Η Ελένη Αλεξίου στο Mononews: Η διαδρομή μιας «Star Individual» στον χώρο του real estate

Η δικηγόρος Ελένη Αλεξίου, επικεφαλής της AKL Law Firm και μοναδική γυναίκα στην Ευρώπη με τη διάκριση «Star Individual» στον τομέα του real estate από τον διεθνή οδηγό Chambers & Partners Europe, μιλάει αποκλειστικά στο Mononews για τη διαδρομή της, τις προκλήσεις του project του Ελληνικού, τα προβλήματα της ελληνικής πολεοδομικής νομοθεσίας και την ανάγκη μεταρρυθμίσεων στον τρόπο που αδειοδοτούνται τα επενδυτικά έργα στην Ελλάδα.

Με ειλικρίνεια και αυτογνωσία, η Ελένη Αλεξίου περιγράφει όχι μόνο τις νομικές και διοικητικές προκλήσεις που συνοδεύουν τις μεγάλες επενδύσεις στην Ελλάδα, αλλά και τις αξίες που χρειάζεται να ενσαρκώνει η ηγεσία στον σύγχρονο επαγγελματικό κόσμο, αναδεικνύοντας τη δύσκολη αλλά κρίσιμη ισορροπία μεταξύ αριστείας και ισότητας στον επαγγελματικό χώρο μέσα από την προσωπική της εμπειρία ως γυναίκας, αλλά και τον ρόλο του δικηγόρου ως στρατηγικού συμβούλου στον επιτυχή σχεδιασμό μίας επένδυσης.

Στην Ελλάδα έχουμε πολλούς έμπειρους δικηγόρους στο real estate. Τι είναι αυτό που σας διαφοροποιεί και σας έδωσε τη διάκριση ‘Star Individual’ από τον κορυφαίο νομικό οδηγό Chambers and Partners Europe, αποτελώντας τη μοναδική γυναίκα στην Ευρώπη;

Μέχρι σήμερα, ειλικρινά δεν είχα σκεφτεί ποια είναι η απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Όταν ήρθαν τα ευχάριστα νέα, προφανώς χάρηκα πάρα πολύ, αλλά για να είμαι ειλικρινής, εξεπλάγην κιόλας. Πραγματικά, δεν μπορώ να σας πω με βεβαιότητα πού οφείλεται αυτή η διάκριση… Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό μου είναι η μεγάλη μου αγάπη και κλίση προς τις θετικές επιστήμες, παρά την επιλογή μου να σπουδάσω νομικά και να ακολουθήσω το επάγγελμα των γονιών μου. Ίσως λοιπόν αυτό το χαρακτηριστικό μου να έχει συμβάλει στην επαγγελματική πορεία μου.

Η αλήθεια είναι ότι οι δεξιότητές μου σχετίζονται περισσότερο με την αντίληψή μου για τεχνικά θέματα, γι’ αυτό και τα αγαπημένα μου projects είναι τα greenfield, όπου ανακύπτουν σύνθετα ζητήματα πολεοδομικής φύσης. Μου αρέσει πολύ να συνεργάζομαι με ομάδες τεχνικών συμβούλων, να μελετάω σχέδια και διαγράμματα, να ψάχνω χάρτες και συντεταγμένες, να ασχολούμαι δηλαδή με μη αμιγώς νομικά θέματα, κάτι που πραγματικά δεν είναι συνηθισμένο στον χώρο μας. Ο άντρας μου λέει συχνά ότι σε κάποια προηγούμενη ζωή μου ήμουν μηχανικός!

Ποια ήταν η μεγαλύτερη νομική πρόκληση που αντιμετωπίσατε στο project του Ελληνικού, το οποίο μετά από τόσα χρόνια ενασχόλησης καταλαβαίνω ότι αποτελεί ορόσημο στην καριέρα σας;

Αυτό είναι ένα ερώτημα το οποίο, σε αντίθεση με το προηγούμενο, με έχει απασχολήσει πολλές φορές! Σίγουρα μία πρόκληση ήταν αυτή ακριβώς η ενεργή συμμετοχή σε ομάδες τεχνικών συμβούλων, ιδιαίτερα διευρυμένες και έμπειρες στην προκειμένη περίπτωση -λόγω και της κλίμακας του έργου-, όπου έπρεπε καταρχήν να αποδείξω ότι καταλαβαίνω. Ξέρετε, το στερεότυπο της ξανθιάς δικηγόρου που δεν καταλαβαίνει ούτε αριθμητική είναι πάρα πολύ έντονο στην αντίληψη της πλειονότητας των επαγγελματιών, τουλάχιστον στην Ελλάδα.

