Η επίσημη ανακοίνωση της περασμένης Παρασκευής από την κινεζική κυβέρνηση για την επιβολή, από τις 14 Οκτωβρίου, ποινικών τελών/επιβαρύνσεων σε κάθε πλοίο που προσεγγίζει κινεζικά λιμάνια και ανήκει ή/και διαχειρίζεται ή είναι ναυλωμένο από αμερικανικές εταιρείες που φέρουν άνω του 25% αμερικανικού χρηματοοικονομικό συμφέροντος— έχει προκαλέσει πονοκέφαλο σε όλους τους εμπλεκόμενους της ναυτιλιακής βιομηχανίας, σε όλα τα τμήματα: ξηρού φορτίου, δεξαμενόπλοιων και containerships, επισημαίνει σε άρθρο του ο Βασίλης Καρακουλάκης, executive director του ελληνικού γραφείου του ομίλου Propel Shipping Pte Ltd.

Πρόκειται πλέον για ένα σαφές αντίμετρο τιμωρητικού και εκδικητικού χαρακτήρα απέναντι στα τέλη/κυρώσεις που είχε ήδη ανακοινώσει η κυβέρνηση των ΗΠΑ μέσω της USTR, τα οποία τίθενται επίσης σε ισχύ την ίδια ημέρα και αφορούν πλοία κινεζικών συμφερόντων που προσεγγίζουν αμερικανικά λιμάνια.

1

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι αμερικανικές επιβαρύνσεις είχαν ανακοινωθεί ήδη από τον Απρίλιο, δίνοντας μάλιστα περιθώριο εξαιρέσεων σε κινεζικής ναυπήγησης πλοία εφόσον ανήκουν ή διαχειρίζονται από μη κινεζικές εταιρείες. Αντιθέτως, τα κινεζικά αντίμετρα ενδέχεται να έχουν πολύ σοβαρότερες και άμεσες οικονομικές συνέπειες σε ορισμένους πλοιοκτήτες αλλά και εμπορικούς οίκους — χωρίς να υπολογίζουμε τις πιθανές διαταραχές στις εμπορικές ροές.

Ο λόγος είναι απλός: η εισαγωγική και εξαγωγική εμπορική θαλάσσια ροή της Κίνας είναι κατά πολύ μεγαλύτερη σε όγκο και στρατηγική σημασία από αυτή των ΗΠΑ. Επιπλέον, η διατύπωση της κινεζικής ανακοίνωσης είναι αυστηρή και επηρεάζει άμεσα την πλειοψηφία των αμερικανικών εισηγμένων ναυτιλιακών εταιρειών — πολλές εκ των οποίων είναι ελληνικών συμφερόντων — καθώς και μεγάλους εμπορικούς οίκους / ναυλωτές που βρίσκονται υπό αμερικανικό έλεγχο ή ιδιοκτησία, όπως οι Cargill, Bunge, ADM, Koch Industries, όλες οι μεγάλες αμερικανικές πετρελαϊκές, αλλά και κολοσσοί του σιδηρομεταλλεύματος όπως οι Rio Tinto, BHP και Anglo American.

Συνεπώς, ο αριθμός των πλοίων που επηρεάζονται άμεσα ή έμμεσα είναι πολλαπλάσιος εκείνου των κινεζικής ιδιοκτησίας ή διαχείρισης πλοίων, τα οποία μάλιστα εξαιρούνται από τις αμερικανικές επιβαρύνσεις αν απλώς είναι κινεζικής ναυπήγησης χωρίς κινεζική ιδιοκτησία/διαχείριση.

Τα πράγματα περιπλέκονται περαιτέρω καθώς πολλά πλοία μη αμερικανικών συμφερόντων — ελληνικά, κυπριακά, σκανδιναβικά, γερμανικά, ιαπωνικά κ.ά. — βρίσκονται ναυλωμένα στους παραπάνω εμπορικούς οίκους είτε μέσω spot ταξιδιών προς την Κίνα είτε μέσω μακροχρόνιων ναυλώσεων. Αυτό σημαίνει ότι το εύρος των επηρεαζόμενων πλοίων, είτε άμεσα μέσω ιδιοκτησίας είτε έμμεσα μέσω ναυλώσεων, είναι εξαιρετικά μεγάλο.

Δεδομένου ότι η Κίνα απορροφά το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας αγοράς ξηρού φορτίου, ενδέχεται — έως ότου δοθούν περισσότερες διευκρινίσεις από τις κινεζικές αρχές — να δημιουργηθούν αναποτελεσματικότητες και καθυστερήσεις, με πλοία να αναμένουν εκτός κινεζικών υδάτων για φόρτωση ή εκφόρτωση, προκαλώντας καθωδικες πιέσεις στην προσφορά και, κατά συνέπεια, ανοδικές πιέσεις στους ναύλους. Παράλληλα, τα πλοία που επηρεάζονται από τα μέτρα ενδέχεται να αναζητήσουν εναλλακτικές αγορές, μεταβάλλοντας προορισμούς και δείχνοντας προτίμηση σε μη κινεζικές εμπορικές ροές — με την Ινδία να διαδραματίζει ήδη σημαντικό ρόλο τα τελευταία χρόνια, χάρη στην έντονη οικονομική της ανάπτυξη.

Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια 2 tier ναυλαγορά, όπου τα κινεζικά φορτία θα εξυπηρετούνται από έναν περιορισμένο αριθμό μη αμερικανικών εμπλεκομένων πλοίων, ενώ η υπόλοιπη αμερικανική συνδεδεμένη χωρητικότητα θα πιέζει καθοδικά τις εναλλακτικές αγορές Ινδίας και Ινδονησίας.

Σε ένα τέτοιο μεταβατικό στάδιο, η συμπεριφορά της spot αγοράς θα είναι δύσκολο να προβλεφθεί, καθώς οι αμερικανικά συνδεδεμένοι πλοιοκτήτες θα αναγκαστούν να προσφέρουν σημαντικές εκπτώσεις για να παραμείνουν ανταγωνιστικοί κ να παραμείνουν στο China cargo game.

Τα μέτρα αυτά ενισχύουν παράλληλα τον έλεγχο των κινεζικών εμπορικών οίκων στις εισαγωγές τους, όπως και την επιρροή του κινεζικού στόλου, αντισταθμίζοντας έτσι πλήρως τις απώλειες από τις αμερικανικές κυρώσεις για τα δρομολόγια προς ΗΠΑ. Είναι πολύ πιθανό η κινεζική πλευρά να είχε προετοιμαστεί εκ των προτέρων από την άνοιξη για το ενδεχόμενο αυτό.

Όπως συμβαίνει πάντα στις αγορές, κάθε απότομη διατάραξη της ροής δημιουργεί ανασφάλεια και αβεβαιότητα. Αυτό φάνηκε άμεσα την Παρασκευή, καθώς οι καμπύλες των freight futures κινήθηκαν νευρικά ανοδικά σε όλα τα μεγέθη bulk carriers και στα VLCC της γραμμής Arab Gulf – Κίνα. Ταυτόχρονα, παρατηρήθηκαν άμεσες κινήσεις στη spot αγορά, με ναυλωτές να προσπαθούν να «κλειδώσουν» μη αμερικανικά πλοία, προφανώς ως αντιστάθμιση του ρίσκου.

Ωστόσο, μια τέτοια απότομη αντίδραση στις αγορές παραγωγών μπορεί να δημιουργήσει και ευκαιρίες για πιο ψύχραιμους παίκτες, εφόσον θεωρήσουν ότι τα μέτρα αυτά θα είναι προσωρινά και λειτουργούν ως διαπραγματευτικός μοχλός πίεσης κατά των ΗΠΑ για άρση των κυρώσεων της USTR. Ωστόσο, το γεγονός ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος απείλησε την ίδια ημέρα με 100% δασμούς στην Κίνα δείχνει ότι η ένταση πιθανόν να παραταθεί.

Για την ώρα, ενδιαφέρον έχει να δούμε πώς θα εξελιχθούν οι ενδεχόμενες διαφωνίες μεταξύ μη αμερικανικού ελέγχου πλοιοκτητών και ναυλωτών αμερικανικών συμφερόντων που μεταφέρουν φορτία στο νερό προς την Κίνα. Κάποιος θα πρέπει να αναλάβει το κόστος των νέων επιβαρύνσεων, και οι δύο πλευρές θα έχουν βάσιμα επιχειρήματα δεδομένου ότι η επιβολή έγινε αιφνίδια. Θα χρειαστεί εμπορική και νομική κατανόηση των υφιστάμενων δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, αλλά στο τέλος της ημέρας η ναυτιλιακή αγορά χρειάζεται συνεργασία και από τις δύο πλευρές — κάτι που οι Έλληνες πλοιοκτήτες γνωρίζουν και εκτιμούν ιδιαίτερα.

Ο Βασίλης Καρακουλάκης ήταν επί 19 έτη ανώτερο στέλεχος στο Freight Derivatives Desk του οίκου Clarksons στο Λονδίνο και πλέον έχει μεταφέρει τη δραστηριότητα του στην Ελλάδα, όπου κατέχει τη θέση του executive director του ελληνικού γραφείου του ομίλου Propel Shipping Pte Ltd.

Διαβάστε επίσης:

Ξεκινά ο «πόλεμος» για την πράσινη ναυτιλία

Okeanis Eco Tankers: Παραιτήθηκαν δύο διευθυντές που ήταν στην εταιρεία επτά έτη

Γιώργος Ξηραδάκης: Υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον των Γαλλικών Τραπεζών να επενδύσουν στην ελληνική ναυτιλία