Ωριμάζοντας, έρχεται η αυτο-πραγμάτωση. «Ονειρευόμαστε, δονούμαστε, ξαναγεννιόμαστε». «Η επιλογή είναι η κινητήριος δύναμη του σκοπού». Αν διαβάζετε ξανά και ξανά τα παραπάνω αποσπάσματα και δεν τα καταλαβαίνετε, συγχαρητήρια! Ο κυνισμός σας ίσως είναι σημάδι νοημοσύνης, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο στο περιοδικό «Judgment and Decision Making».
Οι ερευνητές με επικεφαλής τον Gordon Pennycook από το Πανεπιστήμιο του «Waterloo» στο Οντάριο του Καναδά, ισχυρίζονται πως έχουν αποδείξει, ότι οι άνθρωποι που «χάβουν» ψευτο-βαθυστόχαστα αποσπάσματα είναι λιγότερο ευφυείς. Όπως γράφουν στην εργασία τους, «On the reception and detection of pseudo-profound bullshit» (Η αποδοχή και η ανίχνευση των ψευτο-βαθυστόχαστων βλακειών):
Αυτοί που είναι πιο δεκτικοί σε βλακείες είναι λιγότερο αντανακλαστικοί, μειονεκτούν σε γνωστικές ικανότητες (π.χ. λεκτική ευφυΐα, αριθμητική), είναι πιο επιρρεπείς σε οντολογικές συγχύσεις και σε συνωμοτικό ιδεασμό, είναι πιο πιθανό να ακολουθήσουν θρησκευτικές και παραφυσικές πεποιθήσεις, και είναι πιθανότερο να υιοθετήσουν συμπληρωματικά και εναλλακτικά φάρμακα.
Το έγγραφο, το οποίο χρησιμοποιεί τη λέξη «bullshit» 200 φορές, ορίζει με τη λέξη βλακείες τα «τσιτάτα» χωρίς νόημα σε σωστή συντακτική δομή. «Έτσι, οι βλακείες, σε αντίθεση με την απλή ανοησία, είναι κάτι που υπονοεί αλλά δεν περιέχει επαρκές νόημα ή αλήθεια», γράφουν οι συγγραφείς.
Παραδείγματα των ψευτο-βαθυστόχαστων βλακειών δημιουργήθηκαν από δύο ιστοσελίδες: Η μία ονομάζεται «New Age Bullshit Generator» (Παραγωγός Βλακειών Νέας Εποχής), η οποία συγκεντρώνει βαθυστόχαστα λόγια και μια ιστοσελίδα που συνδυάζει λέξεις από τα tweets του πνευματώδη συγγραφέα Deepak Chopra, για να φτιάξει προτάσεις χωρίς νόημα.
Οι ερευνητές στη συνέχεια ζήτησαν από 280 φοιτητές του Πανεπιστημίου «Waterloo» να βαθμολογήσουν το βάθος νοήματος των 10 δηλώσεων βλακείας σε κλίμακα από το 1 (καθόλου βαθύ νόημα) έως το 5 (πολύ βαθύ νόημα). Η μέση βαθμολογία ήταν 2.6. Όταν ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να κάνουν μια σειρά από δοκιμασίες γνώσεων, συμπεριλαμβανομένης της αριθμητικής και προφορικά τεστ νοημοσύνης, οι ερευνητές διαπίστωσαν αρνητική αντιστοιχία μεταξύ της γνωστικής ικανότητας και των υψηλών βαθμολογιών για το βάθος νοήματος.
Η μελέτη είναι διασκεδαστική όταν τη διαβάζετε, αλλά οι ερευνητές φαίνεται να πιστεύουν ότι το έργο τους έχει σοβαρή αξία. Οι βλακείες είναι κοινοτυπίες (κλισέ), γράφουν οι συγγραφείς, και «χρησιμοποιώντας ασάφειες ή αοριστίες για να καλυφθεί η έλλειψη νοήματος, είναι σίγουρα κοινή προσέγγιση στην πολιτική, το μάρκετινγκ, ακόμη και στην πανεπιστημιακή ακαδημία».
Είναι πιθανό ότι όλοι λέμε βλακείες κάποιες στιγμές, προσθέτουν, και ίσως το να κατανοούμε τις βλακείες των άλλων ανθρώπων μπορεί να μας βοηθήσει να μειώσουμε τις δικές μας.
