Των Sybilla Gross, Preeti Soni, Jack Ryan, Yvonne Yue Li και Jack Farchy

Για μήνες, ο Vipin Raina προετοιμαζόταν για μια έκρηξη αγορών από Ινδούς πελάτες που θα προμηθεύονταν ασήμι προς τιμήν της ινδουιστικής θεάς του πλούτου. Όμως, όταν συνέβη, τον αιφνιδίασε πλήρως. Στην αρχή της περασμένης εβδομάδας, η εταιρεία του, η μεγαλύτερη διυλιστική μονάδα πολύτιμων μετάλλων της Ινδίας, έμεινε χωρίς αποθέματα αργύρου για πρώτη φορά στην ιστορία της.

1

«Οι περισσότεροι που ασχολούνται με το εμπόριο αργύρου και ασημένιων νομισμάτων είναι κυριολεκτικά χωρίς απόθεμα, γιατί απλώς δεν υπάρχει ασήμι», δήλωσε ο Raina, επικεφαλής συναλλαγών στην MMTC-Pamp India Pvt. «Μια τέτοια τρελή αγορά — όπου οι άνθρωποι αγοράζουν σε αυτά τα επίπεδα — δεν έχω ξαναδεί στα 27 χρόνια της καριέρας μου».

Μέσα σε λίγες ημέρες, οι ελλείψεις έγιναν αισθητές όχι μόνο στην Ινδία, αλλά και σε όλο τον κόσμο. Οι Ινδοί αγοραστές του φεστιβάλ ενώθηκαν με διεθνείς επενδυτές και hedge funds που έσπευσαν να αγοράσουν πολύτιμα μέταλλα, είτε ποντάροντας στην ευθραυστότητα του δολαρίου, είτε απλώς ακολουθώντας τη ραγδαία ανοδική πορεία της αγοράς.

Μέχρι το τέλος της εβδομάδας, ο πανικός είχε περάσει στο χρηματιστήριο αργύρου του Λονδίνου, όπου καθορίζονται οι παγκόσμιες τιμές και όπου οι μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου αγοράζουν και πωλούν σε μεγάλους όγκους. Τώρα, είχε εξαντληθεί το διαθέσιμο μέταλλο. Οι έμποροι περιέγραψαν μια αγορά σχεδόν διαλυμένη, όπου ακόμα και μεγάλες τράπεζες σταμάτησαν να δίνουν τιμές, καθώς δεχόταν αλλεπάλληλα τηλεφωνήματα από πελάτες που φώναζαν από απογοήτευση και εξάντληση.

Οι τιμές εκτινάχθηκαν περαιτέρω την επόμενη εβδομάδα, φτάνοντας την Παρασκευή σε άνευ προηγουμένου επίπεδα άνω των 54 δολαρίων ανά ουγγιά, προτού πέσουν ξαφνικά έως και 6,7%. Για τους εξαντλημένους traders, η πτώση ήταν απλώς ακόμη μία ένδειξη της ακραίας πίεσης που επικρατεί στην αγορά αργύρου – της χειρότερης κρίσης από τότε που οι αδελφοί Hunt επιχείρησαν να χειραγωγήσουν την αγορά πριν από 45 χρόνια.

Η παρούσα αναφορά βασίζεται σε συνομιλίες με περισσότερους από είκοσι τέσσερις traders, τραπεζίτες, διυλιστές, επενδυτές και άλλους συμμετέχοντες στην αγορά, πολλοί από τους οποίους μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας, καθώς δεν είχαν εξουσιοδότηση να μιλήσουν δημόσια.

Πρόκειται για την ιστορία ενός τέλειου καταιγισμού γεγονότων που εξάντλησε το αποθεματικό της αγοράς αργύρου — περιλαμβάνοντας την πολυετή άνθηση της ηλιακής ενέργειας, έναν αγώνα δρόμου για αποστολές μετάλλου στις ΗΠΑ πριν από πιθανούς δασμούς, ένα κύμα επενδύσεων σε πολύτιμα μέταλλα στο πλαίσιο της λεγόμενης «πληθωριστικής εμπορίας» (debasement trade), και μια αιφνίδια έκρηξη ζήτησης από την Ινδία.

Αναλογία 100 προς 1

Όταν οι traders και οι αναλυτές προσπαθούν να εντοπίσουν την άμεση αιτία της κρίσης αργύρου του 2025, όλοι καταλήγουν στην Ινδία.

Κατά τη διάρκεια της περιόδου του Diwali, εκατοντάδες εκατομμύρια πιστοί αγοράζουν κοσμήματα αξίας δισεκατομμυρίων ρουπιών για να τιμήσουν τη θεά Λάκσμι. Συνήθως, αυτή η ζήτηση καλύπτεται από ασιατικά διυλιστήρια και επικεντρώνεται στον χρυσό. Όμως φέτος, πολλοί Ινδοί στράφηκαν στο ασήμι.

