Μόλις έγινε ο δεύτερος ακριβότερος πίνακας που έχει πωληθεί ποτέ. Εκθαμβωτικός και επιβλητικός αντικατοπτρίζει την δύναμη, την αυτοπεποίθηση και την κομψότητα της υψηλής κοινωνίας της Βιέννης στις αρχές του 20ου αιώνα. Με το εικοσάχρονο μοντέλο του γόνο μιας οικογένειας από τις ισχυρότερες της εποχής να κοιτάζει κατάματα τον θεατή με την ήρεμη σιγουριά της και την προφανή επίδειξη του πλούτου. Είναι η Ελισάβετ Λέντερερ και αυτό, το πορτρέτο της, φιλοτεχνημένο μεταξύ 1914-1916 από τον μεγάλο αυστριακό ζωγράφο Γκούσταφ Κλιμτ που πωλήθηκε από τους Sotheby’s της Νέας Υόρκης για 236,4 εκατομμύρια δολάρια (204 εκατ. ευρώ).

Κονταροχτύπημα επί 20 λεπτά έγινε στη σάλα των δημοπρασιών του οίκου από έξι αποφασισμένους αγοραστές, που ξεπέρασαν κατά πολύ με τις προσφορές τους, τα 150 εκατομμύρια, που ήταν η ανώτερη εκτίμηση του έργου ώσπου να νικήσει τελικά ο …καλύτερος. Αυτός που πρόσφερε το υψηλότερο ποσόν για την ακρίβεια, παραμένοντας ωστόσο άγνωστος, αφού ούτε ο οίκος δημοπρασιών φυσικά, ανακοίνωσε το όνομά του. Σε αντίθεση με τον προηγούμενο κάτοχο του έργου, τον δισεκατομμυριούχο λάτρη της τέχνης Λέοναρντ Λόντερ, κληρονόμο μαζί με τον αδερφό του Ρόναλντ της Estée Lauder Companies, που μόλις τον περασμένο Ιούνιο έφυγε από την ζωή σε ηλικία 92 ετών.

1

Ο συλλέκτης

Ο μεγάλος συλλέκτης δεν έκρυψε ποτέ την ιδιοκτησία αυτού του περίφημου πίνακα, που δεν είχε ποτέ άλλοτε δημοπρατηθεί, κανείς δεν γνωρίζει όμως τώρα, αν το έργο θα «εξαφανιστεί» σε κάποια ιδιωτική συλλογή για να το απολαμβάνει μόνον ο κάτοχός του…». Είναι ένα από τα δύο μόνο ολόσωμα πορτρέτα του Κλιμτ, που είχαν απομείνει σε ιδιώτη.

Να σημειωθεί εξάλλου, ότι ο ακριβότερος πίνακας, που έχει πουληθεί ποτέ είναι ο Salvator Mundi (Σωτήρας του κόσμου), που αποδίδεται στον Λεονάρντο ντα Βίντσι, και αγοράστηκε έναντι 450 εκατομμυρίων δολαρίων από τον πρίγκιπα της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, το 2017 αλλά έκτοτε είναι άγνωστη η τύχη του. Πρόκειται για ένα έργο μάλιστα, που έχει έντονα αμφισβητηθεί από διεθνείς ειδικούς της τέχνης για την γνησιότητά του.

Το ολόσωμο πορτρέτο της νεαρής Ελισάβετ Λέντερερ του Κλιμτ
Το ολόσωμο πορτρέτο της νεαρής Ελισάβετ Λέντερερ του Κλιμτ

