Ποια νοικοκυριά θεωρούνται ευάλωτα και μπορούν να προστατεύσουν την πρώτη τους κατοικία – Αυστηρές προϋποθέσεις ορίζει ο νόμος

Μόνο τα ευάλωτα νοικοκυριά, θα μπορούν με την ενεργοποίηση του νέου Κώδικα Διευθέτησης Οφειλών και Παροχής Δεύτερης Ευκαιρίας από το 2021, να προστατεύσουν την πρώτη τους κατοικία.

Η πρώτη κατοικία του οφειλέτη θα ανήκει στην πτωχευτική περιουσία και για την εξαίρεσή της από τη ρευστοποίηση, ο οφειλέτης θα πρέπει να συγκεντρώνει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Εάν δεν πληροί τα συγκεκριμένα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, η πρώτη κατοικία είναι στη διακριτική ευχέρεια των πιστωτών εάν θα την κατάσχουν ή όχι.

Τα κριτήρια αυτά προσδιορίζονται στο νόμο 4472/2017 και είναι τα εξής:

Α) Εισοδηματικά

Το συνολικό εισόδημα να μην υπερβαίνει τις 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενο κατά 3.500 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού. Στη μονογονεϊκή οικογένεια για το πρώτο ανήλικο μέλος του νοικοκυριού ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ. Στα νοικοκυριά με απροστάτευτα τέκνα, ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ για κάθε απροστάτευτο τέκνο. Το συνολικό εισόδημα δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 21.000 ευρώ ετησίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.

Β) Περιουσιακά

Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας του νοικοκυριού να μην υπερβαίνει τα 120.000 ευρώ για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως των 180.000 ευρώ.

Το συνολικό ύψος των καταθέσεων του νοικοκυριού ή/και η τρέχουσα αξία μετοχών, ομολόγων κλπ. να μην υπερβαίνει τις 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενα κατά 3.500 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού. Στη μονογονεϊκή οικογένεια για το πρώτο ανήλικο μέλος του νοικοκυριού ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ. Στα νοικοκυριά με απροστάτευτα τέκνα, ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ για κάθε απροστάτευτο τέκνο.

Γ) Διαμονής

Ο δικαιούχος όπως και υπόλοιπα μέλη του νοικοκυριού πρέπει να διαμένουν νόμιμα και μόνιμα στην ελληνική επικράτεια κατά τα τελευταία 5 έτη, όπως προκύπτει από την υποβολή δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος για τα έτη αυτά.

Ο νέος νόμος δίνει τη δυνατότητα στα ευάλωτα νοικοκυριά, που συγκεντρώνουν τα παραπάνω χαρακτηριστικά να συνεχίσουν να διαμένουν στην πρώτη τους κατοικία, αφού όμως χάσουν την κυριότητα του ακινήτου τους στο πλαίσιο της πτώχευσης. Η διάσωση της πρώτης κατοικίας μπορεί εναλλακτικά να γίνει μέσω της εξωδικαστικής ρύθμισης των οφειλών, στο πλαίσιο της οποίας ο οφειλέτης θα πρέπει να τηρήσει το σχέδιο αποπληρωμής των οφειλών που συμφωνεί με τους πιστωτές τους.

Στην περίπτωση της πτώχευσης το ακίνητο του ευάλωτου οφειλέτη θα μπορεί να αγοράζεται από έναν ιδιωτικό φορέα που θα επιλεγεί μετά από διαγωνιστική διαδικασία και ο οποίος θα υποχρεούται να του το εκμισθώνει, προκειμένου να αποτραπεί η έξωσή τους από την πρώτη τους κατοικία. Όπως προβλέπει το σχετικό άρθρο, ο οφειλέτης θα έχει το δικαίωμα να διαμένει στο ακίνητο έχοντας μισθώσει το ακίνητό του από τον φορέα για 12 έτη, με δικαίωμα επαναγοράς κατά τη λήξη της μίσθωσης. Η ανάκτηση γίνεται σε τιμή που προσδιορίζεται μεταξύ άλλων με βάση την αγοραία αξία του ακινήτου κατά τον χρόνο άσκησης του δικαιώματος επαναγοράς, ενώ το μίσθωμα ορίζεται με βάση απόδοση που αντιστοιχεί προς το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου με κυμαινόμενο επιτόκιο του προηγουμένου κατά περίπτωση μήνα.

Προβλέπεται περαιτέρω η επιδότηση ενοικίου των δικαιούχων με βάση τις διατάξεις που ισχύουν για τη χορήγηση στεγαστικού επιδόματος.

Το ποσό του επιδόματος στέγασης ορίζεται ως εξής:

Για τον δικαιούχο: 70 ευρώ το μήνα

Για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού προσαύξηση 35 ευρώ το μήνα.

Το ανήλικο παιδί προσμετράται ως ενήλικας τόσο στον υπολογισμό των εισοδηματικών κριτηρίων, όσο και στον υπολογισμό του εισοδήματος.

Στη μονογονεϊκή οικογένεια, για το πρώτο ανήλικο μέλος του νοικοκυριού ορίζεται προσαύξηση 70 ευρώ το μήνα. Στα νοικοκυριά με απροστάτευτα τέκνα, ορίζεται προσαύξηση 70 ευρώ το μήνα για κάθε απροστάτευτο τέκνο. Ως ανώτατο όριο του επιδόματος στέγασης ορίζονται τα 210 ευρώ μηνιαίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.