Εγκληματικά “κενά” στην αντιμετώπιση των εγκεφαλικών επεισοδίων

Σοβαρούς κινδύνους για την υγεία και τη ζωή των ασθενών που έχουν υποστεί αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ενέχει η έλλειψη οργανωμένων μονάδων για την αντιμετώπισή του στη χώρα μας.

Παρότι γίνονται σποραδικές προσπάθειες, από μεμονωμένα νοσοκομεία και γιατρούς, η συντριπτική πλειονότητα των δομών που αναλαμβάνουν τα περιστατικά στην Ελλάδα δεν δύνανται να εφαρμόσουν τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες, με ολέθριες συνέπειες για  την υγεία των ασθενών. Οι υποτυπώδεις υπάρχουσες δομές, καλύπτουν λιγότερο από το 5% των εγκεφαλικών επεισοδίων στο σύνολο της χώρας, αυξάνοντας κατακόρυφα τα ποσοστά θνητότητας και αναπηρίας.

Στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι περίπου 35.000 αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια σημειώνονται κάθε χρόνο. Στον 1^ο χρόνο το 1/3 των ασθενών θα χάσει τη ζωή του, το 1/3 θα υποστεί αναπηρία και μόνο το 1/3 θα επανέλθει πλήρως. Στο σύνολο των περιστατικών, το 20% θα καταλήξει κατά τη διάρκεια του 1^ου μήνα.

Η πρόοδος που έχει σημειωθεί κατά τις τελευταίες δεκαετίες στο πεδίο της θεραπείας είναι μεγάλη, εντούτοις, η έλλειψη δομών περιορίζει στο ελάχιστο τις θεραπευτικές δυνατότητες.

«Στη χώρα μας δεν λειτουργούν οργανωμένες μονάδες αντιμετώπισης αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου. Μονάδα σημαίνει συγκεκριμένο τμήμα, του οποίου τα κρεβάτια είναι διαθέσιμα μόνο για ασθενείς με εγκεφαλικό, διαθέτει συγκεκριμένο εξοπλισμό, απασχολεί εξειδικευμένη ομάδα γιατρών και μόνιμες εκπαιδευμένες νοσηλεύτριες, οι οποίες ακολουθούν συγκεκριμένα πρωτόκολλα.

Αυτή τη στιγμή, υπάρχει μία μονάδα στο Γ.Ν.Α. Γεννηματάς η οποία λειτουργεί ικανοποιητικά καθώς και στο ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης και στο Αιγινήτειο, ενώ γίνονται κάποιες προσπάθειες στον Ευαγγελισμό και στο Τζάνειο. Εντούτοις, μονάδες που λειτουργούν σύμφωνα με τις προδιαγραφές που ορίζει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Εγκεφαλικών δεν υπάρχουν. Όσον αφορά στις ιδιωτικές δομές, ολοκληρωμένη μονάδα διαθέτει το Metropolitan Hospital, ενώ ανοιχτό είναι το ενδεχόμενο να συσταθεί ένα κέντρο -με περισσότερες θεραπευτικές δυνατότητες από αυτές των μονάδων- στο Ερρίκος Ντυνάν», αναφέρει ο πρόεδρος του Ελληνικού Οργανισμού Εγκεφαλικών, Κωνσταντίνος Βέμμος.

Σωτήρια η άμεση παρέμβαση

Η εισαγωγή σε οργανωμένη μονάδα εγκεφαλικών από μόνη της, ακόμη και αν δεν υποβληθεί ο ασθενής σε άλλη θεραπεία (θρομβόλυση ή θρομβεκτομή), μειώνει την αναπηρία και τη θνητότητα κατά 25-28%.

Η συχνότερη μορφή των εγκεφαλικών στη χώρα μας είναι τα ισχαιμικά, τα οποία αποτελούν πάνω από το 80% του συνόλου. Το 20-30% περιστατικών αντιμετωπίζεται με θρομβόλυση, ωστόσο, στη χώρα μας, εκτιμάται ότι χορηγείται μόλις στο 2%, τη στιγμή που το αντίστοιχο ποσοστό στην Αμερική ανέρχεται στο 15% ενώ σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες έχει φτάσει στο 20%.

