ΕΨΑ: Από τα ψυγεία με πάγο και τα «λεμονατζίδικα» της Αγριάς στην εταιρεία του οραματιστή Νίκου Τσαούτου

Λίγες ελληνικές εταιρείες έχουν σταθεί απέναντι σε ξένους κολοσσούς και τα έχουν καταφέρει. Ελάχιστες επιχειρήσεις, κατά κύριο λόγο οικογενειακές μπόρεσαν να επιβιώσουν στο πέρασμα των δεκαετιών, χάρη κυρίως στο όραμα των ανθρώπων που τις ίδρυσαν ή τις διοικούσαν. Μια τέτοια επιχείρηση, και μάλιστα στην ελληνική ύπαιθρο, είναι η ΕΨΑ ή Εταιρεία Ψυγείων Αγριάς.

Ο Νίκος Τσαούτος, ο άνθρωπος που έκανε πασίγνωστη αυτή την εταιρεία αναψυκτικών σε όλη την Ελλάδα, έφυγε πλήρης ημερών πριν από λίγα 24ωρα από τη ζωή. Ηταν 94 ετών αλλά έγραψε τη δική του ιστορία στο ελληνικό επιχειρείν ενώ ήταν εμβληματική προσωπικότητα της Μαγνησίας.

Η ΕΨΑ, μια καθαρά οικογενειακή επιχείρηση μετρά 100 χρόνια ιστορίας καθώς ιδρύθηκε σε δύσκολες εποχές για την Ελλάδα.

Ηταν το μακρινό 1922 και στην περιοχή του Πηλίου, συγκεκριμένα στην Αγριά, υπήρχαν τα «λεμονατζίδικα». Μαγαζάκια που οι κάτοικοι της περιοχής, οι εργαζόμενοι, οι Βολιώτες που πήγαιναν για παραθερισμό, ξεδιψούσαν με την γευστική λεμονάδα.

 

Στην περιοχή υπήρχαν ολόκληρες εκτάσεις με λεμόνια με το πλεόνασμα να είναι τέτοιο που οι κάτοικοι να μην ξέρουν τι να το κάνουν. Πόση λεμονάδα να καταναλωθεί άλλωστε;

Εκείνη την εποχή πλανόδιοι πωλητές διακινούσαν τη νόστιμη αυτή λεμονάδα στις περιοχές πέριξ του Πηλίου και μόνον εκεί γνώριζαν για το δροσιστικό αναψυκτικό.

Τότε εμφανίζονται οι διορατικοί αδερφοί Κοσμαδόπουλοι, οι οποίοι έστησαν μια μικρή εταιρεία παραγωγής λεμονάδας. Και η ΕΨΑ ήταν η αφορμή για να έρθει το ηλεκτρικό ρεύμα στην Αγριά. Μέχρι τότε οι κάτοικοι έφτιαχναν την περίφημη ντόπια λεμονάδα με χειροκίνητα μέσα. Οι αδερφοί Κοσμαδόπουλοι, αργυραμοιβοί στο επάγγελμα και τραπεζίτες είδαν την ευκαιρία και την έκαναν ιδέα. Αγόρασαν εκτάσεις γης για να λειτουργήσουν ψυγεία για παραγωγή πάγου και διατήρηση προϊόντων.

Γερμανική συνταγή

Η επιτυχία ήρθε όταν προσέλαβαν έναν γερμανό μηχανικό ονόματι Όττο, ο οποίος συνέβαλε στην αύξηση της παραγωγής λεμονάδας. Το 1924 ιδρύεται η ΕΨΑ και η περιοχή αποκτά και ηλεκτρικό.

Το μικρό εργοστάσιο έγινε μεγαλύτερο, η «μυστική» συνταγή του Otto για την νοστιμότατη λεμονάδα έφερε περισσότερους πελάτες, όμως, τα στοιχεία που ξεχώρισαν την ΕΨΑ από τους ανταγωνιστές ήταν δύο: Τα λεμόνια της περιοχής και το νερό της Αγριάς με το οποίο ακόμη και σήμερα χρησιμοποιείται για την παραγωγή.

Ετσι παράγεται και η συνθετική λεμονάδα, η σημερινή «Γκαζόζα» στα χρόνια του πολέμου.

 

 

Η Εταιρεία Ψυγείων Αγριάς, που στην αρχή είχε ψυγεία με πάγο, για τη διατήρηση των φρούτων μετατράπηκε σε εταιρεία παραγωγής αναψυκτικών και όλα πήραν το δρόμο τους.

Τα «κασόνια» με τα αναψυκτικά από το Βόλο έφταναν στην Αθήνα, κατακτώντας την πρωτεύουσα αφού οι παραδοσιακές γεύσεις αυξήθηκαν και μετά τις λεμονάδες φτάσαμε σε σειρά άλλων προϊόντων. Όμως, το 1936 η τράπεζα Κοσμαδόπουλου, δημιούργημα το 1917 του πατέρα των αδερφών Κοσμαδόπουλου, χρεοκοπεί και η Ανώνυμος Εταιρία Ψυγείων Αγριάς περνάει στην ιδιοκτησία της Εθνικής Τράπεζας, η οποία με νέο καταστατικό ιδρύει την εταιρία Νέα Ψυγεία Αγριάς Α.Ε.

