Κοινοτικά κονδύλια για τη μετάβαση στην πράσινη εποχή μέχρι το 2030 διεκδικεί η ελληνική ακτοπλοΐα

Άμεση ανάγκη στήριξης για την αντιμετώπιση της κρίσης που έφερε η Covid-19

«Χρονιά αποφάσεων», τόσο για την άμεση εξασφάλιση της βιωσιμότητας της ακτοπλοΐας, σε Ελλάδα και Αδριατική, όσο και την θέση που θα έχει σε 10 χρόνια από τώρα, χαρακτήρισε τη συγκεκριμένη περίοδο ο πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας, Μιχάλης Σακέλλης.

Κατά τη διάρκεια διαδικτυακής συνέντευξης Τύπου προς τους ναυτιλιακούς συντάκτες, αναφέρθηκε στις προκλήσεις της δεκαετίας που διανύουμε, αφού το 2030 ένα μεγάλο ποσοστό του ενεργού στόλου θα είναι γερασμένο και οι νέοι περιβαλλοντικοί κανονισμοί για την ναυτιλία με μηδενικούς ρύπους, θα επιβάλουν την ναυπήγηση νέων πλοίων που θα είναι συμβατά με τα νέα δεδομένα. Ναυπηγήσεις οι οποίες με τις παρούσες οικονομικές συνθήκες είναι εξαιρετικά  δύσκολο να προχωρήσουν χωρίς ευρωπαϊκά και εθνικά κεφάλαια.

Αναφέρθηκε όμως και στο σημερινό τοπίο, που είναι πολύ δύσκολο για την ελληνική ακτοπλοΐα, που είναι εκ των πραγμάτων αναγκασμένη να εξακολουθεί να εξυπηρετεί τις ανάγκες των νησιών, με πολύ μικρή επιβατική κίνηση. Μια συνθήκη που θα οδηγήσει σε μείωση εσόδων κατά περίπου 300 εκατ. ευρώ το 2020, και ζημιές των εταιρειών πάνω από 100 εκατ. ευρώ. Αλλά και οι πρώτοι μήνες του 2021 φαντάζουν εξαιρετικά δύσκολοι τόσο στο Αιγαίο, όσο και την Αδριατική αφού η εικόνα στην επιβατική κίνηση (που συνολικά μέσα σε αυτό το έτος είναι πεσμένη κατά 55% και 70% αντίστοιχα) δεν αναμένεται να αντιστραφεί.

Ο στόλος

Σήμερα ο ακτοπλοϊκός στόλος που εξυπηρετεί με μεγάλη επιτυχία τις ανάγκες των ελληνικών νησιών αποτελείται από 105 πλοία. Μέχρι το 2030 44 εξ αυτών θα είναι άνω των 40 ετών (42% του στόλου), ενώ για πρώτη φορά θα υπάρχουν πλοία άνω των 50 ετών (συνολικά 16).

Εκτός από το προφανές, ότι ο στόλος δηλαδή χρειάζεται ανανέωση, την κίνηση αυτή, επιβάλουν και οι νέοι περιβαλλοντικοί κανονισμοί που υιοθετούνται σε παγκοσμίως, ενώ ο κ. Σακέλλης επεσήμανε ότι έχει αρχίσει ήδη η συζήτηση σε επίπεδο ΕΕ για την μετατροπή της Μεσογείου σε προστατευόμενη ζώνη (SECA) κάτι που σημαίνει ότι θα χρειαστούν περαιτέρω επενδύσεις για τα νέα χαμηλά όρια εκπομπών ρύπων από τα πλοία που θα υιοθετηθούν.

Μάλιστα ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ επεσήμανε ότι υπήρχαν σκέψεις για επενδύσεις σε πλοία που θα χρησιμοποιούν LNG, αλλά μια τέτοια κίνηση δεν εξυπηρετεί τους μακροπρόθεσμους στόχους για το περιβάλλον, μιας και η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα φτάνει μόλις το 18%.

