Με φόντο τη διαρκώς αυξανόμενη τουριστική κίνηση, η Ελλάδα εισέρχεται σε μια νέα εποχή για τις αεροπορικές της «πύλες», με επενδύσεις που ξεπερνούν τα 3,5 δισ. ευρώ. Πρώτος στη λίστα των παρεμβάσεων βρίσκεται ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, που η αναβάθμιση του αγγίζει τα 1,28 δισ. ευρώ, ενώ ακολουθούν το νέο διεθνές αεροδρόμιο στο Καστέλι Ηρακλείου, ο εκσυγχρονισμός του αεροδρομίου Καλαμάτας, αλλά και τα εκτεταμένα έργα που υλοποιεί η Fraport Greece σε 14 περιφερειακούς αερολιμένες. Την εικόνα των αναβαθμίσεων συμπληρώνει ο διαγωνισμός του Υπερταμείου για 22 ακόμη μικρότερα αεροδρόμια, που ανοίγει τον δρόμο για ένα ενιαίο πρόγραμμα αναβάθμισης σε όλη τη χώρα.

Ελευθέριος Βενιζέλος

1

Το σχέδιο αναβάθμισης του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, ύψους 1,28 δισ. ευρώ, έχει στόχο να  ενισχύσει τη δυναμικότητα και να αναβαθμίσει τις υπηρεσίες του μεγαλύτερου κόμβου της ελληνικής αεροπλοΐας.

Με βάση τους υπολογισμούς, έως το 2032 το «Ελευθέριος Βενιζέλος» αναμένεται να εξυπηρετεί έως 40 εκατομμύρια επιβάτες ετησίως, ενώ όλα τα έργα θα υλοποιηθούν χωρίς να διακοπεί η λειτουργία του.

Ωστόσο, το ενδιαφέρον κορυφώνεται γύρω από τον διαγωνισμό για την επέκταση του κεντρικού και του δορυφορικού τερματικού σταθμού, προϋπολογισμού άνω του 1 δισ. ευρώ για τον οποίο ήδη έχουν σχηματιστεί ισχυρά σχήματα, με τις κοινοπραξίες ΤΕΡΝΑ – REDEX και ΑΒΑΞ – ΜΕΤΚΑ αλλά και τον όμιλο ΑΚΤΩΡ να έχουν εκδηλώσει την παρουσία τους.

Η διαγωνιστική διαδικασία, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2026, θα γίνει σε δύο φάσεις: πρώτα η «Πρώιμη Εμπλοκή Αναδόχου» (Early Contractor Involvement – E.C.I.) και στη συνέχεια η κύρια φάση της κατασκευής. Σημαντική πρόκληση αποτελεί η ανάγκη να υλοποιηθεί η επέκταση χωρίς να διαταραχθεί η λειτουργία του αεροδρομίου, κάτι που καθιστά το έργο εξαιρετικά σύνθετο.

Ο σχεδιασμός προβλέπει νέα κτίρια στα βόρεια και νότια του υφιστάμενου αεροσταθμού, με εντυπωσιακά χαρακτηριστικά: μεγάλη γυάλινη πρόσοψη με βιοκλιματικά σκίαστρα, τριώροφη πλατεία με μεσογειακή φύτευση και ενιαίο χώρο υποδοχής. Παράλληλα, θα δημιουργηθούν ζώνες φυσικού φωτισμού, φυτεμένα αίθρια και υπόγεια σύνδεση του δορυφορικού σταθμού με τον κεντρικό.

Υπενθυμίζεται πως το πρώτο πακέτο παρεμβάσεων ύψους 188 εκατ. ευρώ βρίσκεται σε ήδη σε εξέλιξη, με ανάδοχο την κοινοπραξία ΤΕΡΝΑ – REDEX. Το έργο περιλαμβάνει την κατασκευή νέας πίστας στάθμευσης αεροσκαφών στη βορειοδυτική πλευρά του αεροδρομίου, με 32 θέσεις για αεροσκάφη τύπου C και δύο για μεγαλύτερα τύπου E, καθώς και την ανέγερση επταώροφου πολυώροφου πάρκινγκ 3.365 θέσεων, με υποδομές φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων. Η ολοκλήρωση του συγκεκριμένου πακέτου αναμένεται έως το δεύτερο τρίμηνο του 2027, ενώ η σύμβαση καλύπτει και φάση συντήρησης μέχρι το 2029.

Οι επενδύσεις χρηματοδοτούνται μέσω εξασφαλισμένου δανεισμού ύψους 800 εκατ. ευρώ, αλλά και από ίδια κεφάλαια του ΔΑΑ, με 240 εκατ. ευρώ να προέρχονται από πρόγραμμα επανεπένδυσης μερίσματος. Στις αρχές Αυγούστου αναμένονται οι πρώτες επίσημες ανακοινώσεις για το χρονοδιάγραμμα του μεγάλου διαγωνισμού, το οποίο θα κρίνει την επόμενη δεκαετία για το «Ελευθέριος Βενιζέλος».

