Τα κόλπα των πολυεθνικών για να ανεβάζουν τις τιμές – Τι δείχνει το πρόστιμο-μαμούθ στη Mondelez

Τον περασμένο Οκτώβριο δια στόματος του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με την περιβόητη φράση «η Ελλάδα δεν είναι  μπανανία»  δόθηκε το σήμα για τη μάχη κατά των πολυεθνικών στην Ελλάδα.

Λίγο νωρίτερα είχε προηγηθεί η δημοσιοποίηση έρευνας της Επιτροπής Ανταγωνισμού για τις τιμές βρεφικού γάλακτος που ανέδειξε μέσα από τη σύγκριση ίδιων προϊόντων,  την Ελλάδα ως την ακριβότερη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Έξι μήνες μετά και αφού έχουν προηγηθεί νομοθετικές παρεμβάσεις στην αγορά αλλά και μπαράζ προστίμων στις πολυεθνικές (και όχι μόνο) που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας το ζήτημα έχει πάρει ευρωπαϊκές διαστάσεις.

Και αφορά σε ένα διαχρονικό δομικό πρόβλημα της αγοράς και το οποίο έχει να κάνει στην τιμολόγηση από τις πολυεθνικές με διαφορετικό τρόπο από χώρα σε χώρα, περιορίζοντας στην πραγματικότητα τον ανταγωνισμό και επιβαρύνοντας τους καταναλωτές.

Η παρέμβαση του πρωθυπουργού στην πρόεδρο της Κομισιόν για την αλλαγή του ευρωπαϊκού ρυθμιστικού πλαισίου, που αφορά στο θέμα αυτό έφερε και πάλι στο προσκήνιο μια προβληματική πρακτική που έχει επισημανθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέσα από έρευνα που έχει διενεργήσει από το 2020 η ΕΕ και από την οποία προκύπτει ότι η απώλεια των ευρωπαίων καταναλωτών είναι τουλάχιστον 14 δισ. ετησίως.

«Το πρόβλημα της ακρίβειας έχει εθνικές ιδιαιτερότητες αλλά το αντιμετωπίζουν και τα υπόλοιπα μέλη της ευρωζώνης. Θα εξηγήσω γιατί είναι πιο επώδυνο στην πατρίδα μας και γι‘ αυτό με επιστολή στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ζήτησα παρέμβαση της ΕΕ» είπε χθες ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης από το βήμα της Βουλής κατά τη συζήτηση για την ακρίβεια.

Οι γεωγραφικοί περιορισμοί

Και συμπλήρωσε: «Οι κολοσσοί του εμπορίου δεν μπορούν και δεν πρέπει να θέτουν γεωγραφικούς περιορισμούς ως προς τον εφοδιασμό του λιανεμπορίου και να κρατούν υψηλά τις τιμές σε χώρες με υψηλά μερίδια αγοράς. Δεν γίνεται το ίδιο προϊόν να διατίθεται με τόσο διαφορετικές τιμές. Είναι κερδοσκοπική τακτική και απαιτεί ευρωπαϊκή απάντηση».

Άλλωστε είναι γνωστό ότι και στην Ελλάδα η διαφορετική τιμολόγηση από χώρα σε χώρα και οι σημαντικά υψηλότερες τιμές στην Ελλάδα για το ίδιο προϊόν έχει αποτυπωθεί και σε έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού που είχε πραγματοποιηθεί τον Ιανουάριου του 2023, δηλαδή πριν από 16 μήνες. Είχε αποκαλύψει ότι οι Έλληνες πλήρωναν τότε ακριβότερα έως και 361% τα απορρυπαντικά ρούχων στην Ελλάδα σε σχέση με τη φθηνότερη χώρα της Ε.Ε.

Βασικό συστατικό της προβληματικής τιμολόγησης που πυροδοτεί την ακρίβεια σε μια περίοδο με τις πρωτόγνωρες πληθωριστικές πιέσεις να συμπιέζουν τα εισοδήματα των ευρωπαίων καταναλωτών είναι οι γεωγραφικοί περιορισμοί που θέτουν οι κολοσσοί του λιανεμπορίου.

Οι εδαφικοί αυτοί περιορισμοί (territorial supply constraints – TSCs) που επιβάλλουν οι πολυεθνικές  με διαφορετικές ζώνες τιμολόγησης, διαφορετική ποιότητα ή περιεχόμενο, διαφορετικό μέγεθος συσκευασίας ακόμη και διαφορετική επωνυμία για το ίδιο προϊόν είναι αυτοί που… βλάπτουν σοβαρά τους καταναλωτές.

