Πόσο θα κοστίσουν στις τράπεζες της Ευρωζώνης τα αρνητικά επιτόκια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας; Σε αυτό το ερώτημα επιχειρεί να απαντήσει η Bank of America Merrill Lynch σε ενημερωτικό της σημείωμα προς τους πελάτες της.

Η έκθεση περιλαμβάνει ενδιαφέροντα στοιχεία, όπως ότι στα τέλη του 2014, όταν εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά αρνητικά επιτόκια στην Ευρωζώνη, το ετήσιο κόστος για τις τράπεζες της ζώνης του ευρώ υπολογιζόταν στα 200 εκατ. ευρώ περίπου. Πόσο είναι σήμερα αυτό το κόστος; Δεκαπλάσιο, αγγίζοντας τα 2 δις ευρώ…

Επιπλέον, οι αναλυτές της Bank of America εκτιμούν πως ένα αρνητικό επιτόκιο καταθέσεων 100 bps (η ΕΛΤ μείωσε το επιτόκιο καταθέσεών της την Πέμπτη κατά 10 bps, στο -0,4%) θα στοίχιζε στις τράπεζες 20 δις ευρώ ετησίως το 2018.

Και την ίδια στιγμή που η πολιτική της ΕΚΤ κοστίζει δισεκατομμύρια στις ευρωπαϊκές τράπεζες, η Bank of America θεωρεί επιπλέον πως με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται καταθέσεις στο τραπεζικό σύστημα – ακριβώς το αντίθετο δηλαδή από αυτό που θέλει να πετύχει η ΕΚΤ.

Όπως δείχνει το παρακάτω διάγραμμα του ValueWalk, όταν εισήχθησαν τα αρνητικά επιτόκια υπήρχαν περιουσιακά στοιχεία αξίας μόνο 100 δις ευρώ (συγκριτικά με τον συνολικό ισολογισμό του τραπεζικού συστήματος της Ευρώπης, που είναι γύρω στα 30 τρις ευρώ) που ξεπερνούσαν το όριο πλεοναζόντων αποθεμάτων πάνω από το οποίο επιβάλλονται τα αρνητικά επιτόκια. Ωστόσο, έκτοτε το ποσό αυτό πλησιάζει πλέον τα 700 δις ευρώ.

Η Bank of America αποδίδει την «έκρηξη» αυτή σε μία προβληματική σχέση προσφοράς-ζήτησης στην ποσοτική χαλάρωση:

«Πιστεύουμε πως στην καρδιά αυτής της αύξησης βρίσκεται η ποσοτική χαλάρωση. Η ποσοτική χαλάρωση δημιουργεί καταθέσεις στο τραπεζικό σύστημα. Αν πυροδοτήσει σημαντική επιπλέον ζήτηση για δάνεια ή περιουσιακά στοιχεία με ρίσκο στην οικονομία, αυτές μπορεί να μειωθούν ξανά σε βάθος χρόνου, καθώς γίνονται τέτοιες επενδύσεις. Ωστόσο, στο βαθμό που η ποσοτική χαλάρωση προτρέχει της αυξημένης ζήτησης, οι καταθέσεις μένουν στους ισολογισμούς των τραπεζών».

Συνοψίζοντας, η Bank of America επισημαίνει πως η ποσοτική χαλάρωση και τα αρνητικά επιτόκια ήδη προκαλούν πρόβλημα στα εισοδήματα των τραπεζών και οποιαδήποτε περαιτέρω κίνηση σε αρνητικό έδαφος (όπως αυτή που μόλις έκανε η ΕΚΤ) θα επιταχύνει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες.

Ένα αρνητικό επιτόκιο -30 bps κόστιζε στην τραπεζική βιομηχανία της Ευρώπης 2 δις ευρώ το χρόνο σε χαμένο εισόδημα λόγω των πλεοναζόντων αποθεμάτων ύψους 672 δις ευρώ. Υποθέτοντας ότι τα πλεονάζοντα αποθέματα θα συνεχίσουν να αυξάνουν το ρυθμό τους, η Bank of America εκτιμά ότι χωρίς καμία περαιτέρω κίνηση σε αρνητικό έδαφος, το αρνητικό επιτόκιο -30 bps θα κόστιζε στις ευρωπαϊκές τράπεζες σχεδόν 6 δις ετησίως το 2019. Ωστόσο, μία μετακίνηση στα -100 bps θα κόστιζε στις τράπεζες σχεδόν 20 δις ετησίως το 2019.

A negative rate of -30 bps was costing Europe’s banking industry €2 billion euros a year in lost income on excess reserves of €672 billion. Assuming excess reserves continue to grow their rate Bank of America predicted the without any further plunge into negative territory, and negative rate of -30 bps would cost Europe’s banking industry just under €6 billion per annum by 2019. However, a move to a negative rate of 100 bps would cost the industry nearly €20 billion per annum in lost income by 2019.