ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Τι είναι αυτό που κάνει τους ιδιαίτερα δημιουργικούς ανθρώπους να διαφέρουν από εμάς τους υπόλοιπους; Στη δεκαετία του 1960, ο ψυχολόγος και ερευνητής της δημιουργικότητας Frank X. Barron αποφάσισε να το μάθει. Ο Barron πραγματοποίησε μια σειρά πειραμάτων με μερικούς από τους πιο φημισμένους στοχαστές της γενιάς του, σε μια προσπάθεια να απομονώσει τη ξεχωριστή σπίθα της δημιουργικής ιδιοφυίας.
Σε μια ιστορική μελέτη, ο Barron κάλεσε μια ομάδα δημιουργών υψηλού προφίλ – συμπεριλαμβανομένων των συγγραφέων Truman Capote, William Carlos Williams και Frank O’Connor, μαζί με κορυφαίους αρχιτέκτονες, επιστήμονες, επιχειρηματίες, και μαθηματικούς, να περάσουν αρκετές ημέρες ζώντας σε ένα πρώην σπίτι αδελφότητας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ. Οι συμμετέχοντες πέρασαν το χρόνο τους γνωρίζοντας ο ένας τον άλλο, παρατηρήθηκε από τους ερευνητές, και έκαναν αξιολογήσεις της ζωής τους, της εργασίας τους, και των προσωπικοτήτων τους, συμπεριλαμβανομένων των εξετάσεων, που στόχευαν να ψάξουν για σημάδια ψυχικής ασθένειας και δείκτες της δημιουργικής σκέψης.
Ο Barron διαπίστωσε ότι, σε αντίθεση με τη συμβατική σκέψη εκείνη την περίοδο, η ευφυΐα είχε μόνο ένα μικρό ρόλο στη δημιουργική σκέψη. Ο Δείκτης Νοημοσύνης (IQ) από μόνος του δεν μπορούσε να εξηγήσει τη δημιουργική σπίθα .
Αντ’ αυτού, η μελέτη έδειξε ότι η δημιουργικότητα ενημερώνεται από ένα ολόκληρο πλήθος πνευματικών, συναισθηματικών, ενθαρρυντικών και ηθικών χαρακτηριστικών. Τα στοιχεία, που οι άνθρωποι σε όλους τους τομείς της καλλιτεχνικής δημιουργίας φαίνεται να είχαν κοινά ήταν, το ανοιχτό μυαλό απέναντι στην ζωή του άλλου, μια προτίμηση για την πολυπλοκότητα και την ασάφεια, μια ασυνήθιστα μεγάλη ανοχή για την ανοργανωσιά και την αταξία, τη δυνατότητα να δημιουργήσουν τάξη από το χάος, την ανεξαρτησία, την αντισυμβατικότητα και μια προθυμία να πάρουν ρίσκα.
Περιγράφοντας αυτό το συνονθύλευμα των χαρακτηριστικών, ο Barron έγραψε ότι η δημιουργική ιδιοφυία ήταν «πολύ πιο πρωτόγονη και πιο πολιτισμένη ταυτόχρονα, πιο καταστροφική και πιο εποικοδομητική, πιο τρελή και παρ’ όλα αυτά πιο αδιάλλακτα λογική, από ό,τι ο μέσος άνθρωπος».
Αυτός ο νέος τρόπος σκέψης για τη δημιουργική ιδιοφυία δημιούργησε μερικές συναρπαστικές – και μπερδεμένες – αντιφάσεις. Σε μια μεταγενέστερη μελέτη των δημιουργικών συγγραφέων, ο Barron και ο Donald MacKinnon διαπίστωσαν ότι ο μέσος συγγραφέας ήταν στην κορυφή του 15% του γενικού πληθυσμού σε όλες τις μετρήσεις της ψυχοπαθολογίας. Αλλά περιέργως, βρήκαν επίσης ότι οι δημιουργικοί συγγραφείς βαθμολογήθηκαν εξαιρετικά υψηλά σε όλες τις μετρήσεις της ψυχικής υγείας.
Γιατί; Λοιπόν, φαίνεται ότι οι δημιουργικοί άνθρωποι ήταν πιο ενδοσκοπικοί. Αυτό οδήγησε σε αυξημένη αυτογνωσία, συμπεριλαμβανομένης και της μεγαλύτερης εξοικείωσης με τα πιο σκοτεινά και πιο άβολα κομμάτια του εαυτού τους. Μπορεί να είναι επειδή ασχολούνται με όλο το φάσμα της ζωής – με το σκοτάδι και με το φως – που οι συγγραφείς παρουσιάζουν υψηλές επιδόσεις σε ορισμένα από τα χαρακτηριστικά, που η κοινωνία μας έχει την τάση να συνδέει με την ψυχική ασθένεια. Αντίθετα, η ίδια αυτή τάση μπορεί να τους οδηγήσει να γίνουν πιο προσγειωμένοι και με αυτογνωσία. Αντιμετωπίζοντας ανοιχτά και θαρραλέα τον εαυτό τους και τον κόσμο, οι άνθρωποι με δημιουργικό μυαλό φαίνεται να βρίσκουν μια ασυνήθιστη σύνθεση μεταξύ υγιών και «παθολογικών» συμπεριφορών.
