Καθηγητής Γ. Σαρόγλου: Η φύση είχε προειδοποιήσει για την πανδημία

Στα «σημάδια της φύσης» που προειδοποιούσαν για την επερχόμενη πανδημία,  αναφέρθηκε μεταξύ άλλων ο ομότιμος καθηγητής Παθολογίας- Λοιμώξεων ΕΚΠΑ, Γεώργιος Σαρόγλου, στο πλαίσιο Διαδικτυακής Στρογγυλής Τράπεζας με θέμα “Πανδημία Covid-19”, που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας.

Εάν είχαν ληφθεί σοβαρά υπόψη,  τα σημάδια αυτά σε συνδυασμό με την επιστημονική γνώση, θα μπορούσαν να έχουν προετοιμάσει τον κόσμο για την πρωτοφανή υγειονομική κρίση, περιορίζοντας τις επιπτώσεις σε κάθε επίπεδο, σύμφωνα με τον καθηγητή.

«Όταν η φύση θέλει να προκαλέσει μία καταστροφή στέλνει και προειδοποιήσεις. Οι προειδοποιήσεις ήταν δύο, τις οποίες πιθανώς δεν αντιληφθήκαμε πλήρως.

Η πρώτη ήταν στις αρχές του 21^ου αιώνα, το 2002, όταν εμφανίστηκε η περιβόητη επιδημία SARS στην Κίνα. Ο συγκεκριμένος κορονοϊός προερχόταν επίσης από νυχτερίδα, μεταπήδησε στην άγρια γαλή, η οποία πωλείται ζωντανή σε διάφορες λαϊκές αγορές για να χρησιμοποιηθεί στη διατροφική αλυσίδα και στη συνέχεια μεταπήδησε στον άνθρωπο. Είχε περισσότερα από 8000 κρούσματα με πάρα πολλούς θανάτους παγκοσμίως. Ωστόσο, έληξε σε μία χρονιά, με αποτέλεσμα να την ξεχάσουμε και ούτε εμβόλιο ούτε κάποιο αποτελεσματικό αντι-ιικό φάρμακο να ανακαλυφθεί.

Δέκα χρόνια μετά, ήρθε η δεύτερη προειδοποίηση, πάλι με κορονοϊό (MERS) που προκαλεί πνευμονία. Αφετηρία και πάλι ήταν η νυχτερίδα, από την οποία μεταπήδησε ο ιός στην καμήλα, από εκεί στον καμηλιέρη κοκ. Ο ιός μεταδόθηκε σε τις χώρες της Μέσης Ανατολής και στη συνέχεια, μεταφέρθηκε με το αεροπλάνο σε όλο τον κόσμο. Η επιδημία αυτή συνεχίζεται, εντούτοις, κατά κάποιο τρόπο αγνοήσαμε και αυτήν την προειδοποίηση», ανέφερε ο κος Σαρόγλου.

Στελέχη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, επεσήμαναν κατά καιρούς την αναγκαιότητα  λήψης μέτρων, ώστε να μπορέσει ο κόσμος να αντιμετωπίσει μια πιθανή πανδημία. Όμως, τα κράτη δεν έλαβαν σοβαρά υπόψη τους τις προειδοποιήσεις, με αποτέλεσμα σήμερα να αδυνατούν να την διαχειριστούν.

«Δεν το πιστέψαμε και πολύ ή δεν υπήρχαν οι πόροι για την απαιτούμενη οργάνωση, οπότε, ύστερα από δύο προειδοποιήσεις, ήρθε η τρίτη επιδημία. Ξεκίνησε πάλι από την Κίνα, από μία λαϊκή αγορά, όπου εκτίθενται ζωντανά άγρια ζώα, τα οποία στη συνέχεια σφάζονται επί τόπου  -όχι με τις καλύτερες συνθήκες υγιεινής- και πωλούνται. Από εκεί μεταφέρθηκε σε όλο τον κόσμο, με αποτέλεσμα τη σημερινή πανδημία», σημείωσε ο καθηγητής

Ο κρίσιμος ρόλος του αεροπλάνου

Είναι γνωστό στους επιστήμονες ότι οι πανδημίες έχουν πολλές μορφές και συμβαίνουν τουλάχιστον μία φορά ανά αιώνα. Η τελευταία ήταν η ισπανική γρίπη, γύρω στο 1920, όπου πάνω από 20 εκατ. άνθρωποι κατέληξαν από λοίμωξη του αναπνευστικού, όπως συμβαίνει και με την τρέχουσα. Κοινό χαρακτηριστικό των σύγχρονων επιδημιών είναι η ταχύτητα εξάπλωσής τους.