Πέραν αυτού όμως, η μεγαλύτερη πρόκληση θεωρώ πως ήταν η ιδιαιτερότητα του έργου, η οποία μας ανάγκασε να επαναπροσδιορίζουμε συνεχώς το περιεχόμενο του επενδυτικού σχεδίου, τα σημεία αναφοράς μας, ακόμα και την εφαρμοστέα νομοθεσία. Κοιτώντας πίσω, αυτό είναι το πιο μοναδικό χαρακτηριστικό του project – η ανάγκη να συνδυάσουμε ανοιχτά μυαλά, και δημιουργική σκέψη με την πολύ αυστηρή και λεπτομερή εφαρμογή του νόμου σε μία κλίμακα απολύτως πρωτοφανή για τα ελληνικά δεδομένα.

Η δικηγορική εταιρεία AKL (παλιότερα Αλεξίου-Κοσμόπουλος), έχει μια μακρά πορεία αιώνων πλέον. Ποια ήταν η δική σας συμβολή στην ανάπτυξη και τον μετασχηματισμό της εταιρείας, ώστε να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες;

Η πρώτη «σοφή» κίνηση ήταν να επιλέξω μεταπτυχιακές σπουδές όχι με νομικό αντικείμενο, αλλά με έμφαση στη διοίκηση επιχειρήσεων. Έτσι, συνειδητοποίησα αρκετά νωρίς ότι η οικογενειακή επιχείρηση θα έπρεπε να εξελιχθεί σε ένα σχήμα με πιο σύγχρονη δομή και οργάνωση.

Στο εγχείρημα αυτό συνέβαλαν καθοριστικά οι συνεταίροι μου, με τους οποίους επιδιώκουμε καθημερινά να εξελίσσουμε και να βελτιώνουμε τη συνταγή για το μαγικό φίλτρο! Η βασική -κοινή- αρχή μας είναι να διατηρούμε και να τιμούμε τις αξίες της οικογενειακής επιχείρησης, αλλά παράλληλα να υιοθετούμε σύγχρονες πρακτικές και, τολμώ να πω, να είμαστε και πρωτοπόροι σε ορισμένους τομείς.

Είναι μεγάλη συζήτηση και ίσως ακούγεται τετριμμένο, αλλά αισθάνομαι πραγματικά ότι ενώ στην AKL ακούγεται ακόμα η «φωνή» του παππού μου, παραδείγματος χάρη σε θέματα ηθικής, παράλληλα έχουμε έναν πολύ μοντέρνο και ιδιαίτερο τρόπο να παρέχουμε τις υπηρεσίες μας και ενδεχομένως να έχουμε ξεπεράσει πολλές μεγάλες εταιρείες, ιδίως στην προσοχή στη λεπτομέρεια.

Ποιες παθογένειες εντοπίζετε μέσα από την εμπειρία σας στον κλάδο των ακινήτων στην Ελλάδα και ποιες ευκαιρίες βλέπετε;

Ίσως το πιο βασικό πρόβλημα είναι η έλλειψη σαφούς πλαισίου. Υπάρχουν διατάξεις που δεν εφαρμόζονται, γιατί δεν έχει εκδοθεί η απαραίτητη δευτερογενής νομοθεσία – η οποία μερικές φορές μπορεί να καθυστερήσει και επί χρόνια. Υπάρχουν διατάξεις σε διαφορετικά νομοθετήματα, οι οποίες είναι αντιφατικές μεταξύ τους και δεν μπορούν να εφαρμοστούν παράλληλα, ενώ ρυθμίζουν το ίδιο θέμα. Υπάρχουν σαφείς διατάξεις που είναι ακόμα σε ισχύ, ενώ έχουν εκδοθεί αποφάσεις που τις έχουν κρίνει ως αντίθετες στο Σύνταγμα.

Υπάρχουν τροποποιήσεις διατάξεων, οι οποίες μεταβάλλουν το περιεχόμενο μίας ρύθμισης χωρίς σαφή αναφορά σε αυτήν -και χωρίς φυσικά να γίνεται η απαραίτητη κωδικοποίηση. Τα παραδείγματα είναι δυστυχώς πάρα πολλά για όλες τις περιπτώσεις που ανέφερα… Από εκεί, όμως, πιστεύω ότι εκπορεύονται και οι βασικές ευκαιρίες στον κλάδο.

