ΑΔΜΗΕ: Δεκαετές πλάνο ανάπτυξης διεθνών διασυνδέσεων – Καθοριστικό για το ενεργειακό κόστος

Έμφαση στη στρατηγική του για τις διεθνείς διασυνδέσεις δίνει, σύμφωνα με πληροφορίες, ο ΑΔΜΗΕ αναγνωρίζοντας τον καθοριστικό ρόλο που αναμένεται να παίξουν στην ενιαία αγορά της Ευρώπης, αλλά και στην επίτευξη του εθνικού στόχου για τις ΑΠΕ. Στις αρχές του έτους, εξάλλου, πρόκειται να τεθεί σε διαβούλευση το δεκαετές σχέδιο ανάπτυξης του δικτύου του ΑΔΜΗΕ, το οποίο  θα περιλαμβάνει όλες τις στρατηγικές πρωτοβουλίες για το εγχώριο δίκτυο, όπως το Βορειοανατολικό Αιγαίο όσο και για τις διεθνείς διασυνδέσεις.

Σημειώνεται ότι η αναβάθμιση των διασυνδέσεων ηλεκτρικής ενέργειας είναι καθοριστική για τη δημιουργία υγιούς ανταγωνισμού στην αγορά όσο και για την επίτευξη του φιλόδοξου εθνικού στόχου διείσδυσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) στο 35% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας το 2030.

Γιατί το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας μπορεί να βρίσκεται σε μια εποχή μετάβασης και μπορεί να έχουμε βασίσει πολλά στον στόχο λειτουργίας του target model από το καλοκαίρι του 2020, ώστε η αγορά  ενέργειας να λειτουργεί απελευθερωμένα, είναι όμως βέβαιο ότι η λειτουργία του target model μπορεί να εξασφαλίσει χαμηλότερο ενεργειακό κόστος; Χωρίς διασυνδέσεις η ηλεκτρική αγορά δεν μπορεί να λειτουργήσει, και το target model δεν θα φέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.

Κύκλοι της αγοράς επισημαίνουν τον κίνδυνο ενεργειακής απομόνωσης της Ελλάδας από την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά, αν δεν υπάρξει άμεσα μια επιθετική πολιτική διασυνδέσεων με έργα που θα πρέπει να τρέξουν με διαδικασίες fast track. Χωρίς τις διασυνδέσεις, η «απελευθέρωση θα μείνει εντός συνόρων», και τότε, χωρίς  δυνατότητες αλληλεπίδρασης με τις ώριμες αγορές της Ευρώπης, ο πραγματικός ανταγωνισμός δεν θα λειτουργήσει, και το στοίχημα της μείωσης του ενεργειακού κόστους θα χαθεί εις βάρος της βιομηχανίας  και συνολικότερα της οικονομίας της χώρας.

Ποιες διασυνδέσεις έχουμε σήμερα

Η ανάγκη ενίσχυσης του ελληνικού συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι μεγάλη, καθώς όσο περισσότερες είναι οι συνδέσεις, τόσο μεγαλύτερες θα είναι οι ποσότητες ενέργειας που θα μπορούν να διακινηθούν αυξάνοντας τον ανταγωνισμό. Σήμερα το ελληνικό σύστημα συνδέεται με το ευρωπαϊκό μέσω γραμμών μεταφοράς με τα συστήματα της Αλβανίας, της Βουλγαρίας και της Βόρειας Μακεδονίας, καθώς και μέσω της υποθαλάσσιας διασύνδεσης με την Ιταλία.

Όμως, η σύνδεση με Ιταλία συχνά τίθεται εκτός λειτουργίας κυρίως λόγω τεχνικών προβλημάτων και συχνά γίνεται λόγος για την αναβάθμισή της…

Στις νέες συνδέσεις που εξετάζει ο ΑΔΜΗΕ είναι μια δεύτερη διασύνδεση με τη Βουλγαρία και η αναβάθμιση των διασυνδέσεων με την Ιταλία, την Αλβανία και τη Β. Μακεδονία.

