• Think Tanks

    Τι σημαίνει ο θάνατος του Μπαγκντάντι για το Ισλαμικό Κράτος

    ISIS


    Η δολοφονία του Abu Bakr al-Baghdadi δε σημαίνει το αυτόματο τέλος του ISIS. Αλλά το άμεσο μέλλον του ISIS εξαρτάται περισσότερο από την τοπική ισορροπία δυνάμεων στη Συρία παρά από το αν εξακολουθεί να έχει ηγέτη ή όχι.

    Ο Μπαγκντάντι ήταν ένα ισχυρό εργαλείο για το Ισλαμικό Κράτος, ειδικά σε μια εποχή που ο οργανισμός σχεδίαζε να δημιουργήσει ένα αποκαλούμενο κράτος. Θεωρώντας ότι δεν θα μπορούσε να υπάρξει χαλιφάτο χωρίς χαλίφη, το ISIS έβγαλε μπροστά τον Μπαγκντάντι για να δώσει στους υποστηρικτές του σε όλο τον κόσμο μια αναγνωρίσιμη φιγούρα ως επικεφαλής.

    Παρά τη στρατιωτική ήττα του ISIS στη Συρία και το Ιράκ, οι υποστηρικτές του έβλεπαν ακόμα στην παρουσία του Μπαγκντάντι την ελπίδα παλινόρθωσης του χαλιφάτου μια μέρα. Οι δηλώσεις του κινητοποιούσαν του συμπαθούντες, έστω και ρητορικά, όπως παρατήρησαν δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι που μίλησαν με τις συζύγους και τις χήρες των μαχητών του ISIS στον καταυλισμό Al-Hol μέσα στη Συρία.

    Πριν την τουρκική εισβολή στη βόρεια Συρία, η στρατιωτική ικανότητα του ISIS είχε μειωθεί σημαντικά, αλλά η οργάνωση ήταν ακόμα ενεργή. Κρυφοί πυρήνες διεξήγαγαν ευκαιριακές επιθέσεις στο βορειοανατολικό τμήμα, κυρίως εναντίον αμάχων.

    Σποραδικές επιθέσεις

    Λίγα χιλιόμετρα δυτικά, στην τεράστια έρημο Sokhna κοντά στη Χομς, ανατολικά της Παλμύρας, οι μαχητές του ISIS έπλητταν σποραδικά τον συριακό στρατό και ρωσικούς στόχους. Στα βορειοδυτικά, πολλοί πρώην μαχητές του ISIS προσχώρησαν σε μία από τις τζιχαντιστικές ομάδες στην περιοχή αντί να παραμείνουν κάτω από το λάβαρο του ISIS. Η ομάδα που βρίσκεται πιο κοντά στο ISIS στην Ιντλίμπ είναι η συνεργαζόμενη με την Αλ Κάιντα Hurras al-Din, η οποία, αν και στρατιωτικά ενεργή, είναι περιορισμένη σε αριθμό και δημοτικότητα μεταξύ των κατοίκων της περιοχής.

    Ο πυρήνας της δραστηριότητας του ISIS στη Συρία είναι η μεγαλύτερη περιοχή του Deir al-Zour στα βορειοανατολικά, ιδιαίτερα στις περιοχές που εκτείνονται νότια της Bosaira προς το Diban.

    Οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) ελέγχουν την περιοχή, αλλά δυσκολεύονται να γίνουν αποδεκτές εκεί, επειδή στο SDF κυριαρχούν οι Κούρδοι, ενώ η περιοχή κατοικείται από αραβικές φυλές που απορρίπτουν όχι μόνο το SDF, αλλά και τον συριακό στρατό και τις υποστηριζόμενες από το Ιράν πολιτοφυλακές που έχουν παρουσία στις γύρω πόλεις. Αυτές οι φυλές έχουν πραγματοποιήσει πρόσφατα διαδηλώσεις εναντίον του συριακού καθεστώτος και του Ιράν.

    Πριν από την τουρκική εισβολή στη βόρεια Συρία, οι εντάσεις μεταξύ των φυλών στο Deir al-Zour και του SDF ακολουθούνταν τακτικά από την αύξηση της δραστηριότητας του ISIS. Πριν από μερικούς μήνες, ένα σημείο ελέγχου του SDF πυροβόλησε έναν Άραβα περαστικό. Για τις επόμενες δύο εβδομάδες, σημειώθηκε αύξηση των επιθέσεων πυρήνων του ISIS στην περιοχή Deir al-Zour, με διευκόλυνση από ορισμένα μέλη αραβικών φυλών. Αυτή η τάση της  έντασης που ακολουθείται από την αύξηση των επιθέσεων του ISIS συνεχίζεται, αν και οι επιθέσεις βασίζονται κυρίως σε αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς και είναι περιορισμένες σε κλίμακα.

