Χωρίς επιδότηση και κρατική ενίσχυση αλλά αξιοποιώντας το εργαλείο των Συμβολαίων Διαφοράς (Contracts for Difference – CfDs) που έχει προτείνει η Κομισιόν, η ελληνική βιομηχανία έχει μια μεγάλη ευκαιρία να αντιμετωπίσει το χρόνιο πρόβλημα του ενεργειακού κόστους, που τη βάζει σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με τους Ευρωπαίους ανταγωνιστές της.

Η ελληνική βιομηχανία,  βρέθηκε αντιμέτωπη τα τελευταία χρόνια με εκρηκτικές διακυμάνσεις στις τιμές της χονδρεμπορικής αγοράς και ακόμη και σήμερα το ενεργειακό κόστος της εξαρτάται από την τιμή της χονδρεμπορικής στο Χρηματιστήριο Ενέργειας.  Η σταθερότητα στην τιμή της ενέργειας που καλείται να καταβάλει για να λειτουργεί  αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητάς της. Ιδίως οι κλάδοι υψηλής κατανάλωσης – μεταλλουργία, χημικά, τσιμέντο, χαλυβουργία – έχουν επισημάνει επανειλημμένα ότι χωρίς σταθερά ενεργειακά συμβόλαια, το κόστος παραγωγής τους καθιστά ασύμφορη τη λειτουργία στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες χώρες της ΕΕ.

1

Ο νέος μηχανισμός στήριξης του ενεργειακού κόστους για τη βιομηχανία, με βάση το μοντέλο που έχει ήδη εφαρμοστεί στην Ιταλία, υπόσχεται ανταγωνιστική τιμή ενέργειας και επιστροφή του οφέλους αυτού από τη βιομηχανία, σε βάθος 20ετίας. Το κόστος για την πρώτη τριετία υπολογίζεται έως τα 250 εκατ. ευρώ ετησίως, ποσό που κρίνεται διαχειρίσιμο σε σχέση με τα πολλαπλά οφέλη για την οικονομία και τη βιομηχανία.

Το μοντέλο αυτό, αναφέρουν πηγές, το έχουν εισηγηθεί οι αρμόδιοι υπουργοί Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης, Ανάπτυξης Τάκης Θεοδωρικάκος και Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου στο Μέγαρο Μαξίμου τονίζοντας ότι δεν εμπίπτει στο καθεστώς των κρατικών ενίσχυσεων και έχει και προηγούμενο σε ευρωπαϊκή χώρα.

Στο σχήμα αναμένεται να ενταχθούν περίπου 7,4 TWh ενεργοβόρων καταναλωτών (κατ’ εκτίμηση 60 καταναλωτές) Υψηλής και Μέσης Τάσης, εφαρμόζοντας οριζόντια κριτήρια που ήδη ισχύουν στην ελληνική νομοθεσία.

Σταθερό κόστος ενέργειας για τριετία

Με βάση το ιταλικό παράδειγμα, οι ενεργοβόρες βιομηχανίες αποκτούν πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια σε σταθερή τιμή της τάξης των 55 €/MWh, για μία τριετία. Η ενέργεια παρέχεται μέσω του ΔΑΠΕΕΠ, ο οποίος στην Ελλάδα διαχειρίζεται περίπου 18 TWh από ΑΠΕ σε ετήσια βάση, επαρκείς για να καλύψουν τη συνολική κατανάλωση των ενεργοβόρων καταναλωτών (περίπου 7 TWh). Έτσι, εξασφαλίζεται όχι μόνο σταθερό και χαμηλό ενεργειακό κόστος, αλλά και ασφάλεια προμήθειας με προφίλ βασικού φορτίου (baseload).

Επιστροφή μέσω ΑΠΕ σε βάθος 20ετίας

Το όφελος που λαμβάνουν οι βιομηχανίες την πρώτη τριετία δεν παραμένει «δώρο». Επιστρέφεται σε βάθος 20 ετών μέσω της ανάπτυξης νέων έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Συγκεκριμένα, οι βιομηχανίες θα πρέπει είτε να κατασκευάσουν είτε να χρηματοδοτήσουν έργα ΑΠΕ, σε συνεργασία ή όχι με παραγωγούς, ώστε να αποδώσουν την ενέργεια που έλαβαν σε χαμηλή τιμή.

