Ridge House: Μια άγκυρα στους βράχους της Αντιπάρου

Το γραφείο AREA, Architecture Research Athens ανέλαβε το σχεδιασμό μίας μοναδικής εξοχικής κατοικίας στην Αντίπαρο, που αγκυρώνεται στο βράχο με τη μορφή ενός καμπύλου αναλημματικού τοίχου που ακολουθεί τις υψομετρικές καμπύλες του φυσικού εδάφους.

Η κατοικία βρίσκεται στο κέντρο πέντε οικοπέδων, κατά μήκος μιας φυσικής κορυφογραμμής στην τοπογραφία, στη δυτική ακτή της Αντιπάρου. Η μεγάλη πρόκληση της περίοπτης θέσης αντιμετωπίζεται αντίστροφα ως θέση απόκρυψης και ενσωμάτωσης στο τοπίο. Η κατοικία αγκυρώνεται στο βράχο με τη μορφή ενός καμπύλου αναλημματικού τοίχου που ακολουθεί τις υψομετρικές καμπύλες του φυσικού εδάφους.

Αυτή η πέτρινη ραχοκοκαλιά ενσωματώνει μία σειρά από υπόσκαφους χώρους υποστήριξης και ξενώνες, προσανατολισμένους με θέα τη θάλασσα, κρυμμένους κάτω από φυτευμένες οροφές. Από τον καμπύλο τοίχο προβάλλει μια πέργκολα από ανεστραμμένα δοκάρια – το μόνο στοιχείο της κατοικίας που ξεχωρίζει πάνω στην πλαγιά.

Προστατευμένοι κάτω από τα δοκάρια της πέργκολας, οι κύριοι χώροι διημέρευσης καταλαμβάνουν το χώρο ανάμεσα σε μια διασπορά μονολιθικών όγκων. Η γλυπτική ποιότητα των συμπαγών αυτών τοίχων, οργανωμένων σε μια παιγνιώδη γεωμετρική σύνθεση, φέρνει στο νου την ανεξάντλητη πλαστικότητα της λαϊκής κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής.

Άλλοτε προβάλλοντας έξω από τα όρια της πέργκολας, άλλοτε συνδεόμενοι με το βράχο, οι μονολιθικοί όγκοι φαίνεται να διαλύουν την υλική συνέχεια της κατοικίας.

Αντίθετα, είναι η εναλλαγή του κενού με το πλήρες που διαμορφώνει το συνδετικό ιστό, σαν ένα αρχιπέλαγος, όπου το μέσα και το έξω διαπλέκονται κάτω από ένα συνεχές φωτός και σκιάς.

Η εμπειρία της κυκλοφορίας μέσα στο σπίτι είναι αυτή της περιπλάνησης σε έναν λαβύρινθο, όπως σε ένα κυκλαδίτικο χωριό, όπου υβριδικές μορφές εκπλήσσουν συνεχώς τον επισκέπτη. Το σπίτι έχει να κάνει με μία προσεκτικά ενορχηστρωμένη «κίνηση», ώστε να επιτρέπει σε πολλούς χρήστες (ιδιοκτήτες, επισκέπτες, προσωπικό) να το κατοικούν ταυτόχρονα, με διαφορετικούς βαθμούς επαφής και διαχωρισμού.

Ένα λεξιλόγιο «θραυσμάτων» συμπληρώνεται με την εισαγωγή αυτόνομων σχηματισμών (όπως κίονες από εμφανές σκυρόδεμα και πολυάριθμα συμπαγή μαρμάρινα στοιχεία και βάθρα), που θυμίζουν τα ιστορικά σπόλια των παραδοσιακών ελληνικών οικισμών. Μια σειρά από υπαίθριους χώρους με διαφορετικές χρήσεις, συνδέουν την κύρια κατοικία με πέντε ξεχωριστούς ξενώνες: η κύρια αυλή της εισόδου, το μονοπάτι πάνω από το σπίτι, το υπαίθριο καθιστικό στο δώμα, ο κρυφός κήπος πίσω από το κεντρικό υπνοδωμάτιο, η βυθισμένη αυλή με την ελιά στο υπόγειο, τα διάσπαρτα υπαίθρια ντους και άλλα.

Ιδιαίτερα σημαντική για τη βιωσιμότητα του κτιρίου, είναι η εκτεταμένη χρήση θερμικής μάζας, που μειώνει την εξάρτηση από τα μηχανικά συστήματα ψύξης, ενώ τα τοπικά υλικά, συμπεριλαμβανομένης της πέτρας, του μαρμάρου και της καλαμωτής, είχαν προτεραιότητα όπου αυτό ήταν δυνατό. Παρομοίως, η φύτευση τόσο των δωμάτων όσο και του περιβάλλοντος χώρου αποτελείται από χαρακτηριστικά είδη μεσογειακής βλάστησης. Επιπλέον, μια εις βάθος μελέτη ανέμου κατεύθυνε την τοποθέτηση και την οργάνωση του σπιτιού, εξισορροπώντας τη διπλή ανάγκη για προστασία αλλά και εξωστρέφεια.