Όταν ο Γιάννης Αλαφούζος εμφανίστηκε στα διοικητικά του Παναθηναϊκού την άνοιξη του 2012, ο σύλλογος έψαχνε όχι απλώς διοικητική λύση, αλλά σχέδιο επιβίωσης. Η «Παναθηναϊκή Συμμαχία» ήταν το πρώτο πείραμα: ένα σχήμα λαϊκής βάσης που θα επέτρεπε στους φιλάθλους να συμμετέχουν στη χρηματοδότηση και σε έναν κύκλο «συμπαικτών» να μοιραστούν το βάρος.

Το αρχικό «μαξιλάρι» ρευστότητας, περί τα 3,8 εκατ. ευρώ, μπήκε μέσω εταιρείας ειδικού σκοπού και μετοχοποιήθηκε υπέρ της Συμμαχίας. Σε μια οικονομία εν μέσω ύφεσης, όμως, το μοντέλο αποδείχθηκε σύντομα μη βιώσιμο. Από το 2014 και μετά, με τη Sortivo International Ltd να μπαίνει στο προσκήνιο και τον μετοχικό έλεγχο να συγκεντρώνεται στα χέρια του, ο Αλαφούζος ανέλαβε πλήρως το ρίσκο. Κι αυτό που ακολούθησε ήταν μια δεκαετία συνεχούς «αιμοδότησης», με λάθη που πληρώθηκαν, αλλά και μεθοδική εξυγίανση που άλλαξε την οικονομική μοίρα της ΠΑΕ.

1

Το κόστος των λαθών και η μεταστροφή σε πειθαρχία

Ο Παναθηναϊκός του 2012 κουβαλούσε 38,6 εκατ. ευρώ σε υποχρεώσεις. Η πενταετία που ακολούθησε ήταν χαοτική: κακές επιλογές στελεχών, βεβιασμένα projects, βαρύ μισθολογικό κόστος, ρήτρες αποζημιώσεων. Το αποτέλεσμα ήταν το χρέος να «σκαρφαλώσει» στα 57,4 εκατ. ευρώ στο τέλος της χρήσης 2016-17. Η αναδίπλωση ήρθε σκληρά: το καλοκαίρι του 2018 σηματοδότησε στροφή σε σφιχτή πολιτική, «καθάρισμα» διακανονισμών, stop σε δανειακές υπερβάσεις και μια αλυσίδα αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου που στόχευε ευθέως στη μείωση του καθαρού χρέους.

Μέχρι τα τέλη του 2019-20, η ΠΑΕ είχε σβήσει τραπεζικές και εμπορικές υποχρεώσεις και είχε μείνει με ένα «ουράνιο τόξο» μικρών οφειλών, κυρίως προς το Δημόσιο, ρυθμισμένων και απολύτως διαχειρίσιμων. Οι πληρωμές στην ομάδα από τον Γιάννη Αλαφούζο έπαψαν να είναι αγώνας δρόμου (με την απειλή του ευρωπαϊκού αποκλεισμού ελέω χρεών). Η κανονικότητα επέστρεψε.

Το «σώμα» της χρηματοδότησης: ΑΜΚ και παραμετρικές δαπάνες

Έως τον Δεκέμβριο του 2022 είχαν πραγματοποιηθεί 24 αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, με πιστοποιημένα 100,06 εκατ. ευρώ να μπαίνουν στο ταμείο, εκ των οποίων περίπου 4 εκατ. από τη «Συμμαχία» και τα υπόλοιπα από τον Αλαφούζο. Αυτή είναι η «λογιστική» ραχοκοκαλιά της εξυγίανσης.

Γύρω της, υπάρχει το πραγματικό κόστος της καθημερινότητας: αγορά και εκσυγχρονισμός του προπονητικού «Γ. Καλαφάτης» (εξοφλήθηκε ως το 2023), νέες υποδομές στο Κορωπί (ακόμη και δύο τεχνητά γήπεδα προδιαγραφών FIFA PRO), αναμορφώσεις και συντήρηση στη Λεωφόρο, μελέτες και κόστη προετοιμασίας για τον Βοτανικό όπου θα στεγαστεί το νέο γήπεδο. Αυτά δεν εμφανίζονται όλα ως ΑΜΚ, αλλά συνθέτουν το αποτύπωμα μιας δεκαετίας που δεν περιορίστηκε σε ισολογισμούς: χτίστηκαν περιουσιακά στοιχεία και θεσπίστηκε ένα λειτουργικό στάνταρ που ο Παναθηναϊκός είχε απωλέσει.

Το 2024 ο ίδιος ο Γιάννης Αλαφούζος παραδέχθηκε δημόσια ότι «μπορεί να έχουμε ξεπεράσει τα 130 εκατ. ευρώ» που έχουν μπει «από την καρδιά μου» για τον Παναθηναϊκό. Η δήλωση αυτή δεν έμεινε μετέωρη: στο εταιρικό πεδίο, η αύξηση κεφαλαίου του Ιουνίου 2024, ύψους 19,1 εκατ. ευρώ, καλύφθηκε εξ ολοκλήρου από τον μεγαλομέτοχο και πιστοποιήθηκε στο Γ.Ε.ΜΗ. τον Φεβρουάριο του 2025. Αμέσως μετά ήρθε μια ακόμη μεγαλύτερη ΑΜΚ, ύψους 26,26 εκατ. ευρώ. Πλέον το τιμολόγιο της ενασχόλησης «γράφει» 175 εκατ. ευρώ. Αυτό είναι το μέγεθος που περιγράφει τί σημαίνει, σε καθαρή ροή κεφαλαίου και ανάληψη ευθύνης, να κρατήσεις μια ΠΑΕ όρθια, να την εξυγιάνεις και να τη μεταφέρεις στην επόμενη εποχή.

Γιατί κοστίζει τόσο;

Στην Αγγλία ή στη Γερμανία, τα τηλεοπτικά, οι εμπορικές συμφωνίες και τα matchday έσοδα στηρίζουν τη συντριπτική μάζα του προϋπολογισμού. Στην Ελλάδα, ακόμη και για σύλλογο του βεληνεκούς του Παναθηναϊκού, τα έσοδα είναι μικρότερα, οι «αστοχίες» τιμωρούνται βαρύτερα και η απουσία σταθερών ευρωπαϊκών επιτυχιών μπορεί να εκτροχιάσει μια ολόκληρη σεζόν. Το κόστος ενός ανταγωνιστικού ρόστερ και έμπειρου σταφ δεν πέφτει επειδή πέφτουν τα τηλεοπτικά. Κάπου εκεί, η ιδιοκτησία βάζει πλάτη: καλύπτει ετήσια ανοίγματα, πληρώνει bonus στόχων, επενδύει σε projects που δεν επιστρέφουν άμεσα χρήμα αλλά χτίζουν αξία (προπονητικό, αναβαθμίσεις).

Το «175» δεν είναι ένας αριθμός-φωτογραφία· είναι το άθροισμα πολλών συνεχόμενων, επώδυνων αλλά αναγκαίων επιλογών.

Η εξυγίανση δεν χαρίζει τίτλους, δημιουργεί όμως συνθήκες. Ο Παναθηναϊκός στα χρόνια της ομαλοποίησης ξαναβρήκε ρυθμό πληρωμών, έφτιαξε κορμό, πρόσθεσε ποιότητα, κατέκτησε Κύπελλο το 2022 και επανήλθε στη συζήτηση τίτλων. Απέχει ακόμη από το να κυριαρχεί σταθερά, αλλά το ράφι στο οποίο ψωνίζει δεν είναι πια εκείνο της απόγνωσης. Το «μέταλλο» της ομάδας θα κριθεί στο χορτάρι, όμως η ίδια η ύπαρξη ενός σταθερού οιονεί business plan—έστω με ιδιοκτησιακές επιδοτήσεις—είναι προϋπόθεση για να μη μετατραπεί κάθε κακή σειρά αποτελεσμάτων σε διοικητική κρίση. Αυτό, για τα ελληνικά δεδομένα, είναι άκρως υπολογίσιμο κεφάλαιο.

Βοτανικός: η βαρύτερη κληρονομιά

Η κοινή ανακοίνωση Τραπεζών, Δήμου Αθηναίων και Ερασιτέχνη τον Φεβρουάριο του 2025 ότι υπάρχει πλήρης συμφωνία για τη χρηματοδότηση των αθλητικών εγκαταστάσεων, με στόχο την έκδοση οικοδομικής άδειας το καλοκαίρι του 2025, μετατρέπει ένα μακρόχρονο αφήγημα σε ώριμο έργο. Για την ΠΑΕ, ο Βοτανικός είναι αλλαγή παραδείγματος: περισσότερες θέσεις, premium hospitality, σουίτες, retail, ονοματοδοσία, εμπορικές ροές που δεν υφίστανται στη Λεωφόρο.

Οικονομικά, είναι το μόνο ρεαλιστικό μονοπάτι για να μετακινηθεί ο Παναθηναϊκός σε μοντέλο με μικρότερη ανάγκη ετήσιας επιδότησης. Ιστορικά, είναι η πιο βαριά σφραγίδα του Αλαφούζου: να παραδώσει έναν οργανισμό με καθαρά βιβλία, σύγχρονες υποδομές και «σπίτι» αντάξιο του brand. Ανάμεσα σε ημερολόγια και χρονοδιαγράμματα—που στην Ελλάδα πάντα χωράνε ερωτηματικά—η πολιτική/θεσμική βούληση δείχνει να ευθυγραμμίζεται. Αυτό και μόνο είναι τεράστιο κεκτημένο.

Οι εργασίες θεμελίωσης συνεχίζονται στον Βοτανικό όπου οι φίλοι του Παναθηναϊκού περιμένουν πώς και πώς το νέο γήπεδο της ομάδας. Ενα γήπεδο χωρητικότητας 40.000 θέσεων, με κλειστά γήπεδα και κολυμβητήριο. Προς το παρόν ο χώρος παραμένει εργοτάξιο, με τις εργασίες να προχωρούν πλέον πιο γρήγορα. Ηδη έπεσαν και τα πρώτα μπετά, ενώ γερανοί, μπουλντόζες και μπετονιέρες εργάζονται στη νότια πλευρά του γηπέδου, με βάση πάντα τη μελέτη. Την ίδια ώρα, ειδικά μηχανήματα πραγματοποιούν εργασίες που αφορούν τις πασσαλομπήξεις.

Το γήπεδο αναμένεται να είναι έτοιμο στο τέλος του 2026.

Δαπάνη, επένδυση ή «πράσινη δωρεά»;

Το ερώτημα που συχνά επανέρχεται είναι φιλοσοφικό: τα 175 εκατ. ευρώ είναι επένδυση με προσδοκία υπεραξίας ή «δωρεά κεφαλαίου» στο σύλλογο; Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Σε όρους ταμειακών ροών, ένα μεγάλο κομμάτι αυτών των χρημάτων δεν επιστρέφει άμεσα—έσβησε παλιά χρέη, κάλυψε ετήσια ανοίγματα, πλήρωσε λάθη. Σε όρους αποτίμησης, όμως, ο Παναθηναϊκός του 2025 (σχεδόν μηδενικό χρέος, σύγχρονο προπονητικό, ώριμο project γηπέδου) είναι άλλο asset από τον Παναθηναϊκό του 2017.

Αν το γήπεδο υλοποιηθεί, αν έρθουν σταθερά ευρωπαϊκά έσοδα και αν η εμπορική μηχανή δουλέψει, τότε η αξία της ΠΑΕ μπορεί να αποτυπωθεί σε νούμερα που δίνουν νόημα στο κόστος. Αν όχι, το 175 θα μείνει ως «δωρεά» που κράτησε ζωντανό ένα ιστορικό σήμα όταν αυτό κινδύνευε να γίνει ποδοσφαιρικό case study αποτυχίας.

Στο βάθος του τούνελ υπάρχει πάντα το σενάριο της πώλησης ή της εισόδου συμπαικτών. Ο ίδιος ο Γιάννης Αλαφούζος έχει αφήσει κατά καιρούς το παράθυρο ανοιχτό: μετά τα εγκαίνια του νέου γηπέδου, με έναν οργανισμό υγιή και ελκυστικό, οι πιθανότητες για αξιόπιστη διάδοχη λύση αυξάνονται δραστικά. Δεν είναι μόνο θέμα ηλικίας ή προσωπικού ενδιαφέροντος· είναι πρωτίστως θέμα απόδοσης κεφαλαίου και προοπτικής ενός club που θα παίζει σε άλλη οικονομική κατηγορία. Αν ο Παναθηναϊκός σταθεί αγωνιστικά και εμπορικά στο ύψος των νέων δυνατοτήτων, ο δρόμος για εταιρικές συμμαχίες είναι ρεαλιστικός. Αν όχι, τότε η εικόνα θα θυμίζει τις περισσότερες ελληνικές ΠΑΕ: μόνιμη εξάρτηση από έναν ιδιοκτήτη-αιμοδότη.

Στο τέλος της ημέρας, το «175 εκατ. ευρώ» είναι πολύ περισσότερα από μια λογιστική άθροιση. Είναι το τίμημα για να σβήσεις ένα κακό παρελθόν, το κόστος για να χτίσεις υποδομές από το μηδέν, η τιμή για να επαναφέρεις αξιοπιστία πληρωμών και λειτουργιών, η επένδυση για να γυρίσεις σελίδα με τον Βοτανικό…

Διαβάστε επίσης

Παναθηναϊκός: Από το… μοναστήρι του Βαρδινογιάννη στις πωλήσεις ύψους 40 εκατ. του Αλαφούζου

Τέλης Μυστακίδης: Επισημοποίησε το ενδιαφέρον του για την απόκτηση της ΚΑΕ ΠΑΟΚ – Τι συζήτησε με το ΔΣ της ομάδας

Ολυμπιακός: Πόσα λεφτά θα μπουν στα ταμεία των ερυθρόλευκων από το Champions League