Η υπόθεση με τη δωρεά σπέρματος από τη Δανία εξακολουθεί να απασχολεί ολόκληρη την Ευρώπη. Οι επιστήμονες, με τους οποίους συνομίλησε το Mononews και το Healthstories, πρώτοι ανέδειξαν την έλλειψη ενός ενιαίου θεσμικού πλαισίου για αυτές τις δωρεές και τώρα η χώρα μας αναλαμβάνει σημαντική πρωτοβουλία για αυτό το θέμα.

Την ίδια ώρα η απώλεια ενός παιδιού από καρκίνο έχει «παγώσει» τις 11 οικογένειες στην Ελλάδα, που χρησιμοποίησαν το σπέρμα από τον Δανό δότη, το γενετικό υλικό του οποίου συνδέεται με πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου έως και 90%.

1

Ψάχνουν άντρα για δωρεά σπέρματος

Η δωρεά σπέρματος τα τελευταία χρόνια είναι ευρέως διαδεδομένη και δημοφιλής μεταξύ γυναικών, που δεν έχουν άντρα σύντροφο.

Σύμφωνα με τον μαιευτήρα – χειρουργό γυναικολόγο, Γενικό Γραμματέα της Ελληνικής Εταιρείας Ιατρικής Αναπαραγωγής, Κωνσταντίνο Πάντο, στην Ελλάδα έχει διπλασιαστεί η ζήτηση για σπέρμα από δότη.

Στη χώρα μας οι διαδικασίες, που ακολουθούνται στην εφαρμογή των μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, είναι ασφαλείς.

Ωστόσο το περιστατικό με τη δωρεά σπέρματος από τον Δανό δότη, που συνέβαλε στο να γεννηθούν 197 παιδιά σε 14 χώρες, αναδεικνύει πόσο επικίνδυνη μπορεί να γίνει η έλλειψη ενός ενιαίου νομοθετικού πλαισίου στην Ευρώπη.

Η πρωτοβουλία της Ελλάδας

Ο Υφυπουργός Υγείας, Μάριος Θεμιστοκλέους, προανήγγειλε την ανάληψη πρωτοβουλίας για τη θέσπιση ενιαίου ευρωπαϊκού πλαισίου στη δωρεά σπέρματος και ωαρίων.

Ειδικότερα ο κ. Θεμιστοκλέους ανέδειξε το πρόβλημα, που προκύπτει από τη διασυνοριακή διάσταση της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Όπως εξήγησε, σήμερα μπορεί να υπάρχουν, για παράδειγμα, 12 οικογένειες από τον ίδιο δότη στην Ελλάδα, άλλες 10 σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα και 5 σε μια τρίτη, χωρίς να υπάρχει συνολικό όριο σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

«Η λύση δεν μπορεί να είναι μόνο εθνική. Απαιτείται κοινό πλαίσιο για όλες τις χώρες της ΕΕ, ώστε να μην αθροίζονται ανεξέλεγκτα τα παιδιά από τον ίδιο δότη σε διαφορετικά κράτη.

Η Ελλάδα θα αναλάβει πρωτοβουλία σε ευρωπαϊκό επίπεδο», ανέφερε.

Μια καλοστημένη «βιομηχανία»

Η Δανία φαίνεται πως έχει εκ των βασικών ρόλων στην παγκόσμια αγορά δωρεάς σπέρματος.

Σύμφωνα με το BBC, η χώρα είναι έδρα ορισμένων από τις μεγαλύτερες τράπεζες σπέρματος διεθνώς και φημολογείται ότι διαθέτει το λεγόμενο «σπέρμα των Βίκινγκς», κάτι που εκτοξεύει τη ζήτηση.

Το 2023 η συγκεκριμένη αγορά στην Ευρώπη αξιολογήθηκε στα 1,57 δισ. δολάρια. Μέχρι, δε, το 2033 εκτιμάται ότι θα εκτοξευθεί στα 2,18 δισ. δολάρια.

Η πολλαπλή χρήση του σπέρματος

Η καθηγήτρια Βιολογίας – Γενετικής – Νανοϊατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Μαρία Γαζούλη, επισημαίνει πως το συγκεκριμένο περιστατικό δείχνει τους δυνητικούς κινδύνους από την πολλαπλή χρήση του ίδιου γενετικού υλικού.

Όπως λέει: «Όταν ένας δότης χρησιμοποιείται επανειλημμένα, ένας σπάνιος και απρόβλεπτος γενετικός κίνδυνος μπορεί να πολλαπλασιαστεί».

Σε ανάρτησή της για το συγκεκριμένο θέμα, η κα Γαζούλη αναφέρει, μεταξύ άλλων:

«Η μετάλλαξη αφορά στο γονίδιο TP53, το οποίο παίζει κρίσιμο ρόλο στην προστασία του οργανισμού από τον καρκίνο.

Δεν ανιχνεύθηκε στους αρχικούς ελέγχους του δότη, επειδή πρόκειται για εξαιρετικά σπάνια μετάλλαξη, που δεν περιλαμβάνεται στα βασικά γενετικά τεστ, τα οποία ελέγχουν περιορισμένο αριθμό γνωστών και συχνότερων μεταλλάξεων για κληρονομικά νοσήματα.

Σημαντικό στοιχείο είναι ότι ο δότης δεν έφερε τη μετάλλαξη σε όλα τα κύτταρα του σώματός του, αλλά σε μέρος του σπέρματός του. Τα παιδιά, που προήλθαν από αυτά τα σπερματοζωάρια, κληρονόμησαν τη μετάλλαξη σε κάθε κύτταρό τους.

Τα γενετικά τεστ, όσο σημαντικά κι αν είναι, έχουν εγγενείς περιορισμούς.

Δεν γνωρίζουμε όλες τις πιθανές μεταλλάξεις και δεν είναι εφικτό να ελέγχονται τα πάντα.

Επιπλέον αρκετές γενετικές αλλαγές εμφανίζονται de novo, δηλαδή προκύπτουν για πρώτη φορά και δεν μπορούν να προβλεφθούν εκ των προτέρων.

Ένα «αρνητικό» τεστ σημαίνει ότι δεν βρέθηκε κάτι από όσα ελέγχθηκαν, όχι ότι ο κίνδυνος μηδενίζεται».

Δείτε επίσης

Δωρεά σπέρματος Δανία: 7 Κέντρα το χρησιμοποίησαν, χάθηκε ένα παιδί στην Ελλάδα, έρευνα σε εξέλιξη, τα ερωτήματα