Ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρίστος Δήμας παρουσίασε στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής τις βασικές λεπτομέρειες για τη σύμβαση παραχώρησης του ΒΟΑΚ (τμήμα Χανιά – Ηράκλειο) στο πλαίσιο κατακύρωσής της.

Ειδικότερα, ανέπτυξε τον συνολικό σχεδιασμό της κυβέρνησης για τον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), υπογραμμίζοντας πως το έργο καλύπτει το σύνολο του νησιού, από την Κίσαμο έως τη Σητεία, δίνοντας έμφαση στις διαφορετικές φάσεις ωρίμανσης του έργου, επισημαίνοντας ότι ήδη εκτελούνται σημαντικά έργα, όπως στα τμήματα Άγιος Νικόλαος – Νεάπολη και Νεάπολη – Χερσόνησος.

1

Η 9η Μαΐου 2025 χαρακτηρίστηκε «ιστορική μέρα» για την Κρήτη και την Ελλάδα, καθώς υπογράφηκε η σύμβαση παραχώρησης για το κεντρικό και πιο κρίσιμο τμήμα του ΒΟΑΚ, Χανιά – Ηράκλειο, μήκους 157 χιλιομέτρων. Στη σύμβαση προβλέπεται η δυνατότητα προαίρεσης για την προσθήκη του τμήματος Κίσαμος – Χανιά (30 χλμ), αμέσως μετά την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων.

Σχετικά με τις επικρίσεις που ακούστηκαν για καθυστερήσεις και την ύπαρξη διοδίων, ο υπουργός απάντησε χαρακτηριστικά: «Δεν υπάρχει αυτοκινητόδρομος χωρίς διόδια», ενώ  παράλληλα, ξεκαθάρισε πως δεν πρόκειται να παρακαμφθούν κρίσιμες διαδικασίες όπως οι περιβαλλοντικοί και αρχαιολογικοί έλεγχοι, προκειμένου να επισπευσθεί το έργο.

Η σύμβαση παραχώρησης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της εταιρείας «Δικταίον Παραχωρήσεις ΜΑΕ», μέλους του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, προβλέπει συνολική διάρκεια 35 ετών, με τα πρώτα πέντε να αφορούν την περίοδο μελετών και κατασκευών. Κατά την περίοδο αυτή, το δημόσιο έχει το δικαίωμα να ζητήσει πρόδρομες εργασίες με έξοδα του παραχωρησιούχου, με στόχο την επιτάχυνση των κατασκευών αλλά και την άμεση εφαρμογή μέτρων οδικής ασφάλειας στον υφιστάμενο άξονα.

Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε και στη λειτουργία και συντήρηση του έργου. Η σύμβαση ορίζει συγκεκριμένους δείκτες απόδοσης και μηχανισμούς ελέγχου της τήρησής τους, με κυρώσεις σε περίπτωση παραβάσεων. Παράλληλα, ο παραχωρησιούχος υποχρεούται να συμμορφώνεται με αυστηρούς περιβαλλοντικούς όρους και την ισχύουσα νομοθεσία.

«Στο Πάτρα – Πύργος είδαμε τι σημαίνουν μέτρα οδικής ασφάλειας στην πράξη. Το ίδιο θα κάνουμε και στον ΒΟΑΚ», δήλωσε χαρακτηριστικά ο υπουργός, επιβεβαιώνοντας πως η ανθρώπινη ζωή και η οδική ασφάλεια αποτελούν προτεραιότητα.

Δεν παρέλειψε να αναγνωρίσει τη διαχρονική συμβολή προκατόχων του και στελεχών του υπουργείου στην ωρίμανση του έργου, τονίζοντας πως «τέτοια έργα δεν ανήκουν σε πρόσωπα ή κόμματα, αλλά σε όλους τους πολίτες».

Η σύμβαση αναμένεται να κυρωθεί από τη Βουλή, ανοίγοντας τον δρόμο για την υλοποίηση ενός έργου πνοής για την Κρήτη, που υπόσχεται καλύτερες υποδομές, αυξημένη ασφάλεια και οικονομική ανάπτυξη για ολόκληρο το νησί.

Σημαντικές πρόνοιες για την προστασία του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και ένα πολύπλευρο χρηματοδοτικό σχήμα, περιλαμβάνει η σύμβαση παραχώρησης μεγάλου έργου υποδομής. Σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται, ο παραχωρησιούχος υποχρεούται, με δικές του δαπάνες και ευθύνη, να εκτελέσει όλα τα απαραίτητα έργα που απαιτούνται για τη συμμόρφωση με τα εκάστοτε ισχύοντα όρια οδικού θορύβου και εκπομπών ρύπων, καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασης παραχώρησης. Στα έργα αυτά περιλαμβάνεται η εγκατάσταση ηχοπετασμάτων ή/και κατάλληλη φύτευση, ειδικά σε περιοχές με οργανωμένη δόμηση, στα όρια σχεδίου πόλης ή οικισμών, καθώς και σε θέσεις με ευαίσθητες χρήσεις, όπως νοσοκομεία και σχολεία.

Παράλληλα, ιδιαίτερη πρόνοια λαμβάνεται για την προστασία των αρχαιολογικών χώρων και αντικειμένων. Ο παραχωρησιούχος οφείλει να εκτελέσει, επίσης με δική του δαπάνη, αρχαιολογικές τομές συνολικού μήκους έως 150 χιλιομέτρων, ή να εφαρμόσει άλλες ενδεδειγμένες μεθόδους, όπως γεωραντάρ, για την έρευνα περιοχών αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Η σύμβαση συνοδεύεται από αναλυτικό κατάλογο μνημείων που βρίσκονται στην περιοχή του έργου.

