Αυτά είναι τα τάνκερ-φαντάσματα που μεταφορτώνουν ρωσικό πετρέλαιο στον Λακωνικό Κόλπο (Δείτε φωτο)

Μια ηλιόλουστη μέρα την περασμένη εβδομάδα, ανοιχτά της νότιας ακτογραμμής της Ελλάδας, δύο παλαιάς κατασκευής τάνκερ είχαν αράξει το ένα δίπλα στο άλλο, καθώς μεταφόρτωναν πετρέλαιο.

Σύμφωνα με όσα αποτυπώνουν τα παγκόσμια συστήματα δορυφορικής παρακολούθησης, αυτό δεν συνέβη ποτέ, αναφέρει το bloomberg.

Η απόκλιση μεταξύ πραγματικών και ηλεκτρονικών τοποθεσιών δεν οφείλεται σε λάθος, αλλά σε σκόπιμη εξαπάτηση που αποτελεί μέρος ενός εξελιγμένου συστήματος, το οποίο έχει στόχο τη διατήρηση της ροής των ρωσικών καυσίμων που περιλαμβάνονται στις κυρώσεις, συχνά σε τιμές υψηλότερες από το πλαφόν που έχει επιβάλει η Δύση.

Η πρακτική της παροχής ψεύτικων συντεταγμένων στο αυτόματο σύστημα αναγνώρισης, γνωστό ως AIS, συνιστά «πλαστογράφηση».

Δεν αποκαλύπτει τον τόπο προέλευσης των φορτίων, καθησυχάζοντας τους αγοραστές που προσπαθούν να κρύψουν τις συναλλαγές τους με τη Ρωσία, μετά από τις διεθνείς κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη χώρα λόγω της εισβολής της στην Ουκρανία.

Το Turba, μήκους 800 ποδιών, ήταν ένα από τα τάνκερ που πραγματοποίησαν μυστικούς ελιγμούς λίγα μόλις μίλια μακριά από μία όμορφη ελληνική παραλιακή πόλη στις 19 Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με στα στοιχεία του Bloomberg και τα δορυφορικά δεδομένα.

Κατασκευάστηκε πριν από 26 χρόνια, που σημαίνει ότι κανονικά θα έπρεπε να είχε καταλήξει στα διαλυτήρια, ωστόσο, εξελίχθηκε σε ένα μέσο υλοποίησης των προσπαθειών της Ρωσίας να διατηρήσει ζωντανό το εμπόριο του πετρελαίου της.

Στο μικροσκόπιο των αρχών

Τον Μάιο, το τάνκερ Turba βρέθηκε στο μικροσκόπιο των ρυθμιστικών αρχών λόγω της ηλικίας του, του κακού ρεκόρ επιθεωρήσεων, των μυστηριωδών στοιχείων αναφορικά με την ιδιοκτησία του, καθώς και του γεγονότος ότι φέρει τη σημαία του Καμερούν, ενός κράτους που περιλαμβάνεται στη μαύρη λίστα του διεθνούς οργανισμού που προωθεί την ασφαλή ναυτιλία.

Μετά τις κυρώσεις της Ομάδας των Επτά (G-7), η Ρωσία συγκέντρωσε έναν τεράστιο σκιώδη στόλο με δεξαμενόπλοια – συχνά παλαιάς κατασκευής, όπως το Turba.

Οι περιορισμοί που έχουν επιβάλει οι χώρες της Δύσης στη Ρωσία απαγορεύουν στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο και ταυτόχρονα εμποδίζουν τις εταιρείες του μπλοκ, ιδίως τις ασφαλιστικές εταιρείες και τις εταιρείες δεξαμενόπλοιων, να συμβάλουν στην μεταφορά του.

Ωστόσο, από τη στιγμή που αυτά τα πλοία βρίσκονται σε διεθνή ύδατα – όπως στα ανοιχτά της Ελλάδας – το πεδίο ελέγχου της δραστηριότητας τους μειώνεται.

Οι εκτιμήσεις ποικίλλουν, αλλά τουλάχιστον το ήμισυ του ρωσικού πετρελαίου εκτιμάται ότι ρέει μέσω δεξαμενόπλοιων του σκιώδους στόλου, όπως το Turba.

Η “πλαστογράφηση” στοιχείων είναι μια πολύ γνωστή πρακτική για φορτία πετρελαίου, όταν υπάρχει επιθυμία απόκρυψης της δραστηριότητας.

Αν και αποδοκιμάζεται από τις ρυθμιστικές αρχές – και τα πλοία δεν επιτρέπεται να το κάνουν αυτό στα ευρωπαϊκά λιμάνια – είναι απολύτως νόμιμο στα διεθνή ύδατα και οι εταιρείες προσφέρουν την υπηρεσία αυτή φανερά στο διαδίκτυο.

Στις κυρώσεις της G-7 περιλαμβάνονται εξαιρέσεις για το χειρισμό του ρωσικού πετρελαίου και των καυσίμων που διαπραγματεύονται σε ή κάτω από τα επίπεδα των 60 δολαρίων το βαρέλι για το αργό και 100 δολαρίων για υψηλής ποιότητας διυλισμένα καύσιμα όπως η βενζίνη και το ντίζελ.

Ωστόσο, οι αυξανόμενες τιμές έχουν ωθήσει μεγάλο μέρος του πετρελαίου της χώρας πάνω από αυτά τα όρια, πράγμα που σημαίνει ότι οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη μεταφορά του στην παρούσα φάση εγείρουν ερωτήματα σχετικά με τις παραβιάσεις των κυρώσεων.

Τα πλοία που θέλουν να παραπλανήσουν τις αρχές, έχουν κάπου εξοπλισμό που στέλνει ψεύτικα σήματα εντοπισμού ενώ ο πραγματικός αναμεταδότης του πλοίου απενεργοποιείται από το πλήρωμά του.

Την περασμένη εβδομάδα, τα ψευδή σήματα του Turba καταγράφηκαν και εντοπίστηκαν από πολλά γνωστά συστήματα παρακολούθησης, συμπεριλαμβανομένου ενός που χρησιμοποιεί το Bloomberg.

Φαινόταν να απέχει μίλια από το Simba, το άλλο επίσης παλιό δεξαμενόπλοιο, αλλά στην πραγματικότητα, βρίσκονταν δίπλα-δίπλα στον Λακωνικό Κόλπο, παρατήρησε το Bloomberg.

«Αυτό το είδος “μη διαφανούς” μεταφοράς τόσο κοντά στις ευρωπαϊκές ακτές υποδηλώνει ότι η οικονομική συναλλαγή για το φορτίο είναι πάνω από το ανώτατο όριο τιμής», δήλωσε ο Samir Madani, συνιδρυτής της TankerTrackers.com Inc., η οποία ακολούθησε την ίδια διαδρομή του φορτίου και ανίχνευσε επίσης ότι ξεκίνησε από τη Ρωσία.

Οι προσπάθειες του Bloomberg να προσεγγίσει τους ιδιοκτήτες του Turba και του Simba ήταν ανεπιτυχείς.

Τρεις διεθνείς βάσεις δεδομένων ναυτιλίας δεν περιέχουν κανένα μέσο επικοινωνίας με τους ιδιοκτήτες ή τους διαχειριστές και τέσσερις ναυλομεσίτες με τους οποίους επικοινώνησε επίσης δεν είχαν λεπτομέρειες.

An STS sandwich in the Black Sea. Someone is trying to export a million barrels of Russian oil undetected. pic.twitter.com/zuWFvHxfFQ

— TankerTrackers.com, Inc. (@TankerTrackers) September 14, 2023

Κόμβος για τη Μόσχα

Ο Λακωνικός Κόλπος, περίπου 110 μίλια νοτιοδυτικά της Αθήνας, έχει αναδειχθεί σε σημαντικό ναυτιλιακό κόμβο για τη Μόσχα μετά τις κυρώσεις.

Άλλες τέτοιες τοποθεσίες είναι η Θέουτα, ένα ισπανικό αποσπασμένο τμήμα στις ακτές του Μαρόκου, και μερικές ακόμη βαθιά στον Ατλαντικό Ωκεανό.

Σύμφωνα με την πρακτική, τα τάνκερ μεταφορτώνουν φορτία ρωσικής προέλευσης από το ένα πλοίο στο άλλο.

Οι ακριβείς λόγοι για οποιαδήποτε μεμονωμένη μεταφορά δεν είναι ποτέ ξεκάθαροι, αλλά οι κινήσεις προσθέτουν έναν βαθμό διαχωρισμού και συσκότισης για εκείνους που τελικά αγοράζουν τα φορτία.

Η ανταλλαγή φορτίων φάνηκε να έχει σταματήσει πρόσφατα – ειδικά κοντά στη Θέουτα – αφού η Ρωσία μείωσε τις εξαγωγές πετρελαίου και καυσίμων για να ανεβάσει τις τιμές.

Ωστόσο, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του Bloomberg, ο Λακωνικός Κόλπος παραμένει σημαντικός.

Την Τρίτη την περασμένη εβδομάδα, πραγματοποιούνταν τρεις μεταφορές από πλοίο σε πλοίο —όλες προφανώς αφορούσαν διυλισμένα καύσιμα και όχι αργό— και βρίσκονταν σε αναμονή περίπου δώδεκα δεξαμενόπλοια, σύμφωνα με το bloomberg.

Το Simba είχε φορτώσει καύσιμα ρωσικής προέλευσης από άλλο πλοίο στα ανοικτά των ακτών της Ρουμανίας νωρίτερα αυτόν τον μήνα, σύμφωνα με δορυφορικές εικόνες που συγκεντρώθηκαν από το TankerTrackers.com.

Στη συνέχεια έπλευσε μέσω του Βοσπόρου για το ραντεβού του με το Turba.

Η Kpler, μια άλλη εταιρεία ανάλυσης, υποστηρίζει ότι το φορτίο ήταν προϊόντα πετρελαίου.

Ενώ οι ελληνικές εταιρείες δεν επιτρέπεται να παρέχουν υπηρεσίες που βοηθούν τη Ρωσία να μεταφέρει πετρέλαιο, οι τοπικές αρχές δεν έχουν εξουσία να ελέγχουν τη δραστηριότητα που διεξάγεται στον Λακωνικό Κόλπο, επειδή οι μεταφορές φορτίου πραγματοποιούνται σε διεθνή ύδατα, τα οποία ξεκινούν μόλις έξι μίλια από την ακτή.

Η Ελλάδα δεν δημοσιεύει πληροφορίες για κινήσεις δεξαμενόπλοιων στην περιοχή και δεν είναι σαφές εάν παρακολουθεί τη δραστηριότητα.

Οι ελληνικές αρχές δεν ήταν άμεσα διαθέσιμες να σχολιάσουν, αναφέρει το Bloomberg.

Κίνδυνος για το περιβάλλον

Εκτός από τις ανησυχίες για παραβίαση των κυρώσεων, οι μεταφορές πετρελαίου και καυσίμων στην ανοικτή θάλασσα αποτελούν κίνδυνο για το θαλάσσιο περιβάλλον καθώς και για τις τοπικές τουριστικές και αλιευτικές βιομηχανίες, λόγω της παλαιότητας των πλοίων που εμπλέκονται.

Η μεταφορά μεταξύ του Turba και του Simba έγινε περίπου τέσσερα μίλια από τα χωρικά ύδατα της Ελλάδας και περίπου 17 μίλια από το Γύθειο, έναν δημοφιλή παραθαλάσσιο προορισμό.

Η συγκεκριμένη ακτογραμμή είναι επίσης σημαντική περιοχή για τη θαλάσσια χελώνα καρέτα καρέτα.

Τον Απρίλιο, ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός κατέγραψε το Turba ως παράδειγμα του κινδύνου ρύπανσης που ενέχουν οι σκιώδεις στόλοι.

Διαβάστε ακόμη:

Οι Έλληνες εφοπλιστές πούλησαν 142 δεξαμενόπλοια με τεράστια κέρδη

S&P Global: Χρυσές δουλειές για τις ελληνικές ναυτιλιακές από το ρωσικό πετρέλαιο παρά την αύξηση της τιμής του πάνω από το πλαφόν

215 τάνκερ από 41 σημαίες απενεργοποίησαν το σύστημα AIS – Μετέφεραν 102,4 εκατ. βαρέλια ρωσικού πετρελαίου