Η «Χαμένη Δεκαετία» της Ιαπωνίας θυμίζει κάτι από… Ελλάδα

Ο Ιάπωνας πρωθυπουργός Shinjo Abe είχε ποντάρει πολλά στα λεγόμενα Abenomics του: ένα σχέδιο μαζικών αγορών ομολόγων, σε συνδυασμό με δομικές μεταρρυθμίσεις και αποδυνάμωση του γεν, που θα έβγαζε την Ιαπωνία από τον αποπληθωρισμό και θα ενίσχυε την ανάπτυξη. Όμως μάλλον τα πράγματα δεν πάνε σύμφωνα με το σχέδιό του.

Όπως ανακοινώθηκε σήμερα, η ιαπωνική οικονομία συρρικνώθηκε κατά το τρίτο τρίμηνο του 2015 κατά 0,8% σε ετήσια βάση. Σε συνδυασμό με τη συρρίκνωση κατά 0,7% που είχε καταγραφεί κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2015, η Ιαπωνία βρίσκεται πλέον σε ύφεση. Μία κατάσταση που κάθε άλλο παρά άγνωστη είναι  για τους  Ιάπωνες.

Η μεγάλη ύφεση της Ιαπωνίας ξεκίνησε ουσιαστικά το 1986, όταν η κυβέρνηση της χώρας αποφάσισε να λάβει μέτρα για να αντιμετωπίσει την ενίσχυση του γεν, η οποία έπληττε τις εξαγωγές. Σε διάστημα ενός χρόνου, από τον Ιανουάριο του 1986 ως τον Φεβρουάριο του 1987, η κεντρική τράπεζα της χώρας προχώρησε σε μέτρα νομισματικής χαλάρωσης, της οποίας παράπλευρη συνέπεια ήταν η άνοδος των τιμών στην αγορά ακινήτων, καθώς και στο χρηματιστήριο, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μία από τις μεγαλύτερες χρηματοπιστωτικές «φούσκες» της ιστορίας.

Όπως έχει περιγράψει ο νομπελίστας οικονομολόγος Paul Krugman, «οι τράπεζες της Ιαπωνίας δάνειζαν περισσότερα, με λιγότερη προσοχή στην ποιότητα του δανειζομένου από οποιονδήποτε άλλο. Έτσι, βοήθησαν στην ενίσχυση της οικονομικής φούσκας σε γελοία επίπεδα». Αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν η κατάρρευση της αγοράς στις αρχές της δεκαετίας του 1990.

Μίας δεκαετίας που στην Ιαπωνία αποκαλούν «χαμένη δεκαετία», καθώς οι συνέπειες της ύφεσης στην οποία βυθίστηκε η χώρα ήταν εμφανείς παντού. Η μείωση του Ακαθάριστο Εγχώριου Προϊόντος, ο παρατεταμένος αποπληθωρισμός, η στασιμότητα των μισθών, η αύξηση των «προσωρινών» εργαζομένων, με λιγότερα προνόμια και περισσότερη εργασιακή ανασφάλεια, καθώς και η αλματώδης αύξηση του δημοσίου χρέους, άφησαν ανεξίτηλα τα σημάδια τους στη Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου. Μάλιστα, πολλοί κάνουν λόγο για «Δύο Χαμένες Δεκαετίες», καθώς οι συνέπειες της κρίσης εκτείνονται και στη δεκαετία του 2000 – οι ομοιότητες με την περίπτωση της Ελλάδας είναι μάλλον εμφανείς.

Ο Shinjo Abe ήλπιζε πως με τα Abenomics του θα μπορούσε να βγάλει τη χώρα από τον αποπληθωρισμό και να της δώσει νέα πνοή. Η νέα ύφεση στην οποία βυθίζεται πλέον η χώρα δείχνει ότι αυτό δεν είναι και τόσο εύκολο…