Κωστής Τσελένης, πρόεδρος του Ελληνικού Δικτύου Κοινωνικών και Περιβαλλοντολογικών Επενδύσεων (HIIN)
Η κλιματική αλλαγή, η διεύρυνση των ανισοτήτων σε παγκόσμιο επίπεδο και τεράστια πρόοδος της τεχνολογίας δημιουργούν την ανάγκη και για ένα διαφορετικό μοντέλο επενδύσεων.
Σε αυτό επιχειρεί να απαντήσει το impact investing, μια φιλοσοφία επενδύσεων που επιδιώκει αποτέλεσμα, διαθέτοντας κεφάλαια σε startups, μικρομεσαίες επιχειρήσεις και γρήγορα αναπτυσσόμενες εταιρίες, οι οποίες έχουν στον πυρήνα του οικονομικού τους μοντέλου, την επίλυση κοινωνικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων.
Όπως επισημαίνει ο Κωστής Τσελένης, πρόεδρος του Ελληνικού Δικτύου Κοινωνικών και Περιβαλλοντολογικών Επενδύσεων (HIIN) το Impact Ιnvesting (Επενδύσεις Περιβαλλοντικού και Κοινωνικού Αποτυπώματος – Ε.Π.Κ.Α) αποτελεί μια επενδυτική μεθοδολογία, η οποία αποσκοπεί σε ουσιώδη θετικό περιβαλλοντικό ή κοινωνικό αποτύπωμα, παράλληλα με το επιθυμητό οικονομικό όφελος για τον επενδυτή. Πρόκειται, όπως λέει χαρακτηριστικά στη συνέντευξή του στο mononews, για ένα μοντέλο «Κοινωνικοπεριβαλλοντικού Καπιταλισμού» (Impact Capitalism).
Ο κ. Τσελένης έχει διαχειριστεί χαρτοφυλάκια ιδιωτών και θεσμικών επενδυτών, που συνολικά υπερβαίνουν το μισό δις ευρώ ενώ ο στόχος του HIIN για την Ελλάδα είναι η δημιουργία του «Impact οικοσυστήματος» που θα προσελκύσει τέτοιου είδους επενδύσεις.
Την προηγούμενη Πέμπτη ο Κωστής Τσελένης στο πλαίσιο του Delphi Economic Forum μαζί με τους Jacco Minnaar, Chair of the Management Board, Triodos Investment Management, Antonis Schwarz, Impact Investor, Founder, GoodMove Initiatives και Τίνα Μαυράκη Managing Director Ingenios Ltd, Non-Executive Board Director της Μυτιληναίος, ανέλυσαν τις προοπτικές που προσφέρονται μέσα από Βιώσιμες Επενδύσεις στην μετά COVID19 εποχή.
Στο πλαίσιο της ενότητας οι συμμετέχοντες και ο διοργανωτής του πάνελ κ. Τσελένης, μιλήσαν για τη δυναμική που αναπτύσσει το Impact Investing σε παγκόσμιο επίπεδο καθώς και για τη δυνατότητα μείωσης του επενδυτικού ρίσκου, με παράλληλη αύξηση των αποδόσεων που προκύπτουν μέσα από μια τέτοια μεθοδολογία. Η παγκόσμια επενδυτική κοινότητα αναμένει σημαντική αύξηση των εισροών κεφαλαίων σε επενδύσεις βιώσιμης ανάπτυξης στην μετά COVID19 εποχή, εφόσον δημιουργηθεί το σωστό πλαίσιο σε συνδυασμό και με τα κρατικά και ευρωπαϊκά προγράμματα στήριξης.
Ολόκληρη η συνέντευξη με τον κ. Τσελένη έχει ως εξής:
Ερ: Τι σηματοδοτεί το impact investing; Πως εξελίσσεται;
Το Impact Ιnvesting (Επενδύσεις Περιβαλλοντικού και Κοινωνικού Αποτυπώματος Ε.Π.Κ.Α) είναι ένας όρος που περιγράφει μια επενδυτική μεθοδολογία, η οποία αποσκοπεί σε ουσιώδη θετικό περιβαλλοντικό ή κοινωνικό αποτύπωμα, παράλληλα με το επιθυμητό οικονομικό όφελος για τον επενδυτή. Αποτελεί μια διαδικασία επιλογής και αξιολόγησης των κατάλληλων επενδυτικών ευκαιριών, προκειμένου με στοχευμένη διάθεση επενδυτικών κεφαλαίων να συνεισφέρει στην επίλυση κοινωνικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο, ενώ ταυτόχρονα επιτυγχάνει θετική απόδοση επί των κεφαλαίων που διαθέτει σε αυτή την κατεύθυνση.
