέψεις για πληθωρισμό 4,3% για το 2023. Αυτός, ωστόσο, εξακολουθεί να είναι πολύ πάνω από τον ευρωπαϊκό κεντρικό Ο στόχος της Τράπεζας και η πρόσφατη ιστορία στην Ελλάδα, καθώς ο βασικός πληθωρισμός εξακολουθεί να εμφανίζεται αυξημένος στο 6,7% τον Μάρτιο του 2023 και να αυξάνεται. Ο πληθωρισμός των τροφίμων είναι επίσης ιδιαίτερα αυξημένος, πιθανώς λόγω μιας πιο καθυστερημένης διέλευσης. Τελικά, βλέπουμε τον πληθωρισμό να μειώνεται στο 2,1% κατά μέσο όρο την περίοδο 2024-2026, σύμφωνα με τη συγκράτηση της εγχώριας ζήτησης και τις αντιστροφές του εισαγόμενου πληθωρισμού. Στο βαθμό που ο πληθωρισμός παραμένει ευθυγραμμισμένος με τους εμπορικούς εταίρους, η ελληνική ανταγωνιστικότητα παραμένει σε γενικές γραμμές ανεπηρέαστη.

Τα οικονομικά αποτελέσματα των ελληνικών τραπεζών για το 2022 δείχνουν σημαντική βελτίωση μετά από μια δεκαετία ζητημάτων ποιότητας ενεργητικού. Τα ΜΕΔ μειώθηκαν στο 8,2% τον Δεκέμβριο του 2022 από το ανώτατο 49,2% τον Ιούνιο του 2017, με βελτίωση 32 ποσοστιαίων μονάδων μόνο τα τελευταία τρία χρόνια. Η εκκαθάριση ακολουθεί την εφαρμογή του Σχεδίου Προστασίας Περιουσιακών Στοιχείων Hercules, βάσει του οποίου η κυβέρνηση επεκτείνει τις εγγυήσεις πρώτης ζημίας σε μεγάλες δόσεις ομολογιών που υποστηρίζονται από ομάδες ΜΕΔ που τιτλοποιήθηκαν από ελληνικές τράπεζες. Αυτή η παρέμβαση άνοιξε το δρόμο για μεγάλες πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων και τη συνεχιζόμενη εκκαθάριση των ισολογισμών. Η συγκρατημένη διάθεση ανάληψης κινδύνων των τραπεζών τα τελευταία χρόνια υποδηλώνει επίσης ότι η μελλοντική επιδείνωση του ενεργητικού θα πρέπει να περιοριστεί περισσότερο εάν επιδεινωθούν οι μακροοικονομικές συνθήκες.

Ως αποτέλεσμα, η ιδιωτική πίστωση άρχισε τελικά να επεκτείνεται σε καθαρούς όρους, αντιστρέφοντας την τάση συρρίκνωσης του καθαρού δανεισμού από το 2010. Αυτό εξηγείται εν μέρει από τα δάνεια RFF που διοχετεύονται μέσω του τραπεζικού συστήματος, αλλά σε μεγαλύτερο βαθμό αντικατοπτρίζει την πρόοδο του ισολογισμού που έχει σημειωθεί μέχρι στιγμής, με αποτέλεσμα την αυξημένη ικανότητα στήριξης της οικονομίας.

Ενώ η εγχώρια ζήτηση επεκτάθηκε μαζικά το 2022, ένα απρόβλεπτο αποτέλεσμα ήταν η έκρηξη του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο αυξήθηκε στο 9,7% του ΑΕΠ. Σε κάποιο βαθμό, αυτό είναι επίσης αποτέλεσμα των υψηλότερων τιμών των υδρογονανθράκων που διογκώνουν τις εισαγωγές. Αν και αντιθετικά οι τιμές εξαγωγής αυξήθηκαν περισσότερο από τις τιμές εισαγωγής, καθιστώντας την Ελλάδα μία από τις μόνες χώρες της ζώνης του ευρώ που γνώρισε θετικούς όρους εμπορικού σοκ το 2022. Ενώ τα εμπορεύματα και οι επανεξαγωγές εξηγούν εν μέρει αυτό, δεν αποκλείουμε το ενδεχόμενο προκαταρκτικής αποπληθωριστές θα μπορούσαν να αναθεωρηθούν. Διαφορετικά, η μεγάλη αύξηση των εισαγωγών κεφαλαίων που συνδέονται με επενδυτικά έργα είναι επί του παρόντος ο βασικός μοχλός. Εάν επιβεβαιωθεί, αυτό θα υποδηλώνει ότι η τρέχουσα αύξηση των εισαγωγών θα πρέπει να στηρίξει τη μελλοντική ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών και τελικά να μειώσει τις εξωτερικές ανισορροπίες.

