Μαζικά τεστ: Ποιοι και πώς θα ελέγχονται για Covid-19

Στα κριτήρια βάσει των οποίων θα διενεργούνται οι μαζικοί έλεγχοι για τη λοίμωξη που προκαλεί ο νέος κορονοϊός (Covid-19) στην επόμενη φάση της επιδημίας, αναφέρθηκε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας για το θέμα, καθηγητής Παθολογίας – Λοιμώξεων, Σωτήρης Τσιόδρας.

Παράλληλα, μίλησε για το είδος των εξετάσεων που θα χρησιμοποιηθούν αλλά και για τους σκοπούς τους οποίους θα εξυπηρετήσουν.

Οι μαζικοί έλεγχοι αποτελούν βασικό μέρος του επιχειρησιακού σχεδιασμού της Κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης κατά το κρίσιμο στάδιο της αποκλιμάκωσης των περιοριστικών μέτρων, προκειμένου να καταστέλλονται τυχόν νέες εστίες και να αποφεύγονται αναζωπυρώσεις αλλά και για επιδημιολογικούς σκοπούς.

Με βάση τα υπάρχοντα δεδομένα, τις καταγραφές των σοβαρών κρουσμάτων και τις μαθηματικές εκτιμήσεις της ειδικής ομάδας επιστημόνων της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, η διασπορά βρίσκεται σήμερα σε επίπεδα R0 0,6 και κάτω. Ο περιορισμός της είναι ήδη πολύ σημαντικός, ωστόσο, τα νούμερα εξακολουθούν να παρακολουθούνται, καθώς αναφέρονται στην… κορυφή του παγόβουνου.

Απαντώντας σε όσους κάνουν λόγο για υστέρηση των τεστ στην Ελλάδα, σε σύγκριση με άλλες χώρες, τόσο η επιστημονική Επιτροπή όσο και η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, υποστηρίζουν ότι μέχρι στιγμής έχει ήδη γίνει πολύ καλή καταγραφή στη χώρα μας, ενώ με πολλή προσοχή προχωρά και ο σχεδιασμός για την επόμενη φάση.

«Ορισμένες χώρες έχουν κάνει περισσότερα τεστ από εμάς, αλλά δεν είναι πάντα με τα ίδια κριτήρια. Δηλαδή, κάποιες χώρες έχουν κάνει μια ανισομερή κατανομή των τεστ σε ανθρώπους οι οποίοι είναι υγιείς και δεν έχουν πολλά προβλήματα υγείας, σε σχέση με άλλες χώρες που έχουν επικεντρωθεί στην κορυφή του παγόβουνου.

Εμείς ήμασταν τυχεροί, γιατί καταγράφαμε πολύ καλά αυτή την κορυφή και όσο υπήρχαν προβλήματα στην επάρκεια των τεστ, εμείς σχεδιάζαμε την επόμενη μέρα, που είναι η μαζική διενέργειά τους», δήλωσε ο κος Τσιόδρας, κατά την τακτική ενημέρωση τη Δευτέρα του Πάσχα.

Το τρίπτυχο των μαζικών ελέγχων

Το στάδιο των μαζικών ελέγχων δεν φαίνεται να απέχει πολύ από το σήμερα, εντούτοις, το θέμα εξακολουθεί να βρίσκεται στο τραπέζι των συζητήσεων των αρμόδιων Επιτροπών με την ηγεσία.

Από τα μέχρι στιγμής στοιχεία, ο σχεδιασμός περιλαμβάνει:

Μοριακό τεστ διάγνωσης: Αποτέλεσε το βασικό «εργαλείο» καταγραφής κατά την πρώτη φάση της επιδημίας, ωστόσο, κρίσιμος θα είναι ο ρόλος του και στην επόμενη φάση. Θα διενεργείται σε ανθρώπους που εμφανίζουν συμπτώματα, εντούτοις, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι στρατηγικές της επόμενης ημέρας προβλέπουν και συστηματικό έλεγχο, έτσι ώστε να εντοπίζονται και οι “ασυμπτωματικοί”. Η πρόβλεψη αυτή αφορά σε άτομα που βρίσκονται στην εμπροσθοφυλακή της χώρας, όπως νοσοκομεία, υπηρεσίες υγείας, οικονομικές κρατικές υπηρεσίες, υπηρεσίες ενέργειας, δημόσια ύδατα κ.ά.

Σε μοριακό εργαστηριακό έλεγχο θα υποβάλλονται και άνθρωποι οι οποίοι ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, όπως οι πρόσφυγες ή οι Ρομά, πρακτική η οποία εφαρμόζεται ήδη από τα συναρμόδια υπουργεία και τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας.

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι ο τρόπος με τον οποίο θα επεκταθεί η εφαρμογή του τεστ θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός, με στόχο την προστασία της υγείας του πληθυσμού και τη δυνατότητα ιχνηλάτησης σε ευάλωτες και ευπαθείς ομάδες, υγειονομικούς και όλους όσοι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή.

«Έχουμε ανοίξει σιγά-σιγά και εμείς τον αριθμό των ατόμων που ελέγχουμε, πάντα με γνώμονα την προστασία της Δημόσιας Υγείας», σημείωσε ο κος Τσιόδρας.