To Impact Ιnvesting εμφανίστηκε σαν όρος για πρώτη φορά το 2004 στην Έκθεση του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών (UNEP Finance Initiative). Η έκθεση αποσκοπούσε κυρίως στο να παρακινήσει εταιρίες εισηγμένες στο χρηματιστήριο να εντάξουν στοιχεία περιβαλλοντικού και κοινωνικού προφίλ στις δραστηριότητες τους, ώστε να είναι σε καλύτερη θέση να αντλήσουν κεφάλαια. Το impact investing εξελίχθηκε σε μια φιλοσοφία επενδύσεων που επιδιώκει αποτέλεσμα διαθέτοντας κεφάλαια σε startups, μικρομεσαίες επιχειρήσεις και γρήγορα αναπτυσσόμενες εταιρίες, οι οποίες έχουν στον πυρήνα του οικονομικού τους μοντέλου, την επίλυση κοινωνικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων. Στοχεύει δηλαδή σε αντίκτυπο πέραν του ESG Environmental, Social and Governance και του SRI Socially Responsible Investing.
Ερ: Ποια η διείσδυση του σήμερα παγκοσμίως στο σύνολο των επενδύσεων;
Επειδή η θεματολογία των ΕΠΚΑ είναι πολύ ευρεία, είναι δύσκολο να μιλήσουμε με ακριβή νούμερα. Έρευνες υπολογίζουν τα κεφάλαια που έχουν διατεθεί σήμερα από θεσμικούς και ιδιώτες επενδυτές σε επενδύσεις ESG υπερβαίνουν τα 30 τρις ευρώ παγκοσμίως. Τα κεφάλαια που διαχειρίζονται επενδυτές με αυστηρά κριτήρια Impact Investing, φτάνουν σήμερα περίπου τα 500 δις ευρώ, χωρίς να συνυπολογίζουμε σε αυτό το νούμερο επενδύσεις σε υποδομές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που ξεπερνούν το 1 τρις ευρώ. Τα επενδυτικά κεφάλαια υπό διαχείριση σήμερα (Total Global Assets Under Management) εκτιμούνται σε περίπου 70 τρις ευρώ παγκοσμίως. Σε σχέση λοιπόν με αυτό το αστρονομικό ποσό, μπορεί αυτή τη στιγμή το μέγεθος του Impact Investing να είναι περιορισμένο, όμως η πορεία του την τελευταία δεκαετία προδιαγράφει σημαντική προοπτική ανάπτυξης. Ενδεικτικά, η έκθεση του Global Sustainable Investing Alliance δείχνει ότι περίπου το 50% των νέων επενδυμένων κεφαλαίων στην Ευρώπη αποτελούν βιώσιμες επενδύσεις ή επενδύσεις κοινωνικού και περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Η Δυτική Ευρώπη είναι πρωτοπόρος στον τομέα με τις Ηνωμένες Πολιτείες να ακολουθούν. Εμείς ως επενδυτές που εστιάζουμε σε ΕΠΚΑ, εκτιμούμε ότι στο άμεσο μέλλον, η απόλυτη πλειοψηφία των νέων επενδύσεων σε ετήσια βάση θα έχει ουσιώδη κοινωνικό και περιβαλλοντικό πρόσημο.
Ερ: Ποιοι είναι οι κατάλληλοι τομείς για αυτού του είδους τις επενδύσεις;
Οι τομείς των επενδύσεων θετικού αντικτύπου είναι συνδεμένες με κρίσιμα προβλήματα για την κοινωνία ή το περιβάλλον. Η δημοφιλέστερη κατηγορία επενδύσεων αυτή τη στιγμή είναι αυτή που αποσκοπεί στην προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής (clean technologies). Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται για παράδειγμα χρηματοδοτήσεις τεχνολογιών και έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας και βελτίωσης ενεργειακής απόδοσης καθώς και τεχνολογίες ηλεκτροκίνησης (e-mobility). Σημαντική κατηγορία αποτελούν επίσης οι επενδύσεις για την διατήρηση της βιοποικιλότητας (biodiversity, conservation finance).