Τι αναφέρει για τις εκλογές

Οι γενικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τις 21 Μαΐου μπορεί να αποδειχθούν ατελέσφορες, με πιθανές επαναληπτικές εκλογές να αποδώσουν μια κυβέρνηση επικεντρωμένη στην υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ελλάδας.

Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης προκήρυξε βουλευτικές εκλογές για τις 21 Μαΐου 2023. Η ψηφοφορία θα είναι η πρώτη και η τελευταία που θα διεξαχθεί βάσει κανόνων που αποκλείουν τις μπόνους έδρες μετά τις αλλαγές που εφαρμόστηκαν από την προηγούμενη αριστερή κυβέρνηση υπό τον Σύριζα. Ωστόσο, εάν, όπως δείχνουν οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις, η ψηφοφορία αποδειχτεί ασαφής, υπάρχει πιθανότητα δεύτερης εκλογής μέχρι τις αρχές Ιουλίου, οι οποίες θα διεξαχθούν βάσει διαφορετικής εκλογικής ρύθμισης που θα χορηγεί μπόνους θέσεις στα κορυφαία κόμματα, μετά από νόμο που εφαρμόζεται από την τρέχουσα κυβέρνηση τον Ιανουάριο του 2020.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν την πιθανότητα μια δικομματική κυβέρνηση συνασπισμού να αναλάβει την εξουσία στα τέλη Μαΐου.

Αν και αναγνωρίζουμε την αβεβαιότητα σχετικά με το εκλογικό αποτέλεσμα, υποθέτουμε στις προβλέψεις μας ότι η επόμενη κυβέρνηση θα συνεχίσει να επιδιώκει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και δημοσιονομική εξυγίανση. Πιστεύουμε ότι τα προγράμματα NGEU και τα διαθέσιμα κεφάλαια του RRF, καθώς και τα απτά οφέλη από τη σημαντική πρόοδο που σημειώθηκε στην αναδιάρθρωση της οικονομίας την τελευταία δεκαετία, δίνουν κίνητρα στην επόμενη κυβέρνηση να συνεχίσει να εφαρμόζει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ανεξάρτητα από το εκλογικό αποτέλεσμα.

Μεταξύ άλλων η S&P θεωρεί ως κίνδυνο για τις προβλέψεις της μια πιθανή έλλειψη αποφασιστικότητας της επόμενης κυβέρνησης να εκτελέσει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και να μειώσει το δημόσιο χρέος. Αν και ακόμη και σε ένα σενάριο χωρίς αλλαγή πολιτικής, η οικονομική ανάπτυξη από μόνη της θα ήταν πιθανότατα αρκετή για να κλείσει περαιτέρω το δημοσιονομικό χάσμα, η έλλειψη ώθησης για προώθηση μεταρρυθμίσεων θα μπορούσε να βλάψει τις θετικές οικονομικές προοπτικές.

Διαβάστε επίσης

Σταϊκούρας: Η αναβάθμιση από την S&P επιβεβαιώνει την επίτευξη του στόχου για επενδυτική βαθμίδα μέσα στο 2023

Barclays: H Standard & Poor’s μπορεί να δώσει «θετικό outlook» στην Ελλάδα

Η Societe Generale θεωρεί ότι πιθανότατα σήμερα η S&P δεν θα προχωρήσει σε αναβάθμιση της Ελλάδας