Το μπουκάλι και τα νέα προϊόντα

Η Εθνική δεν αφήνει την ΕΨΑ στην τύχη της, της αντίθετο μάλιστα. Επενδύει χρήματα, δημιουργείται το γυάλινο μπουκάλι και επεκτείνεται περισσότερο. Το γυάλινο μπουκάλι σχεδιάστηκε από τον Αριστείδη Αλεξανδρίδη, υπάλληλο της Εθνικής και μένει στην ιστορία έχοντας ως βασικό στοιχείο τον ανάγλυφο ρόμβο.

Περνούν 30 χρόνια και το 1969 καταργούνται τα ψυγεία με τον πάγο, αφού έρχονται τα ηλεκτρικά, όμως στην ΕΨΑ συντελείται η μεγάλη αλλαγή στην ιδιοκτησία. Η Εθνική πουλάει την επιχείρηση στους αδερφούς Μοσκαχλαϊδή και τον Νίκο Τσαούτο οι οποίοι αγοράζουν νέα μηχανήματα, εκσυγχρονίζουν τις εγκαταστάσεις και ανεβάζουν την παραγωγή από τα 1.500 μπουκάλια την ώρα στα 7.500 μπουκάλια την ώρα. Το 1982 η παραγωγή φτάνει τα 20.000 μπουκάλια ενώ φτιάχνονται και οι συσκευασίες του 1,5 λίτρου.

Το 1987 η ΕΨΑ παράγει την πρώτη ελληνική Cola και το 1989 η εταιρεία εγκαινιάζει και το κουτάκι αλουμινίου.

 

 

Με το πέρασμα των χρόνων μπαίνουν στην παραγωγή νέα προϊόντα, χυμοί μακράς διάρκειας, κρύο τσάι με λεμόνι, κόλα με λεμόνι, λάιτ προϊόντα, αναψυκτικά με στέβια κλπ.

Η παραγωγή φτάνει το 2010 τα 30.000 μπουκάλια, η ΕΨΑ γίνεται γνωστή σε όλη την Ελλάδα και ξεκινά και τις εξαγωγές σε πάνω από 30 χώρες.

Το 2023 το fund  SMERemediumCAP με επικεφαλής τον Νίκο Καραμούζη αποκτά πλειοψηφικό ποσοστό στην ΕΨΑ και στη νέα εταιρεία τα αδέρφια Μιχάλης και Πέννυ Τσαούτου έχουν ποσοστά συμμετοχής από 14,15% ο καθένας και το SMERemediumCAP του τραπεζίτη, Νίκου Καραμούζη, το οποίο συμμετέχει με ποσοστό 65,22%. Στην ίδια εταιρεία συμμετέχει και η Ήβη Μοσχαχλαϊδή, επιχειρηματίας, με ποσοστό 6,48%.

Ο Νίκος Τσαούτος

Ο Νίκος Τσαούτος που κηδεύτηκε τη Δευτέρα 29 Ιανουαρίου, αποτέλεσε το πρόσωπο που άλλαξε την εικόνα της ΕΨΑ τα τελευταία 50 χρόνια. Εξυπνος, διορατικός, με νέες ιδέες και το βλέμμα στραμμένο στο τι γινόταν στο εξωτερικό, αλλά διατηρώντας πάντα αυτή την οικογενειακή – παραδοσιακή συνταγή επιτυχίας.

 

Δεν είναι τυχαίο ότι πήρε μια μικρή επαρχιακή εταιρεία και την έκανε γνωστή σε όλη την Ελλάδα. Ούτε ότι η λεμονάδα της περιοχής σχεδόν ταυτίστηκε με το όνομά του, «λεμονάδα Τσαούτου», έλεγαν οι Βολιώτες.

 

 

Ο Νίκος Τσαούτος συμμετείχε στη Διοίκηση της Αναπτυξιακής Εταιρείας Διαχείρισης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Θεσσαλίας Στερεάς Ελλάδας (ΑΕΔΕΠ) για 18 συνεχή έτη και τα τελευταία 14 ήταν πρόεδρος. Υπήρξε επίσης ένας από τους βασικούς στυλοβάτες του Ε. Ο. Σ. Βόλου (Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος) με τεράστια προσφορά σε όλους τους τομείς.

Ο θάνατός του είναι τέλος εποχής στην κυριολεξία καθώς επρόκειτο για έναν παραδοσιακό επιχειρηματία, από εκείνους που έκαναν επιτυχία στην Ελλάδα δουλεύοντας με όραμα και μεράκι.

Διαβάστε επίσης:

Πέθανε ο ιδιοκτήτης της ΕΨΑ, Νίκος Τσαούτος

Ο Τάκης Πέρκιζας νέος διευθύνων σύμβουλος της ΕΨΑ

O Θεόδωρος Δουζόγλου, οι άφαντες επενδύσεις και η κοροϊδία – Άρθρο παρέμβαση