«Για τη μεγάλη διασπορά του αιτίου μιας πανδημίας ευθύνεται κατά κύριο λόγο το αεροπλάνο. Αυτό το μεγάλο μέσο μεταφοράς και η ταχύτητα στην επικοινωνία των ανθρώπων είναι οι βασικοί παράγοντες που συντελούν στην ταχύτατη μετάδοση των παθογόνων αιτίων από τη μία χώρα στην άλλη. Απαιτούνται, λοιπόν, παγκοσμιοποιημένες δράσεις για να μπορέσουν να αντιμετωπιστούν τα βασικά αίτια μιας πανδημίας», σημείωσε ο κος Σαρόγλου.

«Οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι που ‘έρπουν’ τις τελευταίες δεκαετίες στον κόσμο μας, είναι η κλιματική αλλαγή, η διατροφική κρίση και η φτώχεια σε μεγάλες περιοχές του πλανήτη, που παρακινεί σε μεγάλη μετακίνηση των πληθυσμών. Εκτός από τα αεροπλάνα, για την ταχύτατη μετάδοση των παθογόνων ευθύνεται και η μετακίνηση μεγάλων μαζών ανθρώπων. Τα μεταναστευτικά κινήματα, τα οποία βλέπουμε σήμερα και ανατρέπουν την ισορροπία, είχαμε να τα δούμε πολλές δεκαετίες», ανέφερε από την πλευρά του ο  ομότιμος καθηγητής Οικονομικών της Υγείας, Ιωάννης Κυριόπουλος.

Η λύση

Τα κρουαζιερόπλοια και οι οίκοι ευγηρίας, κυρίως στην Ευρώπη, επιβεβαίωσαν κατά την πανδημία COVID-19 ότι αποτελούν ευάλωτους χώρους για εξάπλωση επιδημιών λοιμωδών νόσων, αναδεικνύοντας την ανάγκη για αλλαγές στον τρόπο επιτήρησής τους.

«Δύο πράγματα πρέπει να αλλάξουν για να προφυλαχτούμε. Το ένα είναι τα κρουαζιερόπλοια, στα οποία χρειάζεται άλλο σύστημα επιτήρησης, όσον αφορά τη δημόσια υγεία και τις επιδημίες.

Το δεύτερο είναι τα γηροκομεία και γενικά οι χώροι αυτοί όπου βρίσκονται ηλικιωμένοι με πολλά προβλήματα υγείας. Είναι ένα αδύνατο σημείο, όσον αφορά τα λοιμώδη νοσήματα, που πρέπει να το δούμε με πολλή προσοχή.

Ωστόσο, στο μέλλον πρέπει όλοι να εστιάζουμε όχι μόνο στην ατομική υγεία και τον άνθρωπο, αλλά να βλέπουμε τη φύση στο σύνολό της. Ποια είναι τα παθογόνα των ζώων και πώς μπορούμε να συνυπάρξουμε μ’ αυτά χωρίς να μεταπηδούν σ’ εμάς. Το ίδιο και με τη χλωρίδα και με το κλίμα. Όλα αυτά μαζί για να μπορέσουμε να προλάβουμε τις επόμενες πιθανές τέτοιες πανδημίες», σημείωσε ο κος Σαρόγλου.

Η πρόταση του καθηγητή συνίσταται σε αυτό που αποκαλείται «ενιαία υγεία», δηλαδή μια «ομπρέλα» κάτω από την οποία θα βρίσκονται όλες οι δράσεις για τη βελτίωση του περιβάλλοντος και την προβλεψιμότητα των μελλοντικών καταστροφών, όσο αυτό είναι δυνατό.

«Ο άνθρωπος πρέπει να συνεργαστεί και να κάνει το περιβάλλον του καλύτερο», κατέληξε ο καθηγητής.