Η χρυσή εποχή της Βιέννης

Το «Bildnis Elisabeth Lederer» ή Πορτρέτο της Ελισάβετ Λέντερερ, λάδι σε καμβά με διαστάσεις 1,80 x 1,30 μ. είναι ένα από τα σπουδαιότερα και πιο περίτεχνα σχεδιασμένα, ολόσωμα πορτρέτα του Κλιμτ, απολύτως αντιπροσωπευτικό της δουλειάς του κατά τη διάρκεια της Χρυσής Εποχής της Βιέννης στις αρχές του 20ού αιώνα. Είχε παρουσιαστεί μάλιστα στο κοινό ως μέρος της Συλλογής Λόντερ τόσο στην Εθνική Πινακοθήκη του Καναδά στην Οτάβα και όσο και στην Νέα Πινακοθήκη της Νέας Υόρκης, που ίδρυσε ο Ρόναλντ Λόντερ το 2016 στο πλαίσιο της έκθεσης «Ο Κλιμτ και οι γυναίκες της Χρυσής Εποχής της Βιέννης, 1900-1918».

Το πορτρέτο ξεχειλίζει από ζωή, φως και αισιοδοξία, που αναβλύζουν από νεαρή Ελίζαμπεθ, καθώς όλα ήταν ρόδινα και ανέφελα για εκείνην και τίποτε δεν προμήνυε την δραματική εξέλιξη, που θα είχε η ζωή της στα επόμενα χρόνια.

Είναι η μετέπειτα βαρόνη Ελισάβετ Μπάχοφεν-Εχτ, κόρη του Άουγκουστ και της Σερένα Λέντερερ, που ήταν οι σημαντικότεροι προστάτες του Κλιμτ αυτή η γυναίκα και την εποχή εκείνη η οικογένειά της ήταν η δεύτερη πλουσιότερη στη Βιέννη, πίσω μόνο από τους Ρότσιλντ. Η περιουσία τους προερχόταν κυρίως από τις βιομηχανίες αποστακτηρίων και αμύλου ενώ η τεράστια και θαυμαστή συλλογή τους έργων τέχνης περιελάμβανε πολλά έργα του Κλιμτ.

Σ΄ αυτόν άλλωστε είχαν ανατεθεί πορτρέτα της μητέρας (το 1899), που θεωρείτο η πιο καλοντυμένη γυναίκα της Βιέννης, της κόρης και της γιαγιάς της μητέρας (Σάρλοτ Πούλιτζερ, το 1917), πίνακας που αγνοείται από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ενώ επίσης, είχε λάβει την ανάθεση να ζωγραφίσει ένα μεταθανάτιο πορτρέτο της ανιψιάς της Σερένα.

Η ζωή της Ελισάβετ

Η εβραϊκή καταγωγή της οικογένειας ήταν η αφορμή ωστόσο, για τα δεινά και της ίδιας της Eλισάβετ που άρχισαν μετά τον θάνατο του πατέρα της, το 1936 και με την προσάρτηση της Αυστρίας από τη ναζιστική Γερμανία, το 1938. Την επόμενη χρονιά οι Ναζί είχαν λεηλατήσει και την συλλογή έργων τέχνης Λέντερερ (πλην των οικογενειακών πορτρέτων που θεωρήθηκαν «πολύ εβραϊκά») ενώ τα μέλη της οικογένειας οδηγήθηκαν στην εξορία.

Η ίδια έχοντας παντρευτεί τον Βόλφγκανγκ φον Μπαχόφεν-Εχτ, κληρονόμο μιας αυστριακής ζυθοποιίας, είχε ασπασθεί τον προτεσταντισμό αλλά μετά το 1934 που χώρισαν επέστρεψε στην παλιά της θρησκεία. Κατόρθωσε ωστόσο να επιζήσει με διάφορους τρόπους στη ναζιστική Βιέννη, έστω και για λίγα χρόνια, αφού πέθανε σύντομα, το 1944.

Διαβάστε επίσης:

Ακρωτήρι Θήρας – Έφτασε η ώρα για την αποκατάσταση των ζημιών στον προϊστορικό οικισμό

Η «Μόνα Λίζα» των χειρογράφων-Μία Βίβλος που λάμπει στο χρυσό

Λούβρο: Μόλις έκλεισε γκαλερί με ελληνικές αρχαιότητες για λόγους ασφαλείας