Σε αυτή την κατηγόρια εντάσσονται επενδύσεις σε καινοτόμες εταιρίες που αναπτύσσουν, για παράδειγμα, εναλλακτικές μορφές φιλικών προς το περιβάλλον υλικών (sustainable materials, alternatives to plastic use), αλλά και εναλλακτικών πρωτεϊνών και φυτικών τροφών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην κτηνοτροφία (alternative protein technologies, sustainable food & agriculture). Η βιομηχανική κτηνοτροφία σήμερα συμβάλει αρνητικά στο περιβάλλον (περιβαλλοντικό αντίκτυπο), αλλά και στην υγεία του παγκόσμιου πληθυσμού (κοινωνικό αντίκτυπο). Επίσης, χρησιμοποιώντας εναλλακτικές τροφές σε κτηνοτροφικές εφαρμογές, απελευθερώνεται ένα μέρος τροφών που μπορούν να διατεθούν σε μέρη του πλανήτη με προβλήματα υποσιτισμού (κοινωνικό αντίκτυπο). Με εναλλακτικές και αειφόρες μορφές καλλιέργειας ταυτόχρονα, περιορίζεται η θήρευση και η υπεραλίευση και προάγεται η προστασία συγκεκριμένων ειδών που χρησιμοποιούνται για μαζική παραγωγή τροφών. Άλλοι τομείς του Impact Investing είναι η χρηματοδότηση ΜΜΕ (Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων) που βρίσκονται εκτός τραπεζικού συστήματος, οι επενδύσεις σε τεχνολογίες μείωσης και διαχείρισης βιομηχανικών, τροφικών και άλλων αποβλήτων (waste management, food waste κτλ.), επενδύσεις σε έξυπνες λύσεις ενεργειακής πρόσβασης πληθυσμών εκτός ενεργειακού δικτύου στον αναπτυσσόμενο κόσμο (energy access), έργα γύρω από τον αειφόρο τουρισμό και τον αγροτουρισμό (sustainable tourism / agrotourism), εταιρικά μοντέλα με επίκεντρο την βιώσιμη μόδα (sustainable fashion), ειδικές χρηματοδοτήσεις για την ενδυνάμωση της γυναικείας επιχειρηματικότητας (women empowerment) κτλ.
Ερ: Περιγράφετε ένα διαφορετικό οικονομικό μοντέλο…
Μπορούμε απόλυτα να μιλήσουμε για ένα διαφορετικό οικονομικό μοντέλο που βασίζεται στην κυκλική οικονομία. Έχει βάλει ήδη τις βάσεις για μια ραγδαία αλλαγή. Αυτός είναι και ο λόγος που εμείς σαν επενδυτές μιλάμε για ένα μοντέλο «Κοινωνικοπεριβαλλοντικού Καπιταλισμού» (Impact Capitalism).
Ερ: Πως συνδέεται το Impact Investing με την 4η βιομηχανική επανάσταση;
Η 4η βιομηχανική επανάσταση κινείται κυρίως γύρω από τις καινούργιες τεχνολογίες και την τεχνητή νοημοσύνη. Οι ΕΠΚΑ βασίζονται σε μεγάλο βαθμό και στην τεχνολογική εξέλιξη. Μέσω της τεχνολογίας μπορούμε σήμερα να μιλάμε για επενδύσεις με τέτοιο αντίκτυπο που παράλληλα όμως είναι οικονομικά βιώσιμες. Αυτού του είδους οι επενδύσεις είναι εξ ορισμού καινοτόμες. Πιστεύω ότι εάν η 4η βιομηχανική επανάσταση συντονιστεί και συμβαδίσει με το Impact Investing, θα καταφέρει να μειώσει τις προβλεπόμενες αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να φέρει αυτή η αλλαγή, κυρίως στο κομμάτι των εργασιακών θεμάτων.
