Παρατείνεται η αβεβαιότητα σχετικά με το αν θα δοθεί παράταση στους επενδυτές που μειοδότησαν στους  διαγωνισμούς της ΡΑΑΕΥ κερδίζοντας λειτουργική και επενδυτική ενίσχυση για τα έργα αποθήκευσης ενέργειας, για τα οποία σύμφωνα με τους όρους των διαγωνισμών πρέπει στο τέλος  Σεπτεμβρίου να κάνουν δηλώσεις ετοιμότητας.

Σύμφωνα με όσα είπε χθες μιλώντας στο συνέδριο Hydrogen and Green Gases, o υφυπουργός Νίκος Τσάφος, δεν έχει ακόμη αποφασιστεί αν θα δοθεί παράταση, για τις δηλώσεις ετοιμότητας (σημερινή προθεσμία Σεπτέμβριος 2025) και την έναρξη λειτουργίας των έργων αποθήκευσης (σημερινή προθεσμία Δεκέμβριος 2025), όπως ζητούν οι επενδυτές.  Σημειώνεται ότι οι προθεσμίες είναι δεσμευτικές για την επιχορήγηση της ενίσχυσης δεδομένου ότι τα κεφάλαια προέρχονται από το Ταμείο Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης με αποτέλεσμα τυχόν παραβίαση του χρονοδιαγράμματος συνεπάγεται και ακύρωση της ενίσχυσης για τα επιτυχόντα έργα.

1

Υπενθυμίζεται, ότι πριν λίγες ημέρες ο Ελληνικός Σύνδεσμος Συστημάτων Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΣΑΗΕ) με επιστολή του προς την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ζήτησε την αναπροσαρμογή του χρονοδιαγράμματος για την ολοκλήρωση των έργων αποθήκευσης με μπαταρίες που έχουν προκριθεί από τις 3 ανταγωνιστικές διαδικασίες.

Ο Σύνδεσμος καλεί το Υπουργείο να επανεξετάσει τα χρονικά «ορόσημα» καθώς πλέον, όπως έχει εξελιχθεί η αδειοδοτική διαδικασία, οι χρόνοι δεν βγαίνουν.

Ενδεικτικά, οι επιτυχόντες του πρώτου διαγωνισμού (Αύγουστος 2023) κατέληξαν να εξασφαλίσουν Σύμβαση Σύνδεσης εντός του Β τριμήνου του 2025, δηλαδή 20 μήνες μετά την έκδοση των οριστικών αποτελεσμάτων και μόλις 5 μήνες πριν την εκπνοή του πρώτου οροσήμου της 30ης Σεπτεμβρίου 2025, όταν και θα πρέπει να δηλωθεί δήλωση ετοιμότητας για να ακολουθήσει η λειτουργία του σταθμού μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκέντρωσε ο Σύνδεσμος και παραθέτει στο Υπουργείο, στην περίπτωση των έργων που προκρίθηκαν από τον δεύτερο διαγωνισμό, απαιτήθηκαν 7 μήνες για την έκδοση της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης, επιπλέον 7 μήνες για την έκδοση της Άδειας Εγκατάστασης, ενώ μέχρι και σήμερα, όπως αναφέρει, δεν έχουν υπογραφεί πολλές από τις Συμβάσεις Σύνδεσης και από την πλευρά του ΑΔΜΗΕ.

Ωστόσο, ένα καλό νέο για τον κλάδο, εξήγγειλε ο υφυπουργός, σχετικά με τα έργα αποθήκευσης, αναφέροντας ότι το υπουργείο προσανατολίζεται στο να ανοίξει το δρόμο για περισσότερα έσοδα, για τα έργα θεσμοθετώντας τις βοηθητικές υπηρεσίες στο σύστημα.

Όπως τόνισε θα πρέπει να επιλεγούν από το σύνολο των διαθέσιμων βοηθητικών υπηρεσιών ποιες ταιριάζουν περισσότερο στην ελληνική αγορά και να ενταχθούν και αυτές στον Κανονισμό Λειτουργίας Αγορών και να προσφέρονται οι αντίστοιχες δυνατότητες από το Χρηματιστήριο Ενέργειας. Με τον τρόπο αυτό θα ενισχυθεί η βιωσιμότητα των έργων, και η αποδοτικότητά τους.

Υπενθυμίζεται ότι το υπάρχον ρυθμιστικό πλαίσιο προβλέπει τα έσοδα των μπαταριών να προέρχονται από την Ενδοημερήσια Αγορά, την Αγορά Επόμενης Μέρας και την Αγορά Εξισορρόπησης.

Σημαντικά έσοδα από τις βοηθητικές υπηρεσίες για τα έργα αποθήκευσης

Οι διαχειριστές συστημάτων αποθήκευσης μπορούν να εκμεταλλευτούν τη δυναμική των αγορών, φορτίζοντας τις μπαταρίες τους τις ώρες της ημέρας όπου η προσφορά από ΑΠΕ είναι αυξημένη και οι τιμές χαμηλές, και εκφορτίζοντας κατά τις ώρες αιχμής όπου οι τιμές καθορίζονται από πιο ακριβές πηγές ενέργειας, όπως οι μονάδες αερίου.