Για το ήμισυ της παραγόμενης ισχύος από τα νέα έργα προβλέπεται εφαρμογή Συμβολαίου Διαφοράς με μια σταθερή τιμή, ώστε η αξία της ενέργειας να «επιστραφεί» στο σύστημα. Το υπόλοιπο μπορεί να ενταχθεί σε μακροχρόνια PPAs, ενισχύοντας την ευελιξία και τη χρηματοδοτική σταθερότητα των επιχειρήσεων.

Με αυτόν τον τρόπο, ο μηχανισμός συνδέει τη στήριξη της βιομηχανίας με την επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης, δημιουργώντας ισχυρό επενδυτικό κίνητρο για νέα έργα ΑΠΕ.

Το ιταλικό προηγούμενο και η στάση της Κομισιόν

Η Ιταλία προχώρησε στην εφαρμογή του μέτρου τον Ιούλιο του 2024 χωρίς να ζητήσει εκ των προτέρων έγκριση από την Κομισιόν. Ωστόσο, η κίνηση αυτή προκάλεσε έντονες συζητήσεις στις Βρυξέλλες, με Ευρωβουλευτές και βιομηχανικούς συνδέσμους να ζητούν διευκρινίσεις. Η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού απέστειλε επιστολή διερεύνησης τον Σεπτέμβριο του 2024, και μετά από πολύμηνες διαβουλεύσεις, η ιταλική πλευρά παρείχε οικονομικά στοιχεία που αποδείκνυαν ότι η «επιδότηση» της πρώτης τριετίας αντισταθμίζεται πλήρως από την επιστροφή ενέργειας σε βάθος 20ετίας.

Στις 27 Ιουνίου 2025, η Κομισιόν εξέδωσε comfort letter, κρίνοντας το μέτρο συμβατό με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων. Η εξέλιξη αυτή θεωρείται κομβική και για την Ελλάδα, καθώς προσφέρει ένα νομικά ασφαλές προηγούμενο για την εφαρμογή αντίστοιχου σχήματος.

Το ελληνικό σχέδιο

Τα υπουργεία Ανάπτυξης και Ενέργειας που εμπλέκονται στο Σχέδιο, εξετάζουν  να ακολουθήσουν την ίδια στρατηγική: πρώτα εφαρμογή του μέτρου με εθνική νομοθέτηση και, αν χρειαστεί, παροχή εκ των υστέρων διευκρινίσεων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η εφαρμογή του μηχανισμού θα υλοποιηθεί μέσα από νέες επενδύσεις σε ΑΠΕ, οι οποίες θα λάβουν άδεια λειτουργίας μετά την έναρξη ισχύος του μέτρου, και θα συνδεθούν με PPAs που θα συνάψουν οι βιομηχανίες. Με αυτόν τον τρόπο, η στήριξη δεν θα περιοριστεί μόνο στη μείωση του κόστους, αλλά θα τροφοδοτήσει ένα νέο κύμα πράσινων επενδύσεων στη χώρα.

Η πρωτοβουλία εντάσσεται στη στρατηγική της κυβέρνησης να δώσει απαντήσεις στο διαχρονικό αίτημα της βιομηχανίας για φθηνότερο ρεύμα, ενώ παράλληλα να αποδείξει στην ΕΕ ότι η πράσινη μετάβαση μπορεί να συμβαδίσει με την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας.

Αν τελικά υλοποιηθεί, η Ελλάδα θα αποτελέσει τη δεύτερη χώρα της Ευρώπης που εφαρμόζει τον συγκεκριμένο μηχανισμό, δίνοντας το μήνυμα ότι τα κράτη-μέλη μπορούν να σχεδιάζουν καινοτόμα εργαλεία που υπηρετούν ταυτόχρονα τη βιομηχανία και την πράσινη ανάπτυξη.