Ερ: Ποια είναι η προσωπική εμπειρία σας;
Ξεκίνησα πάρα πολύ νωρίς με αυτήν την μεθοδολογία, πριν από 15 χρόνια περίπου. Τότε, έννοιες όπως κυκλική οικονομία και αειφόρος ανάπτυξη μέσω επενδύσεων δεν ήταν ευρέως διαδεδομένες όπως σήμερα. Και σίγουρα δεν γινόταν λόγος σχετικά με το Impact Investing. Ήταν λοιπόν σχετικά δύσκολα χρόνια. Ουσιαστικά δημιουργήσαμε μία εντελώς καινούρια νοοτροπία, μεθοδολογία και αγορά και έπρεπε να «εκπαιδεύσουμε» τη διεθνή επενδυτική κοινότητα, ενώ παράλληλα έπρεπε να χτίσουμε ένα εντελώς διαφορετικό οικοσύστημα. ‘Ήμουν όμως από τότε βαθιά πεπεισμένος ότι μπορούμε να αλλάξουμε τον τρόπο που επενδύουμε έτσι ώστε παράλληλα να λύσουμε παγκόσμια περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα. Κρίνοντας από την μετέπειτα πορεία της αγοράς οι προβλέψεις μου επιβεβαιώθηκαν. Στο διάστημα αυτό, έχω διαχειριστεί χαρτοφυλάκια ιδιωτών και θεσμικών επενδυτών, που συνολικά υπερβαίνουν το μισό δις ευρώ, σε πολλούς από τους τομείς που προαναφέρθηκαν. Τα τελευταία χρόνια ο ρυθμός ανάπτυξης της αγοράς είναι ραγδαίος και αυτή η δυναμική δίνει την δυνατότητα σε εμάς ως επενδυτές να αυξήσουμε τα επενδυτικά μας κεφάλαια προς αυτήν την κατεύθυνση.
Ερ: Που στοχεύει το Ελληνικό Δίκτυο Κοινωνικών και Περιβαλλοντολογικών Επενδύσεων;
Το Ελληνικό Δίκτυο Κοινωνικών και Περιβαλλοντολογικών Επενδύσεων (HIIN) είναι μια πρωτοβουλία που αποσκοπεί στην ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση δράσεων σχετικά με το Impact Investing (ΕΠΚΑ), την αειφόρο ανάπτυξη και την κυκλική οικονομία, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην παγκόσμια κοινότητα Ελλήνων επενδυτών και επιχειρηματιών. Ο αρχικός στόχος του δικτύου είναι η ενημέρωση των επενδυτών σχετικά με το Impact Investing, καθώς και η εισαγωγή των βάσεων στην Ελλάδα έτσι ώστε ελληνικές εταιρείες να προετοιμαστούν κατάλληλα, για να να διεκδικήσουν κεφάλαια από επενδυτές με αυτήν την στόχευση. Η έννοια του Impact Investing είναι ανύπαρκτη ακόμα στην Ελλάδα και υπάρχει ο κίνδυνος, για ακόμα μία φορά να χάσουμε σαν Έλληνες και αυτήν την παγκόσμια επενδυτική επανάσταση. Αυτός ήταν και ο βασικός λόγος που με ώθησε στην δημιουργία του HIIN, μια και εξαιρώντας τις ΑΠΕ, η Ελλάδα είναι σχεδόν ανύπαρκτη στον χάρτη της παγκόσμιας κοινότητας Impact επενδυτών στην οποία συγκαταλέγομαι και εγώ. Τα μέλη και οι συνεργάτες του ΗΙΙΝ, έχουν αναπτύξει ένα οργανωμένο πλάνο για τα επόμενα χρόνια προκειμένου να πετύχουν τον στόχο αυτό. Θέλουμε να δημιουργήσουμε μέσω στοχευμένων δράσεων το απαραίτητο πλαίσιο και «Impact οικοσύστημα» στην Ελλάδα που θα προσελκύσει τέτοιου είδους επενδύσεις.
– Ο Kωστής Τσελένης θεωρείται ένας από τους κορυφαίους εμπειρογνώμονες επενδύσεων που συνέβαλαν στη διαμόρφωση του ευρωπαϊκού πλαισίου επενδύσεων με θετικό περιβαλλοντικό και κοινωνικό πρόσημο (sustainability & impact investing). Διαθέτει 20ετή εμπειρία σε επενδύσεις ρίσκου (venture capital & private equity), εταιρικές χρηματοδοτήσεις και διαχείριση κεφαλαίων. Εκπροσωπεί επενδυτές στο κομμάτι αειφόρων επενδύσεων και έχει διαχειριστεί χαρτοφυλάκια άνω των 600 εκατ. ευρώ σε τέτοιου είδους επενδύσεις παγκοσμίως. Σπούδασε Banking & Finance στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης. Είναι Έλληνας και Ελβετός υπήκοος και ζει στη Ζυρίχη, τη Γενεύη και την Αθήνα.