Αναφερόμενος στα κεφάλαια της ανανέωσης του στόλου, επεσήμανε ότι ήδη το Ναυτικό Επιμελητήριο Ελλάδος με πρωτοβουλία του προέδρου, Γιώργου Πατέρα, έχει ξεκινήσει μια έρευνα σε τρία στάδια για το τι ακριβώς χρειάζεται να γίνει για την ανανέωση του ελληνικού ακτοπλοϊκού στόλου. Μια έρευνα που σύμφωνα με πληροφορίες δείχνει ανάγκες ύψους 4,5 δισ. ευρώ συνολικά, Κεφάλαια που θα αναζητηθούν από ευρωπαϊκούς, κυρίως, αλλά και εθνικούς πόρους, ενώ, όπως χαρακτηριστικά σημείωσε ο κ. Σακέλλης, τόσο η ΕΕ όσο και η ελληνική κυβέρνηση το βλέπουν θετικά.

Παράλληλα ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ αποκάλυψε ότι βρίσκεται στο στάδιο εκπόνησης  από την Grant Thorton σε συνεργασία με το υπουργείο Ναυτιλίας, προκειμένου να ενταχθεί και η ακτοπλοΐα, στους άξονες ενίσχυσης που θα περιλαμβάνει το Ταμείο Ανάκαμψης που αναμένεται να ανακοινωθεί.

Η νέα περίοδος

«Μπαίνουμε σε μία περίοδο εφαρμογής νέων περιβαλλοντολογικών κανονισμών που προβλέπουν 0% ρίπους CO2 μέχρι το 2050, αλλά και δραστική μείωσή τους μέχρι το 2030. Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2023 θα εφαρμόζεται στη Ναυτιλία το ETS (Emission Trading System), που προβλέπει μείωση CO2 43% σε σχέση με το 2005, ενώ ήδη συζητείται ο χαρακτηρισμός της Μεσογείου ως προστατευόμενη θάλασσα ECA (Emission Control Area), που περιμένουμε να υλοποιηθεί μέχρι το 2025 με υποχρέωση κατανάλωσης καυσίμων περιεκτικότητας σε θείο 0,1%. Το θέμα του LNG το οποίο πολύ συζητείται τα τελευταία χρόνια δεν δίνει τις ενδεδειγμένες λύσεις σε ότι αφορά το CO2, ενώ δεν υπάρχουν οι τεχνολογικές εξελίξεις οι οποίες θα καταστήσουν εφικτή σήμερα την κατανάλωση άλλων τύπων καυσίμων», ανέφερε ο κ. Σακέλλης.

Αναφερόμενος στη μείωση των ταχυτήτων, η οποία επίσης συζητείται, σημείωσε ότι δεν αποτελεί λύση για την ακτοπλοΐα γιατί θα μειωθεί η συχνότητα των δρομολογίων άρα θα χρειαστούν περισσότερα πλοία για το ίδιο μεταφορικό έργο.

«Ξεκινάει λοιπόν μία δεκαετία μεγάλων εξελίξεων και πολλών προβλημάτων», προσέθεσε ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ:

* με την ανάγκη να ανανεωθεί ο ακτοπλοϊκός μας στόλος, ο οποίος ηλικιακά μεγαλώνει,

* με αναγκαστική απομάκρυνση πλοίων τα οποία δεν θα μπορέσουν να προσαρμοστούν ή να λειτουργήσουν στα νέα περιβαλλοντολογικά δεδομένα τα οποία διαμορφώνονται,

* με νέες επιβαρύνσεις λόγω του χαρακτηρισμού της Μεσογείου ως ECA,

* με παντελή έλλειψη από την διεθνή αγορά μεταχειρισμένων πλοίων φιλικών στο περιβάλλον και κατάλληλων για τις Ακτοπλοϊκές μας γραμμές.

Υπάρχει δηλαδή μεγάλος κίνδυνος υποβάθμισης των ακτοπλοϊκών μας υπηρεσιών και ποιοτικά αλλά και σε ότι αφορά τις χωρητικότητες.

Μοναδική λύση είναι η ναυπήγηση νέων πλοίων, μία διαδικασία η οποία έπρεπε ήδη να έχει ξεκινήσει.

Προς αυτήν τη κατεύθυνση υπάρχουν εταιρείες οι οποίες έχουν προχωρήσει σε σχεδιασμό ναυπήγησης αλλά οι σκέψεις αυτές έχουν απομακρυνθεί,  λαμβανομένης υπόψη της κρίσης που διατρέχουμε».

