Ένα πρώτο δείγμα από το άμεσο μέλλον ήταν οι αρνητικές τιμές που είδαμε την Πρωτομαγιά στη χονδρεμπορική αγορά ενέργειας, κάτι που μπορεί να δούμε ξανά όταν οι καιρικές συνθήκες προκαλούν μεγάλη παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ χωρίς να ακολουθεί η ζήτηση.

Σήμερα οι εγκατεστημένες ΑΠΕ ανέρχονται στα 15 GW και προσθέσουμε τα 15 GW όπου έχουν δοθεί όροι σύνδεσης και τα 40-50 GW που περιμένουν να μπουν στο δίκτυο τότε φτάνουμε τα 70-80GW, τα οποία αν υλοποιηθούν θα εκτοπίσουν άλλα που ήδη υπάρχουν στην αγορά, σε μια μάχη για ποιες ΑΠΕ θα επιβιώσουν.

1

Οι αρνητικές τιμές ως -50 ευρώ/μεγαβατώρα ήταν κάτι που δεν είχε ξανασυμβεί και ήταν αποτέλεσμα της υπερπαραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ σε όλες τις χώρες μιας διασυνδεδεμένης αγοράς. Οι αρνητικές τιμές καταγράφηκαν κατά τις ώρες των μεγάλων εισαγωγών από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία σε μια προσπάθεια των παραγωγών ενέργειας στην Ελλάδα  να αποφύγει ένα τσουνάμι περικοπών.

Αν δεν γύριζαν σε αρνητικές οι τιμές στην ελληνική αγορά, η εισαγόμενη ενέργεια με αρνητικές τιμές θα κατέκλυζε την αγορά με αποτέλεσμα να υποστεί μεγάλες περικοπές η ενέργεια που θα παραγόταν στην Ελλάδα. Οι αρνητικές τιμές λειτούργησαν προστατευτικά, σταματώντας τις εισαγωγές, αφού προκάλεσαν decoupling – αποσύνδεση λόγω υπερπροσφοράς. Έτσι η μέση τιμή στην Αγορά Επόμενης Ημέρας διαμορφώθηκε για την 1η Μαΐου στα 40,94 ευρώ/MWh με την ανώτατη τιμή να φθάνει μόλις τα 99,63 ευρώ/MWh.  

Στις 2 Μαΐου η κατάσταση ήταν περισσότερο ισορροπημένη αφού η μέση τιμή στην Αγορά Επόμενης Ημέρας διαμορφώθηκε στα 58,13 ευρώ/MWh με την κατώτατη τιμή να είναι στο μηδέν και την ανώτατη στα 148,78 ευρώ/MWh. Για σήμερα Σάββατο 3 Μαϊου η τιμή διαμορφώνεται στα 56 ευρώ με την κατώτατη τιμή να είναι στο μηδέν και την ανώτατη στα 123 ευρώ/MWh.

Η συμμετοχή των ΑΠΕ στο μείγμα παραγωγής είναι 47%, του φυσικού αερίου στο 26% και των εισαγωγών στο 14%.

 Οι ισχυροί άνεμοι και η ηλιοφάνεια που φέρνουν υπερπαραγωγή των ΑΠΕ και η χαμηλή ζήτηση ρίχνουν στα 40 ευρώ/μεγαβατώρα την τιμή της ενέργειας σήμερα 1η Μαΐου ενώ σημειώνεται και ρεκόρ αρνητικής τιμής ενέργειας στα -50 ευρώ το δίωρο 14:00 και 15:00.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα οι ΑΠΕ κυριαρχούν στο μίγμα με ποσοστό 69,37%, οι θερμικές μονάδες φυσικού αερίου συμμετέχουν με 19,7%, τα λιγνιτικά με 2,64% και οι εισαγωγές με 9,57%.

Η μεγάλη αύξηση των ΑΠΕ δημιουργούν έντονη ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, με αποτέλεσμα είτε τις περικοπές είτε τις αρνητικές τιμές, που φρενάρουν την παραγωγή ενέργειας, αφού οι ίδιοι οι παραγωγοί σταματούν να παράγουν, γιατί αν παράγουν αντί να εισπράττουν πληρώνουν.

Ποιος ωφελείται από τις αρνητικές τιμές

Όφελος από τις αρνητικές τιμές   έχουν οι προμηθευτές ενέργειας, καθώς τις ώρες με αρνητικές τιμές, όχι μόνον δεν πληρώνουν, αλλά αμείβονται για την ενέργεια που θα εξασφαλίσουν από την DAM, για να καλύπτουν τις ανάγκες του πελατολογίου τους.

Αυτό σημαίνει ότι στο νέο περιβάλλον υπερπαραγωγής των ΑΠΕ, οι καθετοποιημένοι όμιλοι που διαθέτουν παραγωγή αλλά και προμήθεια ενέργειας, είναι ανταγωνιστικοί σε σχέση με τους υπόλοιπους παραγωγούς ΑΠΕ, αφού το κόστος των αρνητικών τιμών για την παραγωγή γίνεται κέρδος για την προμήθεια.

Ο ρόλος των γειτονικών αγορών – Οι περικοπές

 Καθώς οι αγορές είναι διασυνδεδεμένες,  κινούνται ταυτόχρονα σε έντονα αρνητικό έδαφος όλες οι ευρωπαϊκές αγορές -καθώς συγχρονίζεται η μεγάλη παραγωγή των φωτοβολταϊκών. Το επίμαχο 7ωρο, της 1ης Μαΐου στις αγορές της  Βουλγαρίας και της Ρουμανίας που είναι απολύτως συζευγμένες οι τιμές ήταν  επίσης αρνητικές από -3 έως -100,59 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, γίνονται εισαγωγές μέσω των διασυνδέσεων Ελλάδας – Βουλγαρίας και εντείνουν το φαινόμενο.

Τις ώρες αυτές οι εισαγωγές φτάνουν στο μέγιστο όριο της δυναμικότητας των δύο διασυνδέσεων, και γίνεται decoupling Ελλάδας και Βουλγαρίας. Την ίδια στιγμή, ήταν εκτός λειτουργίας η διασύνδεση με την Ιταλία, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε εξαγωγές.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, σε επίπεδο 24ωρου, οι περικοπές ήταν την 1η  Μαΐου 54,5 Γιγαβατώρες, ήτοι το 43% περίπου της «πράσινης» παραγωγής. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ΔΕΔΔΗΕ έχει ήδη ενημερώσει τους παραγωγούς με έργα της Ομάδας Β, να απενεργοποιήσουν τα έργα τους στο διάστημα 11:00-16:00 – όπως έχουν κάνει και όλες τις προηγούμενες ημέρες από τη Δευτέρα 28 Απριλίου. Παράλληλα, ο ΑΔΜΗΕ επέκτεινε την περίοδο επιφυλακής μέχρι και την Κυριακή 4 Μαΐου.