Η αξιοποίηση των υλικών και φυσικών πόρων σε όλο τον κύκλο ζωής τους αποτελεί δέσμευση για την ΕΥΔΑΠ και η κυκλική οικονομία έχει ενσωματωθεί στον τρόπο λειτουργία της.
Η ΕΥΔΑΠ ως η μεγαλύτερη εταιρεία στον ελλαδικό χώρο που διαχειρίζεται τον κύκλο του νερού, μέσα από τη συνεχή αναβάθμιση των εγκαταστάσεών της, στοχεύει στην σταδιακή μείωση των παραγόμενων αποβλήτων με επαναχρησιμοποίηση των παραπροϊόντων από τις παραγωγικές διαδικασίες, με ανάκτηση και παραγωγή ενέργειας από τα απόβλητα των παραγωγικών διαδικασιών και με σταθερή μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου.
Πρώτος άξονας δράσης είναι η συνεχής μείωση της ποσότητας των αποβλήτων προς τελική διάθεση, που συμβάλλει σημαντικά στην ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον και στην ανθρώπινη υγεία. Στις Μονάδες Επεξεργασίας Νερού η ολοκληρωμένη διαχείρισή του περιλαμβάνει την υιοθέτηση καλών πρακτικών και ενεργειών που σκοπό έχουν να μειώσουν την κατανάλωση του νερού που χρησιμοποιείται για την επεξεργασία του.
Κατά την παραγωγή του ποσίμου νερού η ποσότητα νερού που απαιτείται για τον καθαρισμό της εγκατάστασης και την απομάκρυνση των στέρεων υπολειμμάτων της επεξεργασίας, δεν απορρίπτεται. Μέσω κατάλληλων διαδικασιών επεξεργασίας, μεγάλο μέρος του ανακυκλώνεται και ξαναεισάγεται στην παραγωγική διαδικασία, οδηγώντας στην μέγιστη δυνατή αξιοποίησή του, ελαχιστοποιώντας τις απώλειές του.
Δεύτερος άξονας είναι η επεξεργασία ίλυος (λάσπης) στις Μονάδες Επεξεργασίας Νερού. Στη Μονάδα Επεξεργασίας Νερού (ΜΕΝ) Γαλατσίου σήμερα, η ιλύς που δημιουργείται από την καθίζηση και την πλύση των φίλτρων, μεταφέρεται σε υφιστάμενες δεξαμενές και στη συνέχεια μέρος αυτού αποτελεί μέρος του ανακτώμενου νερού και οδηγείται στην είσοδο της ΜΕΝ προς εκ νέου επεξεργασία, ενώ το υπόλοιπο οδηγείται μέσω του αποχετευτικού συστήματος της ΕΥΔΑΠ, στο Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων της Ψυττάλειας.
Σε όλες τις Μονάδες Επεξεργασίας Νερού στο πλαίσιο της βιώσιμης διαχείρισης των υδατικών πόρων αλλά και εφαρμογής των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών, η ΕΥΔΑΠ επενδύει στην αναβάθμιση τους, με την κατασκευή των απαραίτητων συμπληρωματικών έργων για την επεξεργασία και τη διαχείριση της ιλύος που παράγεται, κατά τη διαδικασία διύλισης του νερού.
Η ΕΥΔΑΠ έχει βάλει σε προτεραιότητα τη βελτιστοποίηση της επεξεργασίας της που προκύπτει ως απόβλητο, από την επεξεργασία νερού. Για τον σκοπό αυτό:
- Στη ΜΕΝ Πολυδενδρίου, το 2019 ολοκληρώθηκε η κατασκευή και τέθηκε σε λειτουργία η σύγχρονη μονάδα διαχείρισης ιλύος, μέσω της οποίας η παραγόμενη από τη διύλιση του νερού ιλύς, τυγχάνει περαιτέρω επεξεργασίας, διαχωρίζεται το στερεό απόβλητο από το νερό και στη συνέχεια το νερό εισέρχεται στην είσοδο της ΜΕΝ για εκ νέου επεξεργασία. Η παραγόμενη στερεά πλέον ιλύς, συλλέγεται και μεταφέρεται σε αδειοδοτημένους χώρους
- Στη ΜΕΝ Ασπροπύργου, ολοκληρώθηκε το 2019 η επισκευή και ο εκσυγχρονισμός των υφιστάμενων συστημάτων επεξεργασίας της ιλύος και τέθηκαν σε λειτουργία, μέσω της οποίας η παραγόμενη από τη διύλιση του νερού ιλύς, τυγχάνει περαιτέρω επεξεργασίας, διαχωρίζεται το στερεό απόβλητο από το νερό και στη συνέχεια νερό εισέρχεται στην είσοδο της ΜΕΝ για εκ νέου επεξεργασία. Η παραγόμενη στερεά πλέον ιλύς, συλλέγεται και μεταφέρεται σε αδειοδοτημένους χώρους
- Στη ΜΕΝ Αχαρνών, ολοκληρώθηκε το 2021 η κατασκευή της μονάδας διαχείρισης ιλύος και εκπλυμάτων αντίστροφης πλύση, μέσω της οποίας η παραγόμενη από τη διύλιση του νερού ιλύς, τυγχάνει περαιτέρω επεξεργασίας, διαχωρίζεται το στερεό απόβλητο από το νερό και στη συνέχεια το νερό εισέρχεται στην είσοδο της ΜΕΝ για εκ νέου επεξεργασία. Η παραγόμενη στερεά πλέον ιλύς, συλλέγεται και μεταφέρεται σε αδειοδοτημένους χώρους
- Στη ΜΕΝ Γαλατσίου, το έργο κατασκευής της μονάδας διαχείρισης ιλύος βρίσκεται σε φάση κατακύρωσης οριστικού αναδόχου, η έναρξή κατασκευής του έργου αναμένεται εντός του Γ τρίμηνου του 2022, με αναμενόμενο χρόνο ολοκλήρωσης το Δ τρίμηνο του 2023
Εκτιμάται ότι στις μονάδες επεξεργασίας ιλύος που ήδη λειτουργούν στις ΜΕΝ Πολυδενδρίου Ασπροπύργου και Αχαρνών και με την ολοκλήρωση της ΜΕΝ Γαλατσίου θα εξοικονομούνται:
- 4.300.000 m3 ετησίως πόροι από τη μείωση της απαιτούμενης ενέργειας
- χημικά υλικά επεξεργασίας
Η ιλύς που θα παράγεται μετά την επεξεργασία του αδιύλιστου νερού, επεξεργάζεται περαιτέρω σε δεξαμενές κροκιδοκαθίζησης και καταλήγει ως τελευταίο στάδιο στην μονάδα αφυδάτωσης. Οι ποσότητες της παραγομένης επεξεργασμένης ιλύος από τις ΜΕΝ συλλέγεται από αδειοδοτημένες επιχειρήσεις για περαιτέρω αξιοποίηση, ως βελτιωτικό του εδάφους, για διάφορες καλλιέργειες σε περιπτώσεις δενδροφυτεύσεων, για την τσιμεντοβιομηχανία και την κεραμοποιία.
Τρίτος άξονας δράσης της ΕΥΔΑΠ στην εφαρμογή κυκλικής οικονομίας, είναι η ολοκληρωμένη διαχείριση των λυμάτων της Αττικής.
Κατά την επεξεργασία των λυμάτων παράγονται στερεά απόβλητα, τα οποία αποτελούνται κατά βάση από τα παραπροϊόντα προ-επεξεργασίας των λυμάτων και ιλύ. Πρόκειται για μη επικίνδυνα απόβλητα, η υπεύθυνη διάθεση και διαχείριση των οποίων αποτελεί προτεραιότητα για τα ενδιαφερόμενα μέρη της ΕΥΔΑΠ, όπως για παράδειγμα για τις τοπικές κοινωνίες των ΚΕΛ, λαμβάνοντας ιδιαιτέρως υπόψη τις μεγάλες ετήσιες ποσότητές τους.
Στα Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων τα στερεά απόβλητα που προέρχονται από την παραγωγική διαδικασία κατά το στάδιο της προ-επεξεργασίας των λυμάτων (εσχαρίσματα, άμμος και βαρέα στερεά), καθώς επίσης και της πρωτοβάθμιας ιλύος (εσχαρίσματα λεπτής εσχάρωσης ιλύος) οδηγούνται προς υγειονομική ταφή.
Η ξήρανση της αφυδατωμένης ιλύος που παράγεται και από τα τρία Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων πραγματοποιείται στο Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων της Ψυττάλειας (ΚΕΛΨ).
Όλη η ποσότητα του παραγόμενου ξηραμένου προϊόντος, αξιοποιείται θερμικά από την τσιμεντοβιομηχανία, ως εναλλακτικό καύσιμο, εφαρμόζοντας μια τεχνολογικά σύγχρονη, περιβαλλοντικά αποδεκτή και βιώσιμη λύση διαχείρισης.
Το βιοαέριο που παράγεται στο στάδιο της χώνευσης της επεξεργασίας της λάσπης στο ΚΕΛΨ και στο ΚΕΛΜ αξιοποιείται για την παραγωγή ενέργειας. Συγκεκριμένα:
- στο ΚΕΛ Ψυττάλειας (ΚΕΛΨ) όλη η ποσότητα βιοαερίου που παράγεται χρησιμοποιείται για τις ανάγκες της εγκατάστασης
- στο ΚΕΛ Μεταμόρφωσης (ΚΕΛΜ) χρησιμοποιείται περίπου το 70% της ποσότητας βιοαερίου που παράγεται
Ο σχεδιασμός κατασκευής και λειτουργίας ολοκληρωμένων συστημάτων διαχείρισης λυμάτων στην Ανατολική Αττική περιλαμβάνει ένα τέταρτο άξονα δράσης, την επαναχρησιμοποίηση των επεξεργασμένων εκροών. Τα έργα αυτά αποτελούν στρατηγική επιλογή της ΕΥΔΑΠ, με σημαντική επίδραση στην εξοικονόμηση του πολύτιμου πόρου του νερού.
Επίσης, η ΕΥΔΑΠ, στο πλαίσιο των εφαρμογών των αρχών της κυκλικής οικονομίας, υλοποιεί ερευνητικά προγράμματα που στοχεύουν στην αποκεντρωμένη επαναχρησιμοποίηση, με την αξιοποίηση υγρών λυμάτων κατευθείαν από το δίκτυο αποχέτευσης (Sewer Mining).
Ειδικότερα, η ΕΥΔΑΠ, στο πλαίσιο των εφαρμογών των αρχών της κυκλικής οικονομίας, υλοποιεί ερευνητικά προγράμματα που στοχεύουν στην αποκεντρωμένη επαναχρησιμοποίηση με την αξιοποίηση υγρών λυμάτων κατευθείαν από το δίκτυο αποχέτευσης, μέσω της τεχνικής εξόρυξης αποχέτευσης (Sewer Mining).
Η τεχνολογία sewer mining, αποτελεί ουσιαστικά μια κινητή μονάδα επεξεργασίας λυμάτων, που μπορεί να εξαγάγει τα λύματα από τους τοπικούς υπονόμους και να τα επεξεργαστεί άμεσα, παρέχοντας νερό έτοιμο προς χρήση στο σημείο της ζήτησης, ακόμη και σε πυκνά αστικά περιβάλλοντα. Η ΕΥΔΑΠ, πρωτοπορεί στην Ελλάδα, και από το 2021, είναι υπεύθυνη για τη λειτουργία δύο Πρότυπων Μονάδων Παραγωγής Νερού Επαναχρησιμοποίησης εφαρμόζοντας τις νέες τεχνολογίες καθαρισμού και παραγωγής επαναχρησιμοποιούμενου νερού.
Τέλος, τέταρτος άξονας είναι η ανακύκλωση μπαταριών. Oι χρησιμοποιημένες μπαταρίες συγκεντρώνονται σε ειδικούς κάδους στα κτίρια και τις εγκαταστάσεις της Εταιρείας, απ’ όπου συλλέγονται από την ΑΦΗΣ (Ανακύκλωση Φορητών Ηλεκτρικών Στηλών). Το 2021, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΦΗΣ και της ΕΥΔΑΠ, συλλέχθηκαν στα κτίρια της ΕΥΔΑΠ 524 κιλά μπαταρίες. Το 2022 θα πραγματοποιηθεί επέκταση της ανακύκλωσης στα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) σε πιστοποιημένο σύστημα συλλογής, όπως επίσης και στα απόβλητα πλαστικού.