«Αν ο ασθενής υποβληθεί σε θρομβόλυση μέσα στην πρώτη ώρα από τη στιγμή της έναρξης των συμπτωμάτων, οι πιθανότητες να αποτραπεί η αναπηρία ανέρχονται περίπου στο 60%. Εάν χορηγηθεί η θεραπεία εντός 4,5 ωρών, που είναι το όριο, το όφελος είναι κατά μέσο όρο 20%.

Λόγω της έλλειψης οργανωμένων δομών χάνεται πολύτιμος χρόνος. Το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από τη στιγμή που θα διακομιστεί ο ασθενής στα επείγοντα μέχρι να υποβληθεί σε αξονική τομογραφία κυμαίνεται από μισή έως μία ώρα, τη στιγμή που ο στόχος είναι το ένα τέταρτο», σημειώνει ο κος Βέμμος.

Χωρίς πρόσβαση η περιφέρεια

Βάσει των στοιχείων που προκύπτουν από τις καταγραφές, συγκριτικά με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, στην Ελλάδα δεν καθυστερούν οι ασθενείς να καταφθάσουν στο νοσοκομείο. Παρόλο που δεν έχουν διεξαχθεί σχετικές ενημερωτικές καμπάνιες, το 60 – 70% των περιστατικών, φτάνει στα επείγοντα εντός των τριών πρώτων ωρών, ποσοστά τα οποία δεν υστερούν αυτών της Αγγλίας και της Αμερικής.

Τα ποσοστά αυτά ισχύουν και για την Περιφέρεια, όπου όμως οι θεραπευτικές δυνατότητες είναι ελάχιστες, έως και μηδαμινές σε κάποιες περιοχές, καθιστώντας απαραίτητη τη διακομιδή των ασθενών σε δομές που χορηγούν τις θεραπείες.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Πελοποννήσου, της οποίας ο πληθυσμός ανέρχεται στο 1 εκατομμύριο. Κάθε χρόνο, σημειώνονται περίπου 3.000 – 3.500 εγκεφαλικά επεισόδια, εντούτοις, σε ολόκληρη την Περιφέρεια, δεν υπάρχει καμία έστω και υποτυπώδης μονάδα αντιμετώπισης των περιστατικών. Το ίδιο ισχύει και για την Ήπειρο.

Επιδημιολογική μελέτη που διεξήγαγε ο Ελληνικός Οργανισμός Εγκεφαλικών έδειξε ότι, στην Αρκαδία, από το 1994 έως το 2015 ο αριθμός των περιστατικών εγκεφαλικών επεισοδίων δεν έχει μεταβληθεί, ενώ η θνητότητα του 1^ου μήνα, η οποία αποτελεί δείκτη της αποτελεσματικής παρέμβασης, μειώθηκε μόνο κατά 6%, παρά την πρόοδο που σημειώθηκε στον τομέα της θεραπείας. Το ποσοστό αυτό είναι αναμενόμενο, δεδομένου ότι στο νομό ούτε ολοκληρωμένες μονάδες υπάρχουν, ούτε η ενδεδειγμένη θεραπεία χορηγείται.

Όπως αναφέρει ο κος Βέμμος, έχουν επανειλημμένως κατατεθεί προτάσεις για τη δημιουργία μονάδων, ενώ ο Ελληνικός Οργανισμός Εγκεφαλικών έχει εδώ και χρόνια προτείνει τη θέσπιση εξειδίκευσης «stroke medicine» για τις ειδικότητες που εμπλέκονται, προκειμένου να διασφαλιστεί η υψηλή κατάρτιση των θεραπόντων ιατρών που αναλαμβάνουν τα περιστατικά.

«Τα νοσοκομεία νοσηλεύουν τα περιστατικά χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να τα θεραπεύσουν. Στον ιδιωτικό τομέα, υπάρχουν ήδη περιπτώσεις ασθενών ή συγγενών που έχουν προσφύγει στη Δικαιοσύνη για το ζήτημα αυτό, ενώ σύντομα αναμένεται να γίνουν εμφανή τέτοιου είδους φαινόμενα και στο δημόσιο τομέα», σημειώνει.

Σύμφωνα με πληροφορίες του mononews.gr η νέα ηγεσία του υπουργείου Υγείας, έχει ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον για την αντιμετώπιση της σοβαρής αυτής παθογένειας του συστήματος Υγείας.  Προς το παρόν, όμως, παραμένει σε θεωρητικό επίπεδο.