Τεστ αντισωμάτων: Διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο στη διαχείριση της επιδημίας κατά την επόμενη φάση. Επί του παρόντος, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης Νοσημάτων, συνιστούν τη διενέργειά τους μόνο στο πλαίσιο επιδημιολογικής έρευνας και όχι με στόχο τη διάγνωση.

Η αξιοπιστία αυτών των τεστ βρίσκεται ακόμα σε στάδιο διερεύνησης και δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο να δώσουν ψευδώς θετικά ή αρνητικά αποτελέσματα, εκθέτοντας έτσι σε κίνδυνο άτομα τα οποία δεν έχουν ανοσία ή υποβάλλοντας σε ταλαιπωρία και περιορισμούς άτομα που έχουν αναπτύξει ανοσία αλλά δεν ανιχνεύθηκε.

«Χρειάζεται πάρα πολλή προσοχή. Όταν θα υπάρχει αξιόπιστο τεστ αντισωμάτων θα κάνουμε τις  πρώτες μας επιδημιολογικές έρευνες. Γίνονται τεράστιες προσπάθειες σε πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο να υπάρχουν αυτά τα αξιόπιστα τεστ, τα οποία θα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για τη Δημόσια Υγεία», σημείωσε ο καθηγητής, επισημαίνοντας ότι ήδη «τρέχουν» κάποιες έρευνες στην Ελλάδα, εδώ και δύο εβδομάδες.

«Θα δούμε, λοιπόν, την αξιοπιστία των τεστ και πώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν με επιδημιολογικό πρώτα στόχο και στη συνέχεια με στόχο να δούμε με σιγουριά ποιος έχει περάσει τη νόσο. Ακόμα δεν μπορείς να το πεις με ακρίβεια», τόνισε.

Ο μοριακός έλεγχος χρησιμοποιείται και για επιδημιολογικό σκοπό, μέσω του Συστήματος Παρατηρητών Νοσηρότητας Sentinel, προκειμένου να υπάρχει μία εικόνα της πορείας του ιού στην χώρα.

Στο σύστημα συμμετέχουν εθελοντικά ιδιώτες ιατροί από όλες τις γεωγραφικές περιοχές της χώρας, ενώ συμπληρωματικά λειτουργεί αντίστοιχο δίκτυο ιατρών Κέντρων Υγείας.

«Ο συνδυασμός των τριών θα είναι ο μαζικός εργαστηριακός έλεγχος της επόμενης ημέρας. Δεν είναι εύκολος, αλλά είναι σημαντικός και πρέπει να γίνει. Ακόμη και οι χώρες που λένε ότι θα κάνουν πολύ περισσότερα τεστ, θα κάνουν ακριβώς αυτό το πράγμα. Ποικίλουν τα κριτήρια που χρησιμοποιούν, ακόμα και σήμερα, και οι περισσότερες δεν το κάνουν», σημείωσε ο κος Τσιόδρας.

Υπάρχει επάρκεια

Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου υγείας επισημαίνει την μέχρι στιγμής επιτυχία της στρατηγικής της όσον αφορά στους μοριακούς ελέγχους, τονίζοντας ότι υπάρχει επάρκεια και όταν κρίνεται απαραίτητο το τεστ μπορεί να γίνει, χωρίς κανένα κόστος για τον πολίτη.

«Υπάρχει επάρκεια και παραγωγική δυνατότητα στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, προκειμένου να διεξαχθεί μοριακός έλεγχος στο αίμα, μοριακός έλεγχος σε ύποπτα κρούσματα για κορονοϊό με λήψη επιχρίσματος.  Έχουμε πολύ μεγάλη παραγωγική δυνατότητα και ειδικά εδώ και λίγες ημέρες, που έχει μπει στη μάχη κατά του κορονοϊού, το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας που έχει τεράστια παραγωγική δυνατότητα.

Και βεβαίως, αξιολογούνται τα τεστ των αντισωμάτων και εφόσον κριθούν αξιόπιστα θα διεξαχθούν και αυτά στον πληθυσμό και θα κάνουμε οτιδήποτε χρειαστεί, έτσι ώστε να καλύψουμε και τις τρεις περιπτώσεις και αυτούς που έχουν τα συμπτώματα και αυτούς που το έχουν περάσει και βεβαίως για λόγους επιδημιολογικούς, διότι σίγουρα μας ενδιαφέρει να δούμε επιδημιολογικά, πώς εξελίσσεται και πώς εξελίχθηκε η νόσος αυτή στη χώρα», τόνισε ο υφυπουργός Υγείας, Βασίλης Κοντοζαμάνης.

Αναφερόμενος στη συνεισφορά του ιδιωτικού τομέα, σημείωσε ότι εφόσον μπει στο «παιχνίδι», αυτό θα γίνει με τους όρους του Δημοσίου (ό,τι κοστίζει στο Δημόσιο θα κοστίζει και στον ιδιωτικό τομέα) και χωρίς επιβάρυνση για τον ασθενή. Εντούτοις, υπογράμμισε αυτή τη στιγμή το δημόσιο σύστημα υγείας μπορεί να ανταποκριθεί με επάρκεια στην διενέργεια των τεστ, οπότε, για την ώρα δεν αναμένεται να ενταχθούν τα ιδιωτικά εργαστήρια στη διαδικασία.