Η. Μπίσιας: Όταν η Ελβετία έχει φόρο 8,5% και κάνει δημοψήφισμα για να διατηρήσει τα προνόμια της

Σύμφωνα με την έκθεση παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας (Global Competitiveness Report) 2016 – 2017 του World Economic Forum, η ελβετική οικονομία παρουσιάζει σταθερά για άλλη μια φορά τους υψηλότερους δείκτες ανάμεσα σε 138 χώρες και καταλαμβάνει την 1^η θέση παγκοσμίως. Αν παρατηρήσει κανείς προσεκτικά τις επιδόσεις της ελβετικής οικονομίας, εύκολα διαπιστώνει ότι μια μικρή χώρα περιπου 8.000.000. κατοίκων παράγει ΑΕΠ 685 δις. USD(2013) και κατέχει έναν από τους υψηλότερους δείκτες κατά κεφαλή εισοδήματος (81.000.- USD).

Ένας από τους σημαντικότερους πυλώνες της ανταγωνιστικότητας της ελβετικής οικονομίας είναι αναμφισβήτητα το σταθερό φορολογικό της σύστημα αλλά και η παροχή φορολογικών προνομίων που παρέχονται υπό προϋποθέσεις σε ξένους επενδυτές.

Η διαχρονική αυτή συνέχεια στη φορολογική νομοθεσία, τα λίαν ανταγωνιστικά κίνητρα στις ξένες επενδύσεις, η έλλειψη γραφειοκρατίας, σε συνδυασμό με την πολιτική και οικονομική σταθερότητα της χώρας, την ασφάλεια δικαίου, την ταχύτατη απονομή της δικαιοσύνης και γενικότερα την εμπιστοσύνη που απολαμβάνει το κράτος από τους πολίτες του, (δηλ. όλα αυτά που είναι πλέον «άγνωστες λέξεις» στο αξιακό σύστημα της Ελλάδας) έχουν συμβάλλει καθοριστικά στην καλλιέργεια ενός φιλόξενου επενδυτικού περιβάλλοντος, όπου εύκολα και προ πάντων ευέλικτα αναπτύσσεται η επιχειρηματικότητα.

2.         Προνομιακή φορολογική μεταχείριση ελβετικών εταιρειών (Holdingκλπ.) ειδικού σκοπού

Σε όσους ασχολούνται με το διασυνοριακό φορολογικό σχεδιασμό επιχειρήσεων, είναι γνωστό ότι η Ελβετία φορολογεί με προνομιακούς συντελεστές τις εταιρείες συμμετοχών (Holding) καθώς και τις ελβετικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται και έχουν έσοδα κυρίως στην αλλοδαπή.

Για παράδειγμα, ελβετική εταιρεία Holding ελληνικών συμφερόντων, η οποία συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο ελληνικών και γερμανικών εταιρειών φορολογείται σήμερα κατά κανόνα με ομοσπονδιακό φόρο 8,5%, ενώ απαλλάσσεται από την φορολόγηση που επιβάλλεται από το καντόνι και το δήμο που εδρεύει.

Το ίδιο περίπου ισχύει π.χ. για την φορολόγηση εταιρειών οι οποίες εισπράττουν δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ή παρέχουν υπηρεσίες μόνο στο εξωτερικό.

Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, υπολογίζεται ότι επί του παρόντος περίπου 24.000.- εταιρείες προνομιακής φορολογικής μεταχείρισης εδρεύουν στην Ελβετία και εισφέρουν στην ελβετική οικονομία με 3,6 δις ελβετικά Φράγκα ομοσπονδιακό φόρο πλέον 2 δις φόρο στα καντόνια, ενώ οι εν λόγω εταιρείες έχουν δημιουργήσει περίπου 150.000.- ελβετικές θέσεις εργασίας.

Η Ε.Ε. και ο ΟΟΣΑ ήταν και είναι κατηγορηματικά αντίθετοι με την διατήρηση της προνομιακής φορολόγησης στις προαναφερόμενες περιπτώσεις και ζητά επιμόνως από την ελβετική κυβέρνηση την κατάργηση της.

Με γνώμονα τη συμμόρφωση και την προσαρμογή στα διεθνή φορολογικά πρότυπα αλλά πρωτίστως την διαφύλαξη της ανταγωνιστικότητας της ελβετικής οικονομίας, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Ελβετίας πρότεινε φορολογική μεταρρύθμιση, με την οποία εισηγήθηκε δια νόμου την πλήρη κατάργηση των επίμαχων φορολογικών προνομίων, με ταυτόχρονη μείωση των φορολογικών συντελεστών όλων των ελβετικών εταιρειών.

Με τον τρόπο αυτό επιδιώχθηκε αφενός να διατηρηθεί η ελκυστικότητα των ελβετικών εταιρειών από φορολογικής άποψης και αφετέρου να ισοσκελιστούν κατά το δυνατόν τα φορολογικά έσοδα της χώρας. 

3. Το δημοψήφισμα της 12.02.2017 

Η φορολογική μεταρρύθμιση ετέθη στην Ελβετία την 12.02.2017 σε δημοψήφισμα. Οι Ελβετοί πολίτες κλήθηκαν να αποφασίσουν, εάν συμφωνούν με την προτεινόμενη κατάργηση των επίμαχων προνομίων ή  – παρά τις «επιπλήξεις» της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ – προτιμούν να διατηρήσουν τα φορολογικά κίνητρα για τις εταιρείες τους και τους ξένους επενδυτές.

Ενώπιον του διλήμματος αυτού και της αβεβαιότητας που προκαλείται για το οικονομικό μέλλον της χώρας, οι Ελβετοί καταψήφισαν την προηγούμενη εβδομάδα με ισχυρή πλειοψηφία (59%) την φορολογική μεταρρύθμιση.

Ο δικαιολογημένος φόβος των πολιτών, ότι πιθανή κατάργηση των εταιρικών φορολογικών προνομίων θα ισοδυναμούσε με διωγμό των ξένων επιχειρήσεων από την Ελβετία με ολέθριες συνέπειες για τα έσοδα του κράτους και ΚΑΤ επέκταση μετακύλιση του προβλήματος στην προσωπική φορολόγηση τους, έθεσε όπως φαίνεται την καθοριστική σφραγίδα στο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.

4. Αβεβαιότητα για το μέλλον της φορολογικής επιβάρυνσης νομικών προσώπων

Η Ε.Ε. δήλωσε «απογοητευμένη» από την ανατροπή της καθ΄όλα αναμενόμενης μεταρρύθμισης και ενδέχεται να αντιδράσει με ενδεχόμενες κυρώσεις. Ήδη συζητείται η πιθανότητα να συμπεριληφθεί η Ελβετία στη λίστα των φορολογικών παραδείσων που ετοιμάζει η Ε.Ε. ο τέλος του 2017, γεγονός που θα δυσχεράνει τις σχέσεις των δύο πλευρών.

Από την άλλη πλευρά, στάση αναμονής φαίνεται ότι θα τηρήσουν όλες οι θιγόμενες εταιρείες ξένων συμφερόντων, έως ότου διαλευκανθεί πλήρως το τοπίο της φορολογικής τους επιβάρυνσης με νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες που θα προταθούν συντόμως από την ελβετική κυβέρνηση.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο βασικός προσανατολισμός του νέου σχεδίου νόμου θα περιλαμβάνει τη μείωση των συντελεστών φορολόγησης όλων των εταιρειών με γνώμονα τη διατήρηση των αριστείων της ανταγωνιστικότητας της εγχώριας οικονομίας.

Παρατηρώντας με κριτική διάθεση τα παραπάνω, η σύγκριση με τα ελληνικά δρώμενα είναι αναπόφευκτη. Η Ελβετία, παγκόσμια πρωταθλήτρια στην επιχειρηματικότητα, αμύνεται με τη διατήρηση φορολογικών κινήτρων σε ξένους επενδυτές, σχεδιάζοντας Plan B με σημαντική μείωση της φορολόγησης, την ίδια ώρα που η πτωχευμένη Ελλάδα, με ανύπαρκτη ανταγωνιστικότητα και ανάπτυξη, αυξάνει κατακόρυφα τα φορολογικά βάρη προς πάσα κατεύθυνση, «τιμωρώντας» την επιχειρηματικότητα και δείχνοντας την πόρτα εξόδου από τη χώρα σε Έλληνες και ξένους επενδυτές.

To άρθρο είναι του κ. ΗΛΙΑ  Σ. ΜΠΙΣΙΑ,  Δρ. Νομ. Παν/μιου Ζυρίχης, Δικηγόρου Αθηνών κ΄ Ελβετίας