Χάρης Κυνηγός: Ο κλητήρας που κουβαλούσε βαρέλια κι έγινε η «ψυχή» και top manager της ΕΛΙΝΟΙΛ

Όταν πριν από μερικές ημέρες ανακοινώθηκε ότι ο Χάρης Κυνηγός, παλαιό στέλεχος και CEO της ΕΛΙΝΟΙΛ πούλησε το 3,7% των μετοχών, περίπου 897 χιλιάδες χαρτιά, πολλοί που δεν γνωρίζουν την ιστορία του ομίλου αναρωτήθηκαν ποιος ήταν ο πωλητής.

Όμως, ο Χάρης Κυνηγός θεωρείται η «ψυχή» μιας πετρελαϊκής εταιρείας που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’60 και που σήμερα είναι ένας ισχυρός όμιλος ο οποίος ελέγχεται από την εφοπλιστική οικογένεια Καρνέση και διοικείται επιτυχώς από τον Γιάννη Αληγιζάκη.

Ο Κυνηγός είναι η ζωντανή ιστορία του ομίλου καθώς ξεκίνησε από κλητήρας για να γίνει για δεκαετίες ο διοικητικός ηγέτης του.

Γεννήθηκε το 1937 στην Αθήνα, σε μια Ελλάδα που ακόμη έψαχνε να ξανασταθεί στα πόδια της. Ο Χάρης Κυνηγός δεν μεγάλωσε σε σαλόνια ούτε με έτοιμες ευκαιρίες. Από μικρός κατάλαβε ότι η ζωή δεν σου χαρίζεται, τη διεκδικείς. Στα δεκαεπτά του, κουβαλώντας βαρέλια σε μια μικρή εταιρεία εμπορίας πετρελαιοειδών, έκανε το πρώτο του βήμα σε έναν κόσμο που τότε έμοιαζε απλησίαστος: Τον κόσμο του πετρελαίου.

Η εταιρεία εκείνη λεγόταν Δ. Διαμαντίδης – Χ. Κουρούκλης & Σία, και χρόνια αργότερα θα μεταμορφωνόταν στην ΕΛΙΝΟΙΛ Α.Ε. Εκεί, το 1958, ο νεαρός Χάρης προσλαμβάνεται ως υπάλληλος γραφείου , στην πράξη, ως άνθρωπος για όλες τις δουλειές, ως κλητήρας.

Δεν είχε ούτε MBA, ούτε οικογενειακή πλάτη. Είχε όμως δύο πράγματα που σπάνια συναντά κανείς: πειθαρχία και επιμονή.

Μαθαίνει το παιχνίδι από μέσα

Στις αρχές της δεκαετίας του ’60, καθώς η Ελλάδα ανοικοδομείται και οι πολυεθνικές κυριαρχούν στον χώρο των καυσίμων, ο Κυνηγός μαθαίνει το παιχνίδι από μέσα. Κατανοεί ότι η αγορά δεν κερδίζεται με μεγάλα λόγια, αλλά με αξιοπιστία, συνέπεια και ανθρωπιά. Παρατηρεί, οργανώνει, υπολογίζει. Και κυρίως, μαθαίνει να ακούει.

Το 1968 αναλαμβάνει Γενικός Διευθυντής της ΕΛΙΝΟΙΛ, θέση που θα κρατήσει για σχεδόν τέσσερις δεκαετίες. Μέσα σε δέκα μόλις χρόνια, ο πρώην κλητήρας γίνεται ο άνθρωπος που κρατά το τιμόνι μιας εταιρείας σε έναν εξαιρετικά δύσκολο κλάδο.

Στο βιβλίο του «Σαν μυθιστόρημα» γράφει ότι δεν βρήκε μια έτοιμη εταιρεία, «ένα χαλί στρωμένο». Αντίθετα, έπρεπε να τη χτίσει από την αρχή: να αναδιοργανώσει δίκτυα, να θέσει κανόνες, να εκπαιδεύσει ανθρώπους. Εκεί φαίνεται το δεύτερο μεγάλο μάθημα management που έφερε ο Κυνηγός στην πράξη:

«Οι άνθρωποι είναι το μόνο καύσιμο που δεν τελειώνει, αν το φροντίσεις σωστά.»

Η δεκαετία του ’70 είναι εποχή κρίσιμη. Οι πετρελαϊκές κρίσεις ανατρέπουν τα πάντα. Ενώ πολλές εταιρείες γονατίζουν, η ΕΛΙΝΟΙΛ όχι μόνο επιβιώνει, αλλά επεκτείνεται. Ο Κυνηγός εισάγει νέα προϊόντα — λιπαντικά, στερεά καύσιμα, υπηρεσίες θέρμανσης. Η στρατηγική του είναι καθαρή: διαφοροποίηση και συνέπεια. Δεν επιδιώκει να γίνει η μεγαλύτερη εταιρεία. Επιδιώκει να γίνει η πιο αξιόπιστη.

Αντί να κυνηγά τους αριθμούς, επενδύει στη φήμη. Βάζει αυστηρούς ποιοτικούς ελέγχους, φτάνοντας στο σημείο να απαιτεί ελέγχους από το Πολυτεχνείο για τα πρατήρια που συνεργάζονται με την ΕΛΙΝΟΙΛ. «Όποιος δεν θέλει να ελέγχεται, δεν θέλει να συνεργάζεται», έλεγε.