Καστέλι

Η Κρήτη ετοιμάζεται να υποδεχθεί το μεγαλύτερο έργο αεροπορικών υποδομών που έχει υλοποιηθεί ποτέ στο νησί, καθώς προχωρά με γοργούς ρυθμούς η κατασκευή του νέου αεροδρομίου στο Καστέλι. Η επένδυση, ύψους 522 εκατ. ευρώ, αναμένεται να αλλάξει ριζικά τις μετακινήσεις και τον τουρισμό στην περιοχή, αντικαθιστώντας το σημερινό «Νίκος Καζαντζάκης».

Σύμφωνα με τις νεότερες εκτιμήσεις, έχει ήδη ολοκληρωθεί σχεδόν το 55% του έργου, με στόχο να λειτουργήσει στις αρχές Φεβρουαρίου του 2027. Ο νέος αεροσταθμός θα καλύπτει έκταση 94.000 τ.μ., θα εκτείνεται σε οκτώ επίπεδα και θα διαθέτει 19 πύλες επιβίβασης, ικανές να εξυπηρετήσουν τόσο πτήσεις εντός όσο και εκτός Σένγκεν. Στην αρχή της λειτουργίας του θα μπορεί να υποδέχεται περίπου 10 εκατ. ταξιδιώτες ετησίως, με δυνατότητα να ξεπεράσει τα 18 εκατ. μέσα στην περίοδο της παραχώρησης.

Την υλοποίηση έχει αναλάβει η κοινοπραξία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – GMR, σε συνεργασία με το Ελληνικό Δημόσιο, στο πλαίσιο 35ετούς σύμβασης παραχώρησης. Το έργο περιλαμβάνει διάδρομο απογείωσης–προσγείωσης μήκους 3,2 χιλιομέτρων και νέους οδικούς άξονες που θα το συνδέουν με τον ΒΟΑΚ.

Καλαμάτα

Ένα βήμα πιο κοντά στην αναβάθμιση του Διεθνούς Αερολιμένα Καλαμάτας «Καπετάν Βασίλης Κωνσταντακόπουλος» βρίσκεται πλέον η κοινοπραξία που αναδείχθηκε προτιμητέος επενδυτής στον διαγωνισμό του Υπερταμείου – Fraport AG, Delta Airport Investments (Όμιλος Κοπελούζου και Πηλέας Συμμετοχών (Όμιλος Κωνσταντακόπουλου) –  μετά τη δημιουργία της εταιρείας «Αεροδρόμιο Καλαμάτας Α.Ε.», η οποία θα αναλάβει τη διαχείριση και εκμετάλλευση του αεροδρομίου για τα επόμενα χρόνια.

Η νέα εταιρεία, έχει ως αποκλειστικό αντικείμενο την οργάνωση, λειτουργία, ανάπτυξη και συντήρηση του αεροδρομίου, βάσει της σύμβασης παραχώρησης που αναμένεται να εγκριθεί από τη Βουλή το φθινόπωρο. Σημειώνεται ότι το Υπερταμείο θα αποκτήσει χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα το 10% του μετοχικού κεφαλαίου.

Υπενθυμίζεται πως η οικονομική πρόταση της κοινοπραξίας ανήλθε συνολικά στα 45,2 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 45 εκατ. θα καταβληθούν με την έναρξη της παραχώρησης. Οι συνολικές εισροές για το Υπερταμείο εκτιμάται ότι θα ξεπεράσουν τα 71 εκατ. ευρώ κατά την περίοδο ισχύος της σύμβασης, γεγονός που αποτυπώνει την εμπιστοσύνη των επενδυτών στις προοπτικές της αεροπορικής πύλης της Μεσσηνίας.

Παράλληλα, ο παραχωρησιούχος έχει δεσμευτεί να επενδύσει περίπου 28,3 εκατ. ευρώ μέσα στην πρώτη τριετία, με έργα που θα περιλαμβάνουν την πλήρη ανακαίνιση και εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων υποδομών, την επέκταση του αεροσταθμού, τη δημιουργία νέων θέσεων στάθμευσης αεροσκαφών σε έκταση 50 στρεμμάτων, καθώς και την ανάπτυξη ψηφιακών συστημάτων για την εύρυθμη λειτουργία. Παράλληλα, σχεδιάζονται νέοι εμπορικοί χώροι, καταστήματα αφορολόγητων ειδών και εστίασης, που θα αναβαθμίσουν την εμπειρία των επιβατών.

Το σχέδιο για παραχώρηση 22 περιφερειακών αεροδρομίων έως το 2027

Μέχρι το τέλος του 2027 θα έχει ολοκληρωθεί η παραχώρηση και των 22 περιφερειακών αεροδρομίων από το Υπερταμείο, μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας για το αεροδρόμιο της Καλαμάτας. Οι αερολιμένες θα παραχωρηθούν μέσω ενός ενιαίου διαγωνισμού, προκειμένου να διασφαλιστεί η ομοιόμορφη αξιοποίησή τους και η βέλτιστη διαχείριση, χωρίς να προτιμώνται μόνο τα πιο δημοφιλή.