    Μετά την τουρκική εισβολή, το ISIS προσπάθησε να εκμεταλλευτεί τη μείωση της παρουσίας του SDF στο Deir al-Zour, καθώς οι ηγέτες του SDF έφευγαν για να αντιμετωπίσουν την Τουρκία. Αυτό έχει επίσης ως αποτέλεσμα την αύξηση της δραστηριότητας του ISIS. Ωστόσο, δεν επιχείρησε να επανακαταλάβει γεωγραφικές περιοχές. Αυτό, σε συνδυασμό με τη χρήση αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών, υποδεικνύει ότι η στρατιωτική του ικανότητα έχει μειωθεί σημαντικά. Η παρουσία του διεθνούς συνασπισμού κατά του ISIS στο Deir al-Zour – για την προστασία των πετρελαιοπηγών εκεί, σύμφωνα με την αμερικανική κυβέρνηση – αποτέλεσε επίσης σημαντικό αποτρεπτικό παράγοντα για τον ISIS.

    Το ISIS είναι πιθανό να χρησιμοποιήσει το θάνατο του Μπαγκντάντι για να συσπειρώσει τους υποστηρικτές του στο όνομα της εκδίκησης. Ωστόσο, οι ημέρες των μαχητών που πάλευαν μέχρι την τελευταία τους ανάσα φαίνεται ότι έχουν τελειώσει. Ο ηγέτης του στη Συρία, Abu Ayman al-Iraqi, αναγκάστηκε να κινηθεί στην πρώτη γραμμή συνοδευόμενος από έξι μόνο μαχητές κατά τη διάρκεια της τελευταίας μάχης του. Τον εγκατέλειψαν, αφήνοντάς τον να σκοτωθεί από το SDF. Στις καλές του εποχές, το ISIS δεν θα χρειαζόταν τόσο ανώτερα στελέχη του στην πρώτη γραμμή.

    Το ISIS είναι πιθανό να επιλέξει διάδοχο του Μπαγκντάντι, αλλά αυτό που είναι σημαντικότερο για τις επιχειρήσεις του είναι η κατάσταση στα βορειοδυτικά και στα βορειοανατολικά της Συρίας. Ο πρόεδρος Τραμπ είπε ότι ο Μπαγκντάντι ήταν στην Ιντλίμπ – όπου σκοτώθηκε- γιατί προσπάθησε να ανοικοδομήσει το ISIS εκεί.

    Η τζιχαντιστική ομάδα Hurras al-Din στην Ιντλίμπ, που διασπάστηκε από την Hayat Tahrir al-Sham (HTS) για να παραμείνει πιστή στην Αλ Κάιντα, πιθανόν να φιλοξένησε τον Μπαγκντάντι. Παρόλο που η HTS προσπαθεί να οικοδομήσει τη δική της διοίκηση στην περιοχή και παρόλο που η HTS συνεργάστηκε με την Hurras al-Din εναντίον του συριακού στρατού στο πεδίο της μάχης, υπάρχει ευρέως δημοφιλής αντίσταση στο όνομα του ISIS στην Ιντλίμπ, γεγονός που καθιστά απίθανο να γίνει η επαρχία η νέα πρωτεύουσα ενός χαλιφάτου του ISIS.

    Όσον αφορά στο βορειοανατολικό τμήμα, ο συριακός στρατός έχει επεκτείνει την παρουσία του στην περιοχή, αλλά η επιχειρησιακή του ικανότητα εκεί είναι περιορισμένη όχι μόνο λόγω του μειωμένου αριθμού στρατιωτών και της έλλειψης εξοπλισμού, αλλά και λόγω του γεγονότος ότι αντιμετωπίζει και τις συγκρούσεις στην Daraa της νότιας Συρίας, ενώ ταυτόχρονα προετοιμάζεται για εκστρατεία στην Ιντλίμπ στα βορειοδυτικά.

    Είναι οι Κούρδοι μαχητές που εξακολουθούν να έχουν τον έλεγχο στα βορειοανατολικά, ακόμη και αν πρόσφατα άρχισαν να υψώνουν τη συριακή σημαία μετά την είσοδο του συριακού στρατού στην περιοχή. Μόνο αν ο διεθνής συνασπισμός κατά του ISIS εγκαταλείψει την Deir al-Zour είναι πιθανό το Ισλαμικό Κράτος να βάλει στο στόχαστρο στην περιοχή, με τη βοήθεια μελών αραβικών φυλών που απορρίπτουν το SDF. Αλλά ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ξεκάθαρα ότι ο συνασπισμός δε μετακινείται από την προστασία των πετρελαιοπηγών εκεί.

    Η κατάσταση στα βορειοανατολικά υπογραμμίζει ότι ακόμη και αν ο διεθνής συνασπισμός κατά του ISIS θεωρεί τη δολοφονία του Μπαγκντάντι ως συμβολική νίκη, οι τοπικές εντάσεις αποτελούν το κύριο καύσιμο για την αναζωπύρωση του ISIS, ενώ η επίγεια παρουσία των δυνάμεων του συνασπισμού παραμένει ο μεγαλύτερος αποτρεπτικός παράγοντας κατά του ISIS.

    Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο world economic forum.org, σε συνεργασία με τηn Chatham House



    ΣΧΟΛΙΑ