Ιλαρά: Αυτές είναι οι επικίνδυνες επιπλοκές της – Ποιοι κινδυνεύουν

Επανεμφανίστηκε η ιαλαρά στην Ελλάδα, θέτοντας σε συναγερμό τις υγειονομικές αρχές της χώρας. Κι ενώ όλοι έχουμε τη νόσο ακουστά, λίγοι είναι αυτοί που γνωρίζουν από τι ακριβώς κινδυνεύουν.

H ιλαρά είναι ιογενής λοίμωξη υψηλής μεταδοτικότητας που οφείλεται στον ιό της ιλαράς. Μεταδίδεται αερογενώς από άτομο σε άτομο με σταγονίδια που αποβάλλουν οι ασθενείς και σπανιότερα με αντικείμενα που μολύνθηκαν πολύ πρόσφατα από ρινικές και φαρυγγικές εκκρίσεις.

Οι επιπλοκές της νόσου

Οι επιπτώσεις της ιλαράς δεν περιορίζονται στα δερματικά εξανθήματα που όλοι γνωρίζουμε, αλλά ενέχουν και σοβαρούς κινδύνους. Περίπου το 30% των προσβληθέντων παρουσιάζουν μια ή περισσότερες επιπλοκές που είναι συχνότερες σε παιδιά κάτω των 5 ετών και ενήλικες άνω των 20 ετών. Οι συχνότερες επιπλοκές εμφανίζονται από το πεπτικό, αναπνευστικό και το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα. Από το πεπτικό εμφανίζεται διάρροια (8%) και σπανίως παροδική ηπατίτιδα. Σοβαρότερες επιπλοκές είναι η ιογενής  πνευμονία (γιγαντοκυτταρική) ή δευτεροπαθής από μικρόβια (συχνότητα 6%), η οποία αποτελεί και τη συχνότερη αιτία θανάτου, η οξεία μέση πυώδης ωτίτιδα (7%), η οξεία εγκεφαλίτιδα (0,1%) που προβάλλει με υπερπυρεξία (πυρετός >40 βαθμών), ανησυχία, διέγερση, θόλωση της διάνοιας, σπασμούς και κώμα. Η υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτις (SSPE), είναι σπάνια επιπλοκή, εμφανίζεται μετά την παρέλευση κατά μέσο όρο 7 ετών από την εκδήλωση της ιλαράς και οφείλεται σε βλάβη των εγκεφαλικών κυττάρων από τον ιό της ιλαράς που παραμένει και πολλαπλασιάζεται μετά την αποδρομή της νόσου. Οι ενήλικες νοσούν σπάνια από ιλαρά αλλά σοβαρότερα από τα παιδιά. Οι επιπλοκές αφορούν κυρίως το αναπνευστικό: πνευμονία (30%), μέση πυώδης ωτίτιδα (29%), ιγμορίτιδα (25%). Η νόσηση κατά την εγκυμοσύνη σχετίζεται με αποβολή του εμβρύου, πρόωρο τοκετό, χαμηλού βάρους γέννησης νεογνό.

Θάνατοι από ιλαρά έχουν αναφερθεί σε ανεπτυγμένες χώρες σε 1-2‰ των κρουσμάτων., ενώ η θνητότητα στις αναπτυσσόμενες χώρες αγγίζει το 25%.

 

Η σημασία του εμβολιασμού

Παγκοσμίως, πριν την εφαρμογή συστηματικού εμβολιασμού παρατηρούνταν επιδημικά κύματα ιλαράς κάθε 2-3 χρόνια, τα κρούσματα ανέρχονταν σε 100 εκατομμύρια και οι θάνατοι ως 6 εκατομμύρια ανά έτος. Στις ανεπτυγμένες χώρες, πριν την καθιέρωση του εμβολιασμού, νοσούσε περίπου το 90% του πληθυσμού ως την ηλικία των 15 ετών. Μετά την εφαρμογή του εμβολιασμού, σε χώρες με υψηλή εμβολιαστική κάλυψη μειώθηκε η επίπτωση της νόσου έως 98% και σταμάτησε η εμφάνιση επιδημικών κύκλων. Σήμερα η νόσος προσβάλλει μη εμβολιασμένα παιδιά και ενήλικες και επιδημικές εξάρσεις συμβαίνουν όταν αυξηθεί το ποσοστό επίνοσων (δεν έχουν εμβολιαστεί ή νοσήσει) στον παιδικό πληθυσμό.

Η τελευταία επιδημία ιλαράς που είχαμε στη χώρα μας και κατά την οποία θρηνήσαμε αρκετά θύματα ήταν το 1978-1979. Την εποχή εκείνη κυκλοφορούσαν μονοδύναμα  εμβόλια ιλαράς και λόγω επιδημίας υπήρξε έλλειψη του εμβολίου για μήνες.  Ακολούθως εισήχθη εμβόλιο από τη Ρωσία, αμφιβόλου διάρκειας, το οποίο και χορηγείτο σε μία δόση.

Το τελευταίο διάστημα έχουν εκδηλωθεί σοβαρές επιδημικές εξάρσεις ιλαράς σε αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες (π.χ. Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ρουμανία κλπ.).

