Σταύρος Ανδρεάδης στο mononews: «Το βραβείο Θεοφανώ αναγνωρίζει τον κομβικό ρόλο της Ελλάδας στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι»

Αντίστροφα έχει αρχίσει να μετρά ο χρόνος για την Τελετή Απονομής του πρώτου βραβείου «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ»*.

Πρόκειται για ένα βραβείο με επίκεντρο τη Θεσσαλονίκη που επιχειρεί να δώσει ιδιαίτερη έμφαση στις συνδέσεις μεταξύ των διαφορετικών κουλτουρών και περιοχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδίως μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Αυτό ακριβώς συμβολίζει και η επιλογή του ονόματος της Βυζαντινής Αυτοκράτειρας Θεοφανούς, η οποία συνέβαλε καθοριστικά στην πολιτιστική αναγέννηση του δυτικοευρωπαϊκού χώρου πριν από 1.000 χρόνια.

Το Βραβείο θα απονέμεται κάθε χρόνο από το ομώνυμο Ίδρυμα Θεοφανώ-Theophano Foundation, ως διάκριση και χωρίς χρηματικό αντίτιμο, μέσα από μια διαδικασία αξιολόγησης των υποψηφιοτήτων από τα δυο βασικά όργανα του Ιδρύματος: τη Συμβουλευτική και τη Διοικούσα Επιτροπή.

Για την γέννηση της ιδέας αλλά και τους στόχους του νέου θεσμού μιλάει στο mononews.gr o πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος Θεοφανώ-Theophano Foundation και πρόεδρος του ομίλου «ΣΑΝΗ Α.Ε», Σταύρος Ανδρεάδης.

Πώς γεννήθηκε η ιδέα για το βραβείο «Θεοφανώ» και ποιος ο στόχος του; Τι διαφορετικό έρχεται να κομίσει; 

Η ιδέα γεννήθηκε από κορυφαίες προσωπικότητες της Ευρώπης, που στρέφουν το ενδιαφέρον τους στη ενδυνάμωση της κοινής Ευρωπαϊκής ιδέας και ταυτότητας. Με στόχο να αναδείξει τις κοινές ιστορικές ευρωπαϊκές αρχές και αξίες, αλλά και τον ιστορικό και ουσιαστικό ρόλο των ανατολικών εθνών για τη σημερινή Ευρωπαϊκή συνεργασία, θεσμοθετήθηκε το νέο αυτό πανευρωπαϊκού κύρους και εμβέλειας βραβείο με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Το βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» έρχεται να προστεθεί στο ιστορικό βραβείο «Καρλομάγνος», το οποίο απονέμεται από το 1950 στο Άαχεν της Γερμανίας, και στοχεύει να είναι μια γέφυρα αλληλοκατανόησης των διαφορετικών λαών και πολιτισμικών χαρακτηριστικών που συνθέτουν τη σημερινή Ευρώπη. H πρωτοβουλία αυτή αποτελεί μια πανηγυρική αναγνώριση του ιστορικού ρόλου των λαών της ευρύτερης περιοχής της ανατολικής Ευρώπης στη διαδικασία της δημιουργίας του Ευρωπαϊκού γίγνεσθαι.

Ποιες άλλες δράσεις σχεδιάζετε να αναλάβετε στο πλαίσιο αυτού του θεσμού;

Σκοπός και αποκλειστική δραστηριότητα του Ιδρύματος Θεοφανώ, όπου έχω την τιμή να είμαι Πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής με μέλη εξέχοντες επιχειρηματίες της Θεσσαλονίκης, όπως οι Ευάγγελος Γεροβασιλείου, Κώστας Γλεούδης, Νίκος Ευθυμιάδης, Βάσσος Κωνσταντινίδης, Γιώργος Μυλωνάς, και Δώρης Οικονόμου, είναι η ετήσια απονομή του βραβείου «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ». Η απονομή του πρώτου αυτού πανευρωπαϊκού βραβείου στο πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ERASMUS. Ταυτόχρονα, η πρωτοβουλία αυτή αναγνωρίζει με τον πιο επίσημο τρόπο τον κομβικό ρόλο της χώρας μας στο ίδιο το Ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, και αναδεικνύει μια νέα κοινωνία, μια νέα Ευρωπαϊκή Ελλάδα που κατέχει σημαντική θέση στον χάρτη της Ευρώπης.