Ωφελούν δε τις πολυεθνικές οι οποίες εκμεταλλευόμενες διάφορα γραφειοκρατικά τερτίπια μπορεί να τιμολογούν διαφορετικά τα προϊόντα τους στην Ελλάδα από ό,τι στη Γερμανία. Και να στοιχίζει το ίδιο προϊόν τελικά πιο ακριβά στην Ελλάδα, από ό,τι μπορεί να στοιχίζει σε μία άλλη αγορά.

Η πρακτική της Mondelēz

Το πρόστιμο μαμούθ πάνω από 300 εκατ. ευρώ στην αμερικανική πολυεθνική Mondelez για παρεμπόδιση του διασυνοριακού εμπορίου σοκολάτας, μπισκότων και προϊόντων καφέ μεταξύ κρατών-μελών, κατά παράβαση των κανόνων ανταγωνισμού της ΕΕ καταδεικνύει το πώς μπορούν να λειτουργούν οι αθέμιτες πρακτικές.

Η έρευνα της επιτροπής διαπίστωσε ότι η Mondelez συμμετείχε σε είκοσι δύο αντιανταγωνιστικές συμφωνίες ή εναρμονισμένες πρακτικές, κατά παράβαση του άρθρου 101 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης («ΣΛΕΕ»), με:

• Περιορισμό των περιοχών ή των πελατών στους οποίους επτά πελάτες χονδρικής (έμποροι/«μεσίτες») θα μπορούσαν να μεταπωλήσουν τα προϊόντα της Mondelēz. Μια συμφωνία περιλάμβανε επίσης μια διάταξη που έδινε εντολή στον πελάτη της Mondelēz να εφαρμόζει υψηλότερες τιμές για τις εξαγωγές σε σύγκριση με τις εγχώριες πωλήσεις. Αυτές οι συμφωνίες και οι εναρμονισμένες πρακτικές πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 2012 και 2019 και κάλυψαν όλες τις αγορές της ΕΕ.
• Αποτροπή δέκα αποκλειστικών διανομέων που δραστηριοποιούνται σε ορισμένα κράτη μέλη από το να απαντούν σε αιτήματα πώλησης από πελάτες που βρίσκονται σε άλλα κράτη μέλη χωρίς προηγούμενη άδεια από τη Mondelēz. Αυτές οι συμφωνίες και πρακτικές πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 2006 και 2020 και κάλυψαν όλες τις αγορές της ΕΕ.

Η Επιτροπή διαπίστωσε επίσης ότι, μεταξύ 2015 και 2019, η Mondelēz έκανε κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της, κατά παράβαση του άρθρου 102 της ΣΛΕΕ, με:

• Άρνηση παροχής μεσολαβητή στη Γερμανία για να αποτρέψει τη μεταπώληση προϊόντων ταμπλέτας σοκολάτας στην Αυστρία, στο Βέλγιο, στη Βουλγαρία και στη Ρουμανία όπου οι τιμές ήταν υψηλότερες.
• Διακοπή της προμήθειας προϊόντων ταμπλέτας σοκολάτας στην Ολλανδία για να αποτραπεί η εισαγωγή τους στο Βέλγιο, όπου η Mondelēz πουλούσε αυτά τα προϊόντα σε υψηλότερες τιμές.

Το ζήτημα της αντιμετώπισης της πρακτικής κάποιων πολυεθνικών να αναγκάζουν  τους λιανοπωλητές να πληρώνουν πολύ διαφορετικές τιμές για το ίδιο επώνυμο προϊόν δεν τίθεται μόνο από την Ελλάδα αλλά και άλλες ευρωπαϊκές χώρες που αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα.

«Δεν είναι κάτι που ζητά μόνο η Ελλάδα αλλά τουλάχιστον επτά ακόμα χώρες» όπως είπε χθες ο κ. Μητσοτάκης αναφέροντας ότι  «τώρα αναδείχθηκε σε όλη του την ένταση το πρόβλημα και πως και η ίδια η Ευρώπη αιφνιδιάστηκε από την πρωτόγνωρη αύξηση τιμών».

Διαβάστε επίσης:

Ραγδαίες εξελίξεις μετά την Mondelez: Ελλάδα και 7 χώρες κατά των πολυεθνικών για την ακρίβεια

Mondelez: Οι παράνομες πρακτικές και το πρόστιμο 337,5 εκατ. ευρώ για τον κολοσσό με τις διάσημες σοκολάτες

Mondelez: Βαρύ πρόστιμο 337,5 εκατ. ευρώ – Πώς «φούσκωνε» τις τιμές σε γνωστές σοκολάτες και μπισκότα