Ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (ΒΟΑΚ), αξίας 350 εκατ. και το μεγαλύτερο έργο οδικής υποδομής που υλοποιείται αυτή την περίοδο στην Ελλάδα, βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο των εξελίξεων. Με δύο αποφάσεις του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, που αφορούν τα τμήματα Χερσόνησος – Νεάπολη και Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος, επιβεβαιώνεται ότι οι καθυστερήσεις στην παράδοση των χώρων κατασκευής και στην ολοκλήρωση των απαλλοτριώσεων έχουν οδηγήσει σε παρατάσεις προθεσμιών και αποζημιώσεις ύψους 145 εκατομμυρίων προς τους αναδόχους κατασκευαστές ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και ΑΚΤΩΡ.

Υπενθυμίζεται ότι και τα δύο έργα χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο ολοκληρώνεται τον Αύγουστο του 2026, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη για ταχεία πρόοδο των εργασιών, ώστε να τηρηθούν τα προβλεπόμενα ορόσημα και να μην υπάρξει απώλεια χρηματοδότησης. Ειδικά για τον ΒΟΑΚ, προβλέπεται συνολική συνεισφορά περίπου 450 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης  εκ των οποίων τα 200 εκατ. αφορούν τη σύμβαση παραχώρησης, την οποία έχει αναλάβει η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ.

1

Χερσόνησος – Νεάπολη

Σύμφωνα με την πρώτη απόφαση του Υπουργείου, εγκρίθηκε παράταση  16,3 μηνών, από 20-04-2027 σε 30-08-2028, στο χρονοδιάγραμμα του έργου Χερσόνησος – Νεάπολη, το οποίο εκτελείται μέσω Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) από την εταιρεία «ΠΑΣΙΦΑΗ ΟΔΟΣ Α.Ε.», στην οποία συμμετέχουν οι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις και ΑΚΤΩΡ.

Η απόφαση βασίζεται στη διαπίστωση ότι το Δημόσιο καθυστέρησε να παραδώσει στον ανάδοχο τις απαλλοτριωμένες εκτάσεις, πράγμα που, σύμφωνα με τη σύμβαση σύμπραξης, συνιστά «γεγονός αποζημίωσης». Σύμφωνα με την απόφαση η προγραμματισμένη ημερομηνία διαθεσιμότητας υπηρεσιών μετατίθεται από τις 21 Απριλίου 2027 στις 11 Ιουλίου 2028, ενώ η απώτερη ημερομηνία ολοκλήρωσης παρατείνεται έως τις 11 Ιουλίου 2029.

Το Υπουργείο αναγνωρίζει ότι η καθυστέρηση δεν οφείλεται στον Ιδιωτικό Φορέα Σύμπραξης (ΙΦΣ), αλλά αποκλειστικά σε ευθύνες του Δημοσίου. Παράλληλα, αποδέχεται το δικαίωμα του ΙΦΣ να αποζημιωθεί για τις πραγματικές πρόσθετες δαπάνες που προκλήθηκαν από τη χρονική καθυστέρηση.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει ήδη υποβάλει ο ανάδοχος, η εκτιμώμενη μεταβολή κόστους ανέρχεται σε 124,5 εκατομμύρια ευρώ – εκ των οποίων 112 εκατ. ευρώ αφορούν το κατασκευαστικό σκέλος και 12,2 εκατ. ευρώ τον Ιδιωτικό Φορέα Σύμπραξης. Το τελικό ύψος της αποζημίωσης θα καθοριστεί μετά την αξιολόγηση των δικαιολογητικών από την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου.

Παρά την καθυστέρηση, η διάρκεια λειτουργίας του έργου παραμένει στα 26 έτη από την ημερομηνία διαθεσιμότητας, όπως προβλέπεται στη Σύμβαση ΣΔΙΤ. Αυτό σημαίνει ότι το συνολικό χρονοδιάγραμμα της παραχώρησης δεν αλλάζει — απλώς μετατοπίζεται χρονικά η έναρξη λειτουργίας.

Το τμήμα Χερσόνησος – Νεάπολη έχει μήκος 22,4 χιλιομέτρων και περιλαμβάνει τη δημιουργία νέου αυτοκινητοδρόμου με δύο λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση και Λωρίδα Έκτακτης Ανάγκης, καθώς και παράπλευρο και κάθετο δίκτυο συνολικού μήκους 9,7 χιλιομέτρων. Το έργο, προϋπολογισμού 350 εκατ. ευρώ  χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και θεωρείται κρίσιμο για την αναβάθμιση των μεταφορών στην ανατολική Κρήτη.

Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος

Την ίδια στιγμή, το Υπουργείο Υποδομών ενέκρινε και αποζημίωση ύψους 20.1 εκατ. ευρώ για το έργο Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος, που εκτελείται από την ΑΚΤΩΡ Α.Τ.Ε.. Η αποζημίωση καλύπτει καθυστερήσεις του Δημοσίου κατά την περίοδο 17 Φεβρουαρίου 2023 έως 3 Ιουλίου 2025, λόγω υπερημερίας στην εκπλήρωση των συμβατικών του υποχρεώσεων.

Η δαπάνη καλύπτεται από το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων 2025 και χρηματοδοτείται μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Μετά τη ρύθμιση αυτή, ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου αυξάνεται σε 177,16 εκατ. ευρώ, από 157,04 εκατ. ευρώ που ήταν η αρχική σύμβαση.

Το έργο Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος, μήκους περίπου 14,5 χιλιομέτρων, θεωρείται ένα από τα πιο ώριμα και προχωρημένα τμήματα του ΒΟΑΚ. Με την ολοκλήρωσή του, που αναμένεται έως τον Ιούνιο του 2026, θα παραδοθεί ένας σύγχρονος αυτοκινητόδρομος δύο λωρίδων και Λωρίδας Έκτακτης Ανάγκης ανά κατεύθυνση, πλάτους 22,5 μέτρων, με τρεις ανισόπεδους κόμβους σε Νεάπολη, Λίμνες και Άγιο Νικόλαο.

Οι δύο αποφάσεις αναδεικνύουν ένα ευρύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα μεγάλα έργα υποδομής στην Ελλάδα: τις καθυστερήσεις από το Δημόσιο στην ολοκλήρωση απαλλοτριώσεων, στην αδειοδότηση και στην παράδοση των εργοταξίων. Οι καθυστερήσεις αυτές δεν επηρεάζουν μόνο τα χρονοδιαγράμματα, αλλά προκαλούν και ουσιαστικές οικονομικές επιβαρύνσεις, καθώς οι ανάδοχοι έχουν δικαίωμα αποζημίωσης για το επιπλέον κόστος.

Η πλευρά του υπουργείου αναφέρει πως οι παρατάσεις κρίθηκαν «τεχνικά αναγκαίες και θεσμικά προβλεπόμενες», προκειμένου να διασφαλιστεί η ομαλή εξέλιξη των έργων και να αποφευχθούν δικαστικές εμπλοκές που θα μπορούσαν να καθυστερήσουν περαιτέρω την πρόοδο. Ενώ, από την πλευρά των αναδόχων, εκτιμάται ότι η αναθεώρηση των προθεσμιών θα επιτρέψει την «πλήρη επιχειρησιακή ετοιμότητα των έργων με ασφάλεια και βιώσιμο τρόπο».

Τέλος, όσον αφορά το βασικό και μεγαλύτερο τμήμα του ΒΟΑΚ, το σκέλος Χανιά – Ηράκλειο 157 χιλιομέτρων και προϋπολογισμού  1,7 δισ. ευρώ, η σύμβαση παραχώρησης έχει ήδη υπογραφεί με το Δημόσιο, το χρηματοοικονομικό κλείσιμο είναι εκπληρωμένο κλείσιμο και η  έναρξη της παραχώρησης τοποθετείται στις αρχές του 2026.

Ο ΒΟΑΚ αποτελεί έργο–ορόσημο για την Κρήτη και συνολικά για την ελληνική οικονομία. Η ολοκλήρωση των τμημάτων Χερσόνησος – Νεάπολη και Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος θα διασφαλίσει την πλήρη σύνδεση της ανατολικής Κρήτης με το υφιστάμενο δίκτυο του αυτοκινητοδρόμου, μειώνοντας τον χρόνο μετακίνησης, ενισχύοντας την οδική ασφάλεια και συμβάλλοντας στην ανάπτυξη του τουρισμού και της περιφερειακής οικονομίας.

Ωστόσο, οι διαδοχικές καθυστερήσεις δείχνουν ότι το έργο εξακολουθεί να αντιμετωπίζει θεσμικά και διοικητικά εμπόδια, τα οποία μεταφράζονται σε αυξήσεις κόστους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Παρά τις δυσκολίες, το Υπουργείο Υποδομών επιμένει ότι το έργο προχωρά «εντός θεσμικού πλαισίου», με στόχο την ολοκλήρωση όλων των τμημάτων του ΒΟΑΚ μέσα στην επόμενη δεκαετία.

Διαβάστε επίσης:

ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ: Αγώνας δρόμου για την έναρξη παραχώρησης στον ΒΟΑΚ – Ανοιχτή η είσοδος για νέους μετόχους

Ταχιάος: Επίσκεψη εργασίας στην Κρήτη για τον ΒΟΑΚ και τον Αερολιμένα Ηρακλείου

ΑΚΤΩΡ: Έρχεται η ΑΚΤΩΡ Ενέργειας – Στο τραπέζι νέες εξαγορές