Σε μια εποχή που κυριαρχεί η πόλωση και η εσωστρέφεια, υπάρχει χώρος για αλληλοκατανόηση των λαών; 

Εκτιμώ ότι η μεγαλύτερη πρόκληση των καιρών μας είναι οι αντιθέσεις και οι πολώσεις, το «εμείς» και το «οι άλλοι» σε όλα τα επίπεδα: τοπικό, εθνικό, ευρωπαϊκό, και ευρύτερα κοινωνικό, πέρα από κάθε γεωγραφικό όριο. Το Βραβείο Αυτοκράτειρα Θεοφανώ, και συμβολικά η γυναικεία ιστορική προσωπικότητα που υπήρξε έμπνευση για αυτό, αποτελεί μια «γέφυρα», ένα σημείο αναφοράς για τις αξίες της ενότητας και της ειρήνης, αλλά και μια δήλωση για τον ρόλο της ιστορικής κατανόησης σε ότι αφορά την πορεία και τη θέση των κρατών μέσα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής συνεργασίας. Ειδικότερα στο Ευρωπαϊκό επίπεδο, η Ευρώπη του σήμερα είναι πολύ διαφορετική από την Ένωση των 6 ιδρυτικών μελών του 1950: τα πολυάριθμα πλέον μέλη της σημερινής Ένωσης διαμορφώνουν ένα πολύ πιο σύνθετο πολιτισμικό χάρτη. Αυτή η ποικιλομορφία δεν πρέπει να γίνει πηγή εντάσεων και αδιαφορίας, αλλά αντίθετα να διαμορφώσει τις βάσεις για τη δημιουργία μιας κοινής, ισχυρής και υπερεθνικής Ευρωπαϊκής ταυτότητας και συνείδησης. Στον στόχο αυτόν ακριβώς καλείται να συμβάλει το Βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ».

Πώς οραματίζεστε την εξέλιξη του θεσμού; 

Φιλοδοξία μας, όπως προανέφερα, είναι το Βραβείο να αποκτήσει την αίγλη και το κύρος του Βραβείου «Καρλομάγνου», που απονέμεται από το 1950 στο Άαχεν της Γερμανίας. Η επιλογή της χώρας μας και της πόλης της Θεσσαλονίκης, έχει έναν ιδιαίτερο συμβολισμό για την εδραίωση αυτού του θεσμού. Η χώρα μας έχει αποτελέσει για τον δυτικό πολιτισμό σημείο αναφοράς για τις ιδέες και τα ιδανικά που προήγαγε ανά τους αιώνες της ιστορίας της. Αυτό το αναγνωρίζουν όλοι. Έχοντας ως θεμέλιο λίθο την πολιτιστική κληρονομιά του παρελθόντος, και προάγοντας τη θέση της ως σύγχρονη Ευρωπαϊκή χώρα, η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει και πάλι αφετηρία και προορισμό ιδανικών και αρχών για την Ευρώπη του αύριο: τις κοινές ιστορικές καταβολές, την αλληλοκατανόηση, τη συνεργασία. Με την ώθηση μιας νέας δυναμικής γενιάς και τη γοητεία μιας μεσογειακής χώρας που βρίσκεται ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή, η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει το επίκεντρο της σύγχρονης Ευρωπαϊκής Ιδέας. Και αυτό είναι πιστεύω μια εξαιρετική προοπτική.

Το πρώτο βραβείο θα απονεμηθεί το πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ERASMUS, έναν θεσμό που εκφράζει έμπρακτα την ιδέα της ευρωπαϊκής συνεργασίας και κινητικότητας, και ενισχύει ουσιαστικά την αλληλοκατανόηση των ευρωπαϊκών λαών στον πυρήνα του ίδιου του μέλλοντος της Ευρώπης, τους νέους. Η τελετή απονομής θα γίνει αύριο Τετάρτη 7 Οκτωβρίου 2020 στο εμβληματικό μνημείο της Ροτόντας, παρουσία και του Πρωθυπουργού της Ελλάδας, Κυριάκου Μητσοτάκη. Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου.

* ΑΥΤΟΚΡΑΤΕΙΡΑ ΘΕΟΦΑΝΩ

Η Αυτοκράτειρα Θεοφανώ, που δίνει έμπνευση σε αυτό το εγχείρημα, είναι μια ιστορική προσωπικότητα της Ευρώπης, η οποία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξή της κατά τον 10 ο αιώνα μ.Χ.

Υπήρξε ανιψιά του αυτοκράτορα Ιωάννη Α’ Τσιμισκή και νυμφεύθηκε τον Όθωνα Β’ και στέφθηκε από
κοινού με αυτόν αυτοκράτειρα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Μετά τον θάνατό του διατήρησε η ίδια τον τίτλο της αυτοκράτειρας.

Η ιστορική της παρουσία στη Δυτική Ευρώπη, η οποία στόχευε στην βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Ανατολής και Δύσης, συνέβαλε καθοριστικά στην πολιτιστική αναγέννηση του δυτικοευρωπαϊκού χώρου, τόσο μεταλαμπαδεύοντας στη Δύση τον σημαντικό ρόλο των γυναικών στη Βυζαντινή κοινωνία, όσο και μεταφέροντας επιρροές της ακμάζουσας Βυζαντινής Αυτοκρατορίας σε ό,τι αφορά στην παιδεία, τις τέχνες, το εμπόριο, την υγεία, και αναβαθμίζοντας το κύρος της πολιτικής διακυβέρνησης έναντι της στρατιωτικής.

Βρίσκεται θαμμένη στον Καθεδρικό Ναό του St. Pantaleon στην Κολωνία (Γερμανία).