Τριμερής η χρηματοδότηση του έργου

Η χρηματοδότηση του έργου προέρχεται από τρεις βασικές πηγές:

Ίδια κεφάλαια και δευτερογενές χρέος του παραχωρησιούχου: Η συνολική επένδυση ανέρχεται σε 219.375.477,92 ευρώ. Σε περίπτωση ενεργοποίησης του δικαιώματος προαίρεσης, η επένδυση αυξάνεται στα 243.567.830,40 ευρώ.

Χρηματοδοτική συμβολή του Δημοσίου: Η κρατική ενίσχυση φτάνει τα 693.000.000 ευρώ. Εφόσον ασκηθεί το δικαίωμα προαίρεσης, το ποσό αυξάνεται κατά 99.000.000 ευρώ, αγγίζοντας συνολικά τα 792.000.000 ευρώ.

Δανεισμός από εμπορικές τράπεζες: Τα τραπεζικά δάνεια προς τον παραχωρησιούχο ανέρχονται σε 971.800.000 ευρώ χωρίς την προαίρεση. Με την ενεργοποίηση της προαίρεσης, το ποσό αυξάνεται σε 1.079.000.000 ευρώ.

Πρόκειται για μια σύνθετη αλλά ισχυρά δομημένη χρηματοδοτική συμφωνία που εξασφαλίζει τη βιωσιμότητα και την ολοκλήρωση του έργου, με σαφή δέσμευση τόσο στην περιβαλλοντική όσο και στην πολιτιστική προστασία.

Διόδια και κοινωνικές απαλλαγές

Η σύμβαση προβλέπει ανώτατο όριο διοδίων ύψους 0,053 ευρώ ανά χιλιόμετρο (πλέον ΦΠΑ) για οχήματα κατηγορίας 2, δηλαδή ΙΧ χωρίς ρυμουλκούμενο και ύψος έως 2,2 μέτρα. Οι τιμές καθορίστηκαν βάσει του πλαισίου που ισχύει σε όλους τους ελληνικούς αυτοκινητοδρόμους, εξασφαλίζοντας ίση μεταχείριση. Εξαιρούνται από την καταβολή τελών οχήματα έκτακτης ανάγκης, ΑμεΑ, Ένοπλες Δυνάμεις, δημόσιοι φορείς εποπτείας και οχήματα οδικής βοήθειας.

Δεδομένου ότι τα άμεσα διόδια δεν επαρκούν για την κάλυψη του κόστους υποδομής, λειτουργίας και αποπληρωμής επενδύσεων, το Δημόσιο επέλεξε τη χρήση σκιωδών διοδίων. Η σύμβαση προβλέπει συμμετοχή του Δημοσίου κατά 64,62% στο αντίστοιχο κόστος ανά διόδιο. Αν η επένδυση αποδώσει περισσότερο από το συμφωνηθέν, το ποσοστό συμμετοχής του Δημοσίου μειώνεται προοδευτικά έως τον μηδενισμό του.

Το έργο περιλαμβάνει ειδικές διατάξεις για τη λειτουργία σηράγγων άνω των 500 μέτρων, με υποχρέωση ανάλυσης κινδύνου και φακέλων ασφάλειας. Ο παραχωρησιούχος υποχρεούται επίσης σε ασφαλιστική κάλυψη του έργου και του Δημοσίου. Επιπλέον, το Δημόσιο διατηρεί δικαιώματα παρέμβασης στη χρηματοδότηση, συντήρηση και λειτουργία του έργου.

Η σύμβαση ρυθμίζει με ακρίβεια τα περιστατικά ανωτέρας και παρατεταμένης ανωτέρας βίας και τις υποχρεώσεις Δημοσίου και παραχωρησιούχου. Προβλέπονται επίσης οι όροι και τα αποτελέσματα καταγγελίας της σύμβασης και από τις δύο πλευρές, όπως και η επιστροφή του έργου στο Δημόσιο μετά τη λήξη της παραχώρησης.

Ο Υπουργός έκανε εκτενή αναφορά σε άλλα αναπτυξιακά έργα που υλοποιούνται στην Κρήτη. Στις 8 Μαΐου, υπογράφηκε στην Ιεράπετρα η σύμβαση για την ενίσχυση του Ταμιευτήρα των Πραμιανών, ενώ στις 9 Μαΐου, παρουσία του Πρωθυπουργού, επισκέφθηκαν την Πλακιώτισσα όπου ολοκληρώθηκε το φράγμα και εξασφαλίστηκε η χρηματοδότηση των αρδευτικών δικτύων.

Κλείνοντας, ο Υπουργός τόνισε πως τέτοια έργα δεν ανήκουν σε καμία κυβέρνηση ή πολιτικό πρόσωπο, αλλά είναι προϊόν συλλογικής προσπάθειας με χρήματα του Έλληνα φορολογούμενου. Κάλεσε τα κόμματα να υπερψηφίσουν τη σύμβαση, εκφράζοντας τη βεβαιότητά του ότι, παρά τις διαφορετικές απόψεις σε οικονομικά θέματα, υπάρχει ευρεία συμφωνία για την ανάγκη υλοποίησης του ΒΟΑΚ.

Διαβάστε επίσης:

 Γουόλερ (Fed): Από τον Τραμπ εξαρτάται η μείωση των επιτοκίων – Τι προτείνουμε για το β’ εξάμηνο

Nike: Θα αυξήσει τις τιμές σε ένα ευρύ φάσμα προϊόντων ενόψει δασμών

Γλυκά Νερά: Προφυλακιστέος για απόπειρα ανθρωποκτονίας ο 17χρονος που ξυλοκόπησε 50χρονο