Η διαδικασία παραχώρησης αφορά αεροδρόμια όπως αυτά της Καρπάθου, Χίου, Αλεξανδρούπολης, Αράξου, Λήμνου, Ιωαννίνων, Μήλου, Νάξου, Πάρου, Ικαρίας, Κυθήρων, Λέρου, Σητείας, Νέας Αγχιάλου, Καλύμνου, Σκύρου, Σύρου, Αστυπάλαιας, Καστελλόριζου, Καστοριάς, Κάσου και Κοζάνης.

Το σχέδιο προβλέπει την ομαδοποίηση των 22 αεροδρομίων ώστε να παραχωρηθούν «πακέτο» σε έναν μόνο διαχειριστή, με στόχο τη μεγιστοποίηση της απόδοσης και την αντιμετώπιση του φαινομένου του υπερτουρισμού σε επιλεγμένες περιοχές. Μέσω αυτής της προσέγγισης, θα διασφαλιστεί ότι και τα λιγότερο περιζήτητα αεροδρόμια θα αξιοποιηθούν, ενισχύοντας την περιφερειακή ανάπτυξη και τη διάχυση των τουριστικών ροών σε περισσότερους προορισμούς.

Η προετοιμασία περιλαμβάνει αυτοψίες σε όλα τα αεροδρόμια για την καταγραφή των αναγκών τους, με βάση τις οποίες θα διαμορφωθεί και το χρηματοοικονομικό μοντέλο του διαγωνισμού. Παράλληλα, αναμένονται ορισμένα τελικά στοιχεία από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, η οποία διαχειρίζεται τα 22 αεροδρόμια, ώστε να ολοκληρωθούν οι εκκρεμότητες πριν την έναρξη της διαδικασίας.

Η πρώτη φάση του διαγωνισμού προγραμματίζεται για τα μέσα του 2025, ενώ εξετάζεται η δυνατότητα συμμετοχής του Δημοσίου και πιθανών μορφών επιδότησης για τα αεροδρόμια χαμηλής κίνησης. Παράλληλα, μερικοί από τους αερολιμένες, όπως αυτός της Νέας Αγχιάλου, εξετάζεται για το εάν θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν και για μεταφορές εμπορευμάτων ή μικρές πτήσεις charter, δημιουργώντας ευέλικτες επιλογές χρήσης σε στρατηγικές τοποθεσίες.

Fraport Greece 

Την ίδια ώρα η αύξηση της επιβατικής κίνησης στα 14 περιφερειακά αεροδρόμια που διαχειρίζεται η Fraport Greece φέρνει νέα επενδυτικά σχέδια για την ενίσχυση των υποδομών και τη βελτίωση της εξυπηρέτησης των επιβατών.

Για παράδειγμα, το 2024, τα αεροδρόμια της εταιρείας υποδέχθηκαν πάνω από 36 εκατομμύρια επιβάτες, καταγράφοντας αύξηση 6,4% σε σχέση με το 2023, γεγονός που επιβεβαιώνει την ανάγκη για περαιτέρω αναβαθμίσεις.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα κορεσμένα νησιωτικά hubs – Μύκονο, Σαντορίνη, Κω και Κέρκυρα – όπου προγραμματίζονται επενδύσεις ύψους 200 εκατομμυρίων ευρώ για την αύξηση της φέρουσας ικανότητας, ενώ εξετάζονται και άλλα αεροδρόμια, όπως η Ζάκυνθος, για μελλοντικές βελτιώσεις.

Υπενθυμίζεται πως η  Fraport Greece, σύμπραξη του γερμανικού ομίλου Fraport AG με τον ελληνικό όμιλο Κοπελούζου, από το 2017 έχει προχωρήσει σε επενδύσεις άνω των 1,6 δισ. ευρώ και αναλαμβάνει την αναβάθμιση των περιφερειακών αεροδρομίων με στόχο τη μείωση των χρόνων αναμονής, την ενίσχυση της χωρητικότητας και τη δημιουργία νέων εγκαταστάσεων που θα ανταποκρίνονται στην αυξανόμενη τουριστική κίνηση σε όλη τη χώρα.

Διαβάστε επίσης:

ΚΕΛ Ραφήνας: Ακυρώνεται ο διαγωνισμός μετά από προσφυγές και…αποκλεισμούς

ΒΟΑΚ: Βήμα-βήμα η κατασκευή του έργου που θα ενώσει την Κρήτη – Το σχέδιο και τα χρονοδιαγράμματα

Μαρίνα Αλίμου – Ελλάκτωρ: Σήμα εκκίνησης από τον Δήμο Αλίμου για τη μεγάλη ανάπλαση