Ανισορροπίες μεταξύ προσφοράς και ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, από την αγορά επόμενης ημέρας έως τη φυσική παράδοση (συνήθως λόγω μεταβολών στον καιρό ή υπερ- ή υποπαραγωγής από ΑΠΕ), μπορούν επίσης να προσφέρουν στρατηγικές ευκαιρίες για φόρτιση ή εκφόρτιση.

Στο πλαίσιο του arbitrage στη χονδρεμπορική αγορά, η δραστηριότητα της μπαταρίας βασίζεται στο να αποθηκεύει όταν δεν υπάρχει ζήτηση, οι τιμές είναι πολύ χαμηλά ή αρνητικές και να επιστρέφει την ενέργεια στην αγορά πουλώντας όταν η ζήτηση είναι αυξημένη και οι τιμές είναι υψηλότερα.  Ωστόσο, η πραγματικότητα της συμμετοχής στη χονδρεμπορική αγορά είναι πιο σύνθετη, καθώς οι δεσμεύσεις λαμβάνονται σε διαφορετικές χρονικές στιγμές (όπως στην αγορά επόμενης ημέρας) και οι θέσεις συναλλαγών ενδέχεται να τροποποιούνται κατά τη διάρκεια της λειτουργίας (π.χ. μέσω ενδοημερήσιων ή συνεχών αγορών).

Το σημαντικότερο μέρος όμως των εσόδων για τα έργα αποθήκευσης ενέργειας, στις αγορές του εξωτερικού δεν προέρχονται από την  πώληση ενέργειας, αλλά από τις βοηθητικές υπηρεσίες.

Οι βοηθητικές υπηρεσίες παρέχουν σταθερό ρεύμα εσόδων για τους ιδιοκτήτες BESS, ενώ ταυτόχρονα βοηθούν στην ενίσχυση της ευστάθειας του δικτύου.

Πρόκειται για   υπηρεσίες υποστήριξης που παρέχουν οι μονάδες παραγωγής ενέργειας ή τα συστήματα αποθήκευσης (όπως τα BESS) για να διασφαλίζεται η ομαλή, σταθερή και αξιόπιστη λειτουργία του ηλεκτρικού δικτύου.

Σε χώρες όπως η Γερμανία, η Μ. Βρετανία ή οι ΗΠΑ (π.χ. Καλιφόρνια), υπάρχουν έργα αποθήκευσης όπου οι βοηθητικές υπηρεσίες (primary reserve, frequency response) φέρνουν το 30% – 60% των εσόδων στα πρώτα χρόνια λειτουργίας. Σταδιακά, καθώς η αγορά ωριμάζει, το ποσοστό αυτό μειώνεται υπέρ άλλων εσόδων, όπως το arbitrage.

Το υπόλοιπο των εσόδων προέρχεται από συμμετοχή σε αγορές ενέργειας, arbitrage τιμών, αποφυγή χρεώσεων, ή συμβάσεις με τρίτους.

Σε σχετική μελέτη της McKinsey για τα έσοδα των μπαταριών αναφέρεται ότι το  arbitrage στη χονδρεμπορική αγορά, μέσω των αγορών επόμενης ημέρας (day-ahead) και ενδοημερήσιων αγορών (intraday), προσφέρει περίπου 20% έως 50% των συνολικών εσόδων ενός συστήματος αποθήκευσης και αναμένεται να αυξηθεί σε άνω του 60% έως το 2030 σε ορισμένες αγορές, ως αποτέλεσμα της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Τα έσοδα των έργων αποθήκευσης, από ancillary services (ρύθμιση συχνότητας, εφεδρείες, black start κ.λπ.) σήμερα αντιπροσωπεύουν περίπου 50%–80% του συνολικού “revenue stack” για έργα αποθήκευσης ενέργειας.

Οι βοηθητικές υπηρεσίες είναι τεχνικές υπηρεσίες που δεν σχετίζονται άμεσα με την παροχή ενέργειας, αλλά είναι απαραίτητες για:

  • Τη διατήρηση της συχνότητας (π.χ. 50Hz στην Ευρώπη)
  • Τη ρύθμιση της τάσης
  • Την εφεδρική ισχύ
  • Την αποκατάσταση του συστήματος μετά από διακοπή (black start).

Με την αυξανόμενη διείσδυση των ΑΠΕ (ηλιακά, αιολικά) που είναι στοχαστικές, οι βοηθητικές υπηρεσίες γίνονται ακόμα πιο κρίσιμες γιατ’ι διασφαλίζουν την ομαλή, σταθερή και αξιόπιστη λειτουργία του ηλεκτρικού δικτύου και του συστήματος.