Ο ΑΔΜΗΕ έχει ξεκινήσει τις επαφές με την Αλβανία για την αναβάθμιση της υφιστάμενης διασύνδεσης, αλλά και με τη Β. Μακεδονία για την αναβάθμιση της υπάρχουσας διασυνδετικής γραμμής μεταφοράς 400kV Μελίτη – Bitola.

Χωρίς επαρκείς διασυνδέσεις, η βιώσιμη μετάβαση από τον λιγνίτη στις ΑΠΕ καθίσταται αμφίβολη, καθώς αφενός η ασφάλεια εφοδιασμού δεν μπορεί να διασφαλισθεί και αφετέρου το έλλειμμα ανταγωνισμού που εμφανίζει σήμερα η αγορά αναμένεται να διευρυνθεί, αφού η διαμόρφωση των τιμών θα είναι αποτέλεσμα ενός κλειστού εθνικού συστήματος στο οποίο δεν θα κυριαρχεί η ΔΕΗ αλλά ένα ολιγοπώλιο ηλεκτροπαραγωγών και προμηθευτών ρεύματος.

Τι λέει η Ευρώπη

Ο στόχος της ενεργειακής ένωσης που έχει θέσει η Ε.Ε.  στηρίζεται στην κατάργηση των εθνικών συνόρων και στην ελεύθερη ροή της ηλεκτρικής ενέργειας. Ήδη από το 2020 οι Διαχειριστές των χωρών-μελών είναι υποχρεωμένοι να ανοίξουν το 70% της δυναμικότητας των διασυνδέσεων για την ελεύθερη διακίνηση της ηλεκτρικής ενέργειας.

Για την ασφαλή μετάβαση στην ενεργειακή αγορά των ΑΠΕ η Ε.Ε. έχει θέσει στόχο την αύξηση των διασυνδέσεων τουλάχιστον στο 15% μέχρι το 2030. Η Ελλάδα υπολείπεται κατά πολύ αυτού του στόχου, όπως και των δύο δεικτών, για τη μέτρηση της διασυνδεσιμότητας που προβλέπει ο νέος Κανονισμός της Ε.Ε. για τη διακυβέρνηση της ενεργειακής ένωσης και τη δράση για το κλίμα. Ο Κανονισμός προβλέπει ότι, όταν η διαφορά χονδρικής τιμής υπερβαίνει ένα ενδεικτικό κατώτατο όριο των 2 ευρώ η μεγαβατώρα, μεταξύ κρατών-μελών υπάρχει επείγουσα ανάγκη ενίσχυσης των διασυνδέσεων, ώστε να διασφαλίζεται ότι όλοι οι καταναλωτές ωφελούνται από την εσωτερική αγορά με συγκρίσιμο τρόπο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης της Ε.Ε. για τη διαμόρφωση της χονδρεμπορικής αγοράς ρεύματος ο ρόλος των διασυνδέσεων και του διασυνοριακού εμπορίου ηλεκτρικής ενέργειας είναι καθοριστικός για την ανταγωνιστικότητα των εθνικών αγορών ηλεκτρισμού. Στις αγορές που υπάρχουν  διασυνδέσεις αυξημένης δυναμικότητας, οι τιμές χονδρικής διαμορφώνονται σε χαμηλά επίπεδα, σε αντίθεση με χώρες όπως η Ελλάδα ή η Μάλτα, που εμφανίζουν περιορισμένες διασυνδέσεις ή η παραγωγή τους στηρίζεται σε ορυκτά καύσιμα και καταγράφουν τις υψηλότερες τιμές.

Για να μπορέσει η Ελλάδα να επωφεληθεί από το χαμηλό επίπεδο τιμών της Κεντρικής Ευρώπης  θα πρέπει να επιταχύνει τη στρατηγική της στην ενίσχυση των υφιστάμενων διασυνδέσεων ή στην κατασκευή νέων για να μπορέσει να επωφεληθεί από την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά που αναπτύσσεται ραγδαία και την οποία η Ε.Ε. στηρίζει διαθέτοντας κονδύλια δισεκατομμυρίων για υποδομές διασυνοριακών ενεργειακών διασυνδέσεων.