Η μεταστροφή δεν ήταν τυχαία. Για μήνες, Ινδοί influencers και οικονομικοί σχολιαστές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προωθούσαν την ιδέα ότι, μετά τη ραγδαία άνοδο του χρυσού, σειρά έχει το ασήμι. Η φρενίτιδα ξεκίνησε τον Απρίλιο, όταν ο επενδυτικός τραπεζίτης και δημιουργός περιεχομένου Sarthak Ahuja είπε στους σχεδόν 3 εκατομμύρια ακολούθους του ότι η αναλογία τιμής αργύρου προς χρυσό, 100 προς 1, έκανε το ασήμι την προφανή επιλογή για το έτος. Το βίντεο έγινε viral την ημέρα Akshaya Tritiya, μία από τις πιο ευοίωνες για αγορά χρυσού – δεύτερη μόνο μετά το Dhanteras στις 18 Οκτωβρίου.

«Δεν έχει ξανασυμβεί κάτι τέτοιο. Η ζήτηση για ασήμι αυτή τη φορά είναι τεράστια», δήλωσε ο Amit Mittal, γενικός διευθυντής της M.D. Overseas Bullion στο Νέο Δελχί.

Τα premium του αργύρου στην Ινδία πάνω από τις διεθνείς τιμές, που συνήθως δεν ξεπερνούν μερικά σεντς ανά ουγγιά, ανέβηκαν πρώτα πάνω από τα 0,50 δολάρια, και στη συνέχεια πάνω από 1 δολάριο, καθώς οι προμήθειες εξαντλούνταν.

Την ίδια στιγμή, η Κίνα, βασική πηγή προμήθειας, έκλεισε λόγω εβδομαδιαίας αργίας. Έτσι, οι έμποροι στράφηκαν στο Λονδίνο — όπου όμως διαπίστωσαν ότι τα θησαυροφυλάκια ήταν σε μεγάλο βαθμό άδεια.

Παρόλο που οι λονδρέζικες αποθήκες που στηρίζουν την παγκόσμια αγορά κατείχαν πάνω από 36 δισεκατομμύρια δολάρια σε ασήμι, το μεγαλύτερο μέρος ανήκε σε επενδυτές μέσω ETFs. Η ζήτηση για ETF αργύρου είχε αυξηθεί ραγδαία τους τελευταίους μήνες, καθώς οι επενδυτές ανησυχούσαν για τη σταθερότητα του δολαρίου — μια επενδυτική τάση γνωστή ως «debasement trade». Από την αρχή του 2025, τα ETF είχαν απορροφήσει πάνω από 100 εκατομμύρια ουγγιές αργύρου, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg, αφήνοντας ελάχιστα αποθέματα για την ξαφνική έκρηξη ζήτησης της Ινδίας.

Περίπου δύο εβδομάδες πριν, η JPMorgan Chase & Co., ο μεγαλύτερος έμπορος πολύτιμων μετάλλων και βασικός προμηθευτής αργύρου στην ινδική αγορά, ενημέρωσε τουλάχιστον έναν πελάτη ότι δεν είχε διαθέσιμο ασήμι για παράδοση τον Οκτώβριο, και ότι η επόμενη δυνατή παράδοση θα ήταν τον Νοέμβριο.

Πανικός στο Λονδίνο

Καθώς η φρενίτιδα των αγορών στην Ινδία επιταχυνόταν, η ένταση εξαπλώθηκε στο Λονδίνο. Οι traders περιέγραψαν πανικό, καθώς η ρευστότητα εξαφανιζόταν. Το κόστος δανεισμού αργύρου εν μία νυκτί εκτοξεύτηκε σε ετήσια βάση έως και 200%, σύμφωνα με την εταιρεία Metals Focus. Οι μεγάλες τράπεζες αποσύρθηκαν, τα bid-ask spreads διευρύνθηκαν σε σημείο που οι συναλλαγές έγιναν σχεδόν αδύνατες.

Ένας τραπεζίτης περιέγραψε πελάτες που φώναζαν στα τηλέφωνα καθώς οι τράπεζες αδυνατούσαν να τους δώσουν νέες τιμές. Ένας άλλος trader είπε ότι οι διαφορές στις προσφορές ήταν τόσο μεγάλες που μπορούσε να αγοράζει από μία τράπεζα και να πουλά ταυτόχρονα σε άλλη με άμεσο κέρδος — μια σπάνια ένδειξη δυσλειτουργίας σε μια τόσο μεγάλη και ανταγωνιστική αγορά.

«Υπάρχει ελάχιστη έως καθόλου διαθέσιμη ρευστότητα για δανεισμό αργύρου στο Λονδίνο», δήλωσε ο Robin Kolvenbach, συν-διευθύνων σύμβουλος της Argor-Heraeus. «Έχουμε ουσιαστικά σταματήσει να δεχόμαστε οποιοδήποτε ασήμι που δεν είναι συμβατικά δεσμευμένο».