Στην Ελλάδα, ενώ κατά τα προηγούμενα έτη, καταγραφόταν πολύ μικρός αριθμός σποραδικών περιστατικών της νόσου (περίπου ένα κρούσμα ετησίως την τελευταία 3ετία), κατά το τελευταίο 4μηνο έχουν καταγραφεί 166 περιστατικά (έως 21/9/17) και ο κίνδυνος επέκτασης της νόσου στη χώρα μας είναι υπαρκτός.

Σύμφωνα με την τελευταία Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης του Κέντρου Ελέγχου & Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), τα κρούσματα αφορούν κυρίως μικρά παιδιά από κοινότητες Ρομά, καθώς και άτομα 25-44 ετών από το γενικό πληθυσμό που είναι επίνοσα στην ιλαρά, μεταξύ των οποίων και επαγγελματίες υγείας που ήταν ανεμβολίαστοι ή ατελώς εμβολιασμένοι, ενώ αναμένεται η εργαστηριακή επιβεβαίωση και άλλων κρουσμάτων το ερχόμενο διάστημα.

Ποιοι πρέπει να εμβολιαστούν

Με αφορμή την επιδημική έξαρση ιλαράς σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, και πρόσφατα στην Ελλάδα, η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών συστήνει:

• τον άμεσο εμβολιασμό με το εμβόλιο ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας (εμβόλιο MMR) των παιδιών, των εφήβων και των ενηλίκων που δεν έχουν εμβολιαστεί με τις απαραίτητες δόσεις. Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, παιδιά, έφηβοι και ενήλικες που έχουν γεννηθεί μετά το 1970 και δεν έχουν ιστορικό νόσου πρέπει να είναι εμβολισμένοι με 2 δόσεις εμβολίου για την ιλαρά (με τη μορφή μονοδύναμου εμβολίου ιλαράς ή μικτού εμβολίου MMR).
• τη διενέργεια της 1ης δόσης του εμβολίου MMR στην ηλικία των 12 μηνών και τη διενέργεια της 2ης δόσης τρεις (3) μήνες μετά την 1η δόση ή –εφόσον έχει παρέλθει το διάστημα αυτό– το ταχύτερο δυνατόν. Σε περιπτώσεις υψηλού κινδύνου, η 2η δόση μπορεί να γίνει με μεσοδιάστημα τουλάχιστον 4 εβδομάδων από την 1η. Οι συστάσεις αυτές ισχύουν για όσο διάστημα η επιδημική έξαρση ιλαράς είναι σε εξέλιξη και μέχρι να εκδοθεί νεότερη απόφαση της Επιτροπής.

Κίνδυνος από το αντιεμβολιαστικό κίνημα

Η Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία, από το 2009 (μετά την πανδημία της γρίπης), έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει, ότι το αντιεμβολιαστικό κίνημα που αναπτύχθηκε θα αποτελέσει αιτία για την επανεμφάνιση παλιών λοιμώξεων,  λόγω άρνησης των γονιών να εμβολιάσουν τα παιδιά τους. Τώρα φαίνονται τα πρώτα κρούσματα ιλαράς, μετά τις επιδημίες ιλαράς που είχαμε στην Ευρώπη τα τελευταία 4 χρόνια.

Κρούσματα εμφανίζονται όταν η εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού με δύο δόσεις εμβολίου ελαττωθεί κάτω του 90%. Από τα επίσημα στοιχεία προκύπτει ότι τα μη εμβολιασμένα άτομα στη χώρα ανέρχονται σε ποσοστό 20% και όπως τονίζουν οι ειδικοί, σε περίπτωση που αυξηθούν, θα εμφανισθεί επιδημία ιλαράς και θα θρηνήσουμε θύματα.

Σύμφωνα με την Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία, εάν οι γονείς ακολουθούν τις οδηγίες του “Dr. Google” (ανώνυμες και ανεύθυνες πληροφορίες που διοχετεύονται στο διαδίκτυο από το αντιεμβολιαστικό κίνημα), πολύ γρήγορα θα έχουμε την επανεμφάνιση και άλλων νοσημάτων που στη χώρα μας έχουν εξαλειφθεί, όπως π.χ. κοκκύτης, μηνιγγίτιδα και παρωτίτιδα. Στις ΗΠΑ από την αρχή του χρόνου έχουν παρουσιαστεί 6.000 κρούσματα παιδιών με παρωτίτιδα, εκ των οποίων το 1,5% εμφάνισε ορχίτιδα.

«Τα εμβόλια είναι ασφαλή, αποτελεσματικά, χωρίς παρενέργειες και σώζουν ζωές. Μην εμπιστεύεστε ανώνυμες πληροφορίες του διαδικτύου. Απευθυνθείτε μόνο σε επιστημονικές ιστοσελίδες, όπως ΚΕΕΛΠΝΟ, Υπουργείο Υγείας, Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία,WHO, CDC, UNICEF κλπ», τονίζει η Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία.

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ:  Έξαρση ιλαράς στη χώρα μας – Συστάσεις από το υπουργείο Υγείας

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ανήσυχοι οι γιατροί για την αναζωπύρωση της ιλαράς

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ: ΚΕΕΛΠΝΟ: ΚΕΕΛΠΝΟ: Ανεμβολίαστοι ή ατελώς εμβολιασμένοι οι επαγγελματίες υγείας που έχουν νοσήσει από ιλαρά