Στα χρόνια που ακολούθησαν, η εταιρεία χτίζει υποδομές, επεκτείνεται στον εφοδιασμό πλοίων, ανοίγει νέα logistics, αποκτά παρουσία σε ολόκληρη τη χώρα. Το 2004 μπαίνει στο Χρηματιστήριο Αθηνών, επιστέγασμα δεκαετιών προσεκτικής ανάπτυξης.

Κι όμως, ο Κυνηγός δεν αφήνεται στη λάμψη της επιτυχίας. Αντίθετα, βλέπει μπροστά. Κατανοεί νωρίς ότι το μέλλον της ενέργειας αλλάζει, και επενδύει στην έρευνα για βιοκαύσιμα, συνεργαζόμενος με πανεπιστήμια και νέους επιστήμονες.

Κορυφαίος manager

Ένα από τα οράματα που δεν πραγματοποιήθηκαν, όπως γράφει στο βιβλίο του, ήταν η δημιουργία ενός «επιστημονικού κέντρου» με κορυφαίους Έλληνες επιστήμονες του εξωτερικού. «Ήθελα να γυρίσουν, να μάθουν οι νέοι», σημειώνει.

Ως manager, ο Κυνηγός δεν διοικούσε με εντολές, αλλά με παρουσία. Η καθημερινότητά του ήταν στα πρατήρια, στις αποθήκες, στα καράβια, στα γραφεία. Έλεγε ότι η εταιρεία είναι «ένας ζωντανός οργανισμός», και ο ρόλος του ηγέτη είναι να τον ακούει. Οι συνεργάτες του τον θυμούνται να τηλεφωνεί ο ίδιος σε πελάτες που είχαν πρόβλημα, όχι για να τους «καθησυχάσει», αλλά για να τους εξυπηρετήσει.

Αυτή η νοοτροπία τον καθιέρωσε ως «gentleman των πετρελαίων». Έναν επιχειρηματία που μιλούσε ήπια αλλά αποφασιστικά, που δεν δίσταζε να συγκρουστεί με φαινόμενα διαφθοράς ή λαθρεμπορίου, και που πίστευε βαθιά ότι η ηθική είναι στρατηγική, όχι πολυτέλεια.

Το 2005 παραδίδει τη σκυτάλη της καθημερινής διοίκησης, αναλαμβάνοντας ρόλο μη εκτελεστικού προέδρου. Η εταιρεία έχει ήδη διανύσει μια διαδρομή μισού αιώνα και ο ίδιος έχει αφήσει ένα αποτύπωμα που δεν μετριέται σε κέρδη, αλλά σε αρχές.

Το βιβλίο του

Στο τέλος του βιβλίου του, ο Κυνηγός αναστοχάζεται:

«Η ζωή, όπως και η επιχειρηματικότητα, δεν είναι ευθεία γραμμή. Είναι κύκλοι – άλλοι μικροί, άλλοι μεγάλοι. Το θέμα είναι να μαθαίνεις σε κάθε κύκλο να προχωράς λίγο πιο μπροστά.»

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει επίσης ένα απόσπασμα από το βιβλίο του: «Κι ανοίξαμε δρόμους. Φέραμε νέες ιδέες στον κλάδο μας. Δουλέψαμε τίμια και καθαρά. Παλέψαμε με όλες μας τις δυνάμεις για να βελτιώσουμε, για να εξυγιάνουμε τους κανόνες του παιχνιδιού. Γιατί βρεθήκαμε σε ένα δύσκολο χώρο και σε ένα Κράτος, που λες κι ήταν φτιαγμένο για να βάζει εμπόδια στις σωστές εταιρείες, για να συνθλίβει τις σωστές προσπάθειες, λες και ο βασικός του ρόλος ήταν να καλλιεργεί εκείνες τις συνθήκες που ευνοούν το ευκαιριακό κέρδος και διευκολύνουν την ασυδοσία και τον αθέμιτο ανταγωνισμό.

Κι όμως πετύχαμε! Κερδίσαμε το στοίχημα που χρόνια τώρα έβαζαν οι γύρω μας: “Μα είναι δυνατόν να πιστεύετε ότι μπορείτε να σταθείτε όρθιοι σε έναν κλάδο σαν τον δικό σας, δουλεύοντας με τον σταυρό στο χέρι, κόντρα στην ελληνική πραγματικότητα; Μα, ακόμα κι αν θέλετε να το παλέψετε τίμια, δεν καταλαβαίνετε ότι δεν θα μπορέσετε να τα βγάλετε πέρα δίπλα στις παντοδύναμες πολυεθνικές πετρελαίου”;

Πιστέψτε με ότι ο αγώνας δεν ήταν εύκολος. Κι ίσως γι’ αυτό να ήταν πιο ωραίος

Σήμερα, το όνομά του ταυτίζεται με μια ολόκληρη εποχή της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Μιας εποχής όπου η διοίκηση δεν ήταν ακόμα σχολική ύλη, αλλά καθημερινός αγώνας δρόμου. Ο Χάρης Κυνηγός απέδειξε πως η ελληνική επιμονή μπορεί να σταθεί απέναντι σε πολυεθνικούς κολοσσούς, αρκεί να στηρίζεται σε ήθος, διορατικότητα και συνέπεια.

Η ιστορία του δεν είναι μόνο επιχειρηματική βιογραφία, είναι οδηγός για το πώς ο άνθρωπος που «ξεκίνησε με τα χέρια» μπορεί να χτίσει έναν ολόκληρο οργανισμό με το μυαλό και την καρδιά του.