Οι παθογένειες, δηλαδή, αποθαρρύνουν τους επενδυτές, με αποτέλεσμα να παραμένει μεγάλο -ακόμα- απόθεμα ακινήτων διαφόρων κατηγοριών προς εκμετάλλευση. Και επειδή, ως γνωστόν, η χώρα μας είναι μάλλον περιζήτητη, οι επενδυτές που έχουν «γερό στομάχι» έχουν πραγματικά πεδίο δόξης λαμπρό!

Ένα μεγάλο «αγκάθι» στις επενδύσεις στην Ελλάδα είναι οι αργές και πολύπλοκες διαδικασίες αδειοδότησης. Μπορεί ο δικηγόρος να αντισταθμίσει αυτό το εμπόδιο και πώς βλέπετε να εξελίσσεται στο μέλλον αυτό το ζήτημα;

Να το αντισταθμίσει ίσως όχι, μπορεί όμως να το καταστήσει αντιμετωπίσιμο. Πρέπει να διαβάζουμε, να είμαστε ενήμεροι για όλες τις αποφάσεις, όλες τις νέες διατάξεις, να προβληματιζόμαστε για το πώς θα κριθούν νέες ρυθμίσεις από τα δικαστήρια, ώστε να μπορούμε να προστατεύσουμε τους πελάτες μας εγκαίρως και αποτελεσματικά.

Ο δικηγόρος που γνωρίζει σε βάθος το αντικείμενό του μπορεί να εντοπίσει τα πιθανά προβλήματα και να συμβάλει ώστε αυτά να επιλυθούν, εάν είναι εφικτό. Εάν αυτό δεν είναι εφικτό, τουλάχιστον τα ενδεχόμενα προβλήματα μπορούν να ληφθούν υπόψη στο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης της επένδυσης, το οποίο επηρεάζει τη χρηματοδότηση, τις λοιπές συμφωνίες κ.ο.κ.

Ως προς το μέλλον, υπάρχουν πράγματι ορισμένα θετικά βήματα, τα οποία αφορούν κυρίως σε ψηφιακές υπηρεσίες που είναι πλέον διαθέσιμες. Δυστυχώς όμως, εκτιμώ πως αυτά δεν είναι επαρκή, ίσως ούτε και κατάλληλα για την επίσπευση της διαδικασίας αδειοδότησης. Έχω την αίσθηση -και ίσως να μην είναι πολύ δημοφιλής η άποψή μου- πως η νομοθετική και η εκτελεστική εξουσία δεν λαμβάνουν υπόψη τους όσο θα έπρεπε τη δικαστική εξουσία. Και το αποτέλεσμα είναι η ανατροπή του σχεδιασμού έργων και επενδύσεων σημαντικών για τη χώρα, ενώ αυτό θα μπορούσε ίσως να αποφευχθεί.

Σε μια εποχή που το DEI κυριαρχεί στον δημόσιο διάλογο, έχετε βρει την ισορροπία μεταξύ αριστείας και πολυμορφίας στον χώρο εργασίας; Πώς σας βοήθησε η εμπειρία σας ως επιτυχημένης γυναίκας σε έναν κατεξοχήν ανδροκρατούμενο χώρο;

Δεν ξέρω πώς επιτυγχάνεται αυτή η ισορροπία… είναι πολύ εύθραυστη. Λέω συχνά ότι μεγάλωσα -επαγγελματικά- σε αίθουσες συσκέψεων, όπου ήμουν η μόνη γυναίκα και όπου οι άνδρες με διέκοπταν, χωρίς καν να το συνειδητοποιούν. Ουσιαστικά μιλούσαν πάνω από μένα. Μου πήρε πολύ καιρό να αποδείξω ότι αξίζει να με ακούσουν.

Επομένως, είναι κάτι που έχω πάρα πολύ έντονα στο μυαλό μου σε καθημερινή βάση. Αυτό που επιδιώκω πολύ συνειδητά είναι να επικοινωνώ τις σχετικές εμπειρίες μου, να τις διοχετεύω στους νεότερους, συνήθως ως παράδειγμα προς αποφυγή, και να τους παροτρύνω να είναι μαχητικοί και να διεκδικούν. Αν και η νεότερη γενιά δεν φαίνεται να έχει ανάγκη, πατάει πολύ πιο γερά στα πόδια της από ό,τι εμείς!