Πώς σπάει μια ασφυξία

Η αγορά αργύρου είναι γνωστή για τις ακραίες διακυμάνσεις της, και στο παρελθόν οι ρυθμιστικές αρχές έχουν επέμβει. Η προσπάθεια των αδελφών Hunt το 1980 να ελέγξουν την αγορά σταμάτησε όταν τα μεγάλα χρηματιστήρια απαγόρευσαν νέες θέσεις.

Το 1998, όταν η Berkshire Hathaway του Warren Buffett αγόρασε ποσότητες ίσες με το ένα τέταρτο της ετήσιας παγκόσμιας παραγωγής, προκαλώντας ασφυξία στο Λονδίνο, η London Bullion Market Association (LBMA) άλλαξε τους κανόνες της ώστε να δέχεται μέταλλο που θα παραδιδόταν εντός 15 ημερών αντί για 5.

Η LBMA δεν θεωρεί ότι χρειάζεται παρόμοια δράση τώρα, καθώς βλέπει τη σημερινή ασφυξία ως αποτέλεσμα πραγματικής έλλειψης αργύρου, και όχι λογιστικών καθυστερήσεων, σύμφωνα με πηγή που γνωρίζει τη θέση της.

Τα τελευταία πέντε χρόνια, η ζήτηση αργύρου υπερβαίνει την προσφορά από ορυχεία και ανακύκλωση, κυρίως λόγω της έκρηξης στη βιομηχανία ηλιακής ενέργειας, που χρησιμοποιεί ασήμι στα φωτοβολταϊκά κύτταρα. Από το 2021, η ζήτηση έχει ξεπεράσει την προσφορά κατά 678 εκατομμύρια ουγγιές, ενώ τα αποθέματα του Λονδίνου στην αρχή του 2021 ανέρχονταν σε περίπου 1,1 δισ. ουγγιές.

Η κρίση κορυφώνεται

Η πίεση στην αγορά αργύρου αυξανόταν από την αρχή του έτους, καθώς οι φόβοι ότι ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ θα επέβαλλε αντισταθμιστικούς δασμούς ώθησαν τους traders να αποστείλουν πάνω από 200 εκατομμύρια ουγγιές στις αποθήκες της Νέας Υόρκης. Παράλληλα, πάνω από 100 εκατομμύρια ουγγιές κατευθύνθηκαν στα ETF, αποστραγγίζοντας περαιτέρω τα αποθέματα του Λονδίνου.

Όταν οι τιμές άρχισαν να ανεβαίνουν στις αρχές Οκτωβρίου, οι traders αναρωτιούνταν πόσο γρήγορα θα μπορούσε να επιστρέψει το μέταλλο από τη Νέα Υόρκη. Σε ιδανικές συνθήκες, η διαδικασία χρειάζεται τέσσερις ημέρες, αλλά τα τελωνεία μπορούν να καθυστερήσουν τις αποστολές για εβδομάδες, αυξάνοντας το ρίσκο.

Τα αποθέματα του Comex μειώθηκαν κατά 20 εκατομμύρια ουγγιές σε δύο εβδομάδες — η μεγαλύτερη πτώση των τελευταίων 25 ετών — καθώς οι traders προσπαθούσαν να μετριάσουν την ασφυξία του Λονδίνου.

Προς εκτόνωση;

Ο Daniel Ghali, αναλυτής της TD Securities στο Τορόντο, είχε προειδοποιήσει εδώ και πάνω από ένα χρόνο ότι το Λονδίνο οδεύει προς ασφυξία. Μερικές ημέρες πριν κορυφωθεί η κρίση, έστειλε σημείωμα στους πελάτες του συμβουλεύοντάς τους να στοιχηματίσουν στην πτώση. Η εκτίμησή του αποδείχθηκε πρόωρη, αλλά ως το τέλος της εβδομάδας, οι τιμές υποχώρησαν πάνω από 5%, καθώς σημάδια βελτίωσης των σχέσεων ΗΠΑ–Κίνας προκάλεσαν μαζικές ρευστοποιήσεις.

«Η εφοδιαστική αλυσίδα ήταν λίγο πιο περίπλοκη απ’ ό,τι αρχικά υποθέσαμε», δήλωσε τηλεφωνικά ο Ghali. «Δεν περιμέναμε σε καμία περίπτωση την τεράστια έκταση της αγοραστικής φρενίτιδας των λιανικών επενδυτών σε όλο τον κόσμο, τη στιγμή που η αγορά του Λονδίνου δεχόταν τέτοια πίεση».

Διαβάστε επίσης

Hellenic Train: Ακινητοποιήθηκε αμαξοστοιχία στη γραμμή Κιάτο – Αίγιο λόγω τεχνικού προβλήματος

UNESCO: Απόθεμα Βιόσφαιρας ανακηρύχθηκε ο Πάρνωνας και το Ακρωτήριο Μαλέας

Λαγκάρντ: Η Γερμανία είναι πλέον φορέας αλλαγής στην Ευρώπη, ποιος θα το φανταζόταν;