Η σεζόν

Το 2020 είναι μία ιδιαίτερα δύσκολη χρονιά για την ακτοπλοΐα λόγω της μεγάλης εξάρτησής της από τον τουρισμό. Σε καλές εποχές, όπως το 2019, περισσότερο από το 65% της κίνησης, δηλαδή περισσότεροι από 12 εκ. επιβάτες Έλληνες ή αλλοδαποί διακινούνται για τουρισμό.

Το 2020 ήταν μία χρονιά που ξεκίνησε καλά σε ότι αφορά την κίνηση της περιόδου 1/1-19/3 αλλά και σε ότι αφορά τις κρατήσεις, οι οποίες ήταν σημαντικά αυξημένες με θετικές ενδείξεις σε ότι αφορά την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου.

«Δυστυχώς οι καλές προοπτικές διαψεύστηκαν, η πτώση του τουρισμού εκτιμάται σε 80% και όλοι γνωρίζουμε και έχουμε βιώσει τις  συνέπειες της πανδημίας σε όλους τους κλάδους της οικονομίας, στις οικογένειές μας και στην καθημερινότητά μας», υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ και προσέθεσε:

«Όταν συζητάμε για την ακτοπλοΐα πρέπει να γνωρίζουμε ότι προσφέρονται υπηρεσίες Δημοσίου συμφέροντος, οι οποίες είναι απαραίτητες και δεν είναι δυνατόν να διακοπούν. Όπως πρέπει να διασφαλίσουμε την παροχή ρεύματος και νερού, πρέπει να διασφαλίσουμε και τις θαλάσσιες συγκοινωνίες μας, οι οποίες δεν είναι μόνο θέμα Εθνικό αλλά και Ευρωπαϊκό. Η ακτοπλοΐα ανήκει στους κλάδους που δεν μπορούν να αναστείλουν τις δραστηριότητές τους σε καμία περίπτωση.

»Επίσης σημαντικές είναι οι υπηρεσίες που προσφέρονται στην Αδριατική τόσο σε ότι αφορά τον τουρισμό με μεταφορικό έργο 570.000 επιβατών, κυρίως τουριστών στις καλές εποχές, αλλά και σε ότι αφορά τη στήριξη των εισαγωγών και εξαγωγών της Χώρας με μεταφορά 165.000 φορτηγών αυτοκινήτων κάθε χρόνο. Οι γραμμές της Αδριατικής επλήγησαν ιδιαίτερα με απαγόρευση στη διακίνηση επιβατών μέχρι τον Ιούνιο και σημαντική μείωση τους υπόλοιπους μήνες. Παρόλα αυτά τα δρομολόγια εκτελέστηκαν όπως είχαν προγραμματιστεί».

Τα μέτρα

Για την ενίσχυση των εταιρειών το 2020 υπεγράφησαν συμβάσεις Δημόσιας Υπηρεσίας, οι οποίες σε ότι αφορά την Ακτοπλοΐα (πλην πορθμείων) υπολογίζονται σε:

-Συμβάσεις COVID € 17.000.000 (αφαιρείται ο ΦΠΑ)

-Επιδότηση εργοδοτικών εισφορών € 5.000.000

-Σύνολο € 22.000.000 έναντι ζημιών οι οποίες μπορεί να φθάσουν τα € 130.000.000.

Τα υπόλοιπα μέτρα τα οποία ελήφθησαν αφορούσαν ταμιακές διευκολύνσεις (π.χ. αναστολή πληρωμών φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, επιστρεπτέα προκαταβολή, αναστολή πληρωτέων δόσεων δανείων προς τραπεζικά ιδρύματα, κλπ) ή την ενίσχυση της ναυτικής εργασίας (π.χ. αναστολή συμβάσεων εργασίας με αποζημίωση ειδικού σκοπού κλπ.).

Παρεμβάσεις για το 2021

Το τέλος του 2020 βρίσκει τις ναυτιλιακές εταιρείες σε εξαιρετικά δυσχερή θέση με πολύ ζημιογόνα αποτελέσματα το 2020 (που έχουν απομειώσει ολοσχερώς τα θετικά αποτελέσματα της τελευταίας τριετίας), με τα ταμιακά αποθέματα να έχουν εξαντληθεί και τον δανεισμό (τραπεζικό και προς το Δημόσιο) να έχει αυξηθεί και να αυξάνεται, συνεχώς.

Επίσης πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι ο Κλάδος της επιβατηγού ναυτιλίας είναι ο μόνος κλάδος ο οποίος δεν μπορεί να αναστείλει τις δραστηριότητές του, καθώς τα νησιά πρέπει να εξυπηρετούνται για κοινωνικούς και οικονομικούς λόγους, αλλά και για την προάσπιση των εθνικών συμφερόντων της χώρας μας αλλά και των ευρωπαϊκών.

Απαραίτητα μέτρα ενίσχυσης των εταιρειών το 2021:

1. Καθορισμός των απαραίτητων δρομολογίων μέχρι 31/5.2021 με βάση τα δρομολόγια του 2020 και υπογραφή Συμβάσεων Δημόσιας Υπηρεσίας για την εκτέλεσή τους.

2. Καθορισμός μισθωμάτων σύμφωνα με τα πραγματικά έξοδα των πλοίων τα οποία ήδη σας έχουν κοινοποιηθεί και γνωρίζετε.

3. Παράταση της επιδότησης των εργοδοτικών εισφορών προσωπικού θάλασσας και ξηράς, μέχρι 31/5/2021.

4. Μείωση 50% των λιμενικών εξόδων Λιμενικών Ταμείων και Οργανισμών Λιμένων.

5. Εφαρμογή των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ και στα εισιτήρια των οχημάτων ΙΧ.

6. Εφαρμογή χειμερινών συνθέσεων πληρωμάτων μέχρι 31/5/2021.

7. Παράταση ισχύος της δυνατότητας αναστολή συμβάσεων εργασίας των ναυτικών μέχρι 31/5/2021.

8. Επέκταση του μέτρο πληρωμής των φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων σε 24 μήνες.

9. Ανάλογα με τις εξελίξεις θα κατατεθούν προτάσεις και για την περίοδο από 1/6/2021.

Γραμμές Αδριατικής

Ανάλογα μέτρα πρέπει να εφαρμοστούν και για τα πλοία τα οποία είναι δρομολογημένα στις γραμμές Αδριατικής και συγκεκριμένα:

1. Να μελετηθεί η δυνατότητα επιδότησης των δρομολογίων για την κάλυψη των εξόδων λειτουργίας των (μείον τα έσοδα), σύμφωνα με τα οικονομικά στοιχεία για τα οποία σας έχουμε ήδη ενημερώσει.

2. Παράταση ισχύος της δυνατότητας αναστολής συμβάσεων εργασίας των ναυτικών μέχρι 31/5/2021.

3. Παράταση της επιδότησης των εργοδοτικών εισφορών προσωπικού θάλασσας και ξηράς, μέχρι 31/5/2021 και ενίσχυση των Εταιρειών με τον παρακρατούμενο φόρο των ναυτικών ή εναλλακτικά

4. Δημιουργία ειδικού προσωρινού πλαισίου στήριξης (με έγκριση της ΕΕ) δεκαετούς διάρκειας για την επιδότηση των εργοδοτικών εισφορών προσωπικού θάλασσας (ναυτικών) που εργάζονται στα πλοία αυτά και ενίσχυση των Εταιρειών με τον παρακρατούμενο φόρο των ναυτικών.

5. Μείωση 50% των πάσης φύσεως λιμενικών εξόδων που χρεώνουν οι Οργανισμοί Λιμένος Πατρών, Ηγουμενίτσας και Κέρκυρας, μέχρι 31/5/2021.

Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι η καλή λειτουργία των γραμμών Ελλάδας – Ιταλίας είναι απαραίτητη για τη στήριξη των εισαγωγών και εξαγωγών μας. Στις γραμμές αυτές το μεταφορικό έργο επιβατών τη χειμερινή περίοδο αφορά σχεδόν αποκλειστικά τους οδηγούς